Doğu Anadolu yaprak döken ormanları: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Mustafa MVC (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok |
Justinianus (mesaj | katkılar) k parametre dz. |
||
| 2. satır: | 2. satır: | ||
== Coğrafya == |
== Coğrafya == |
||
Ekolojik bölge, [[Aladağlar]]'ı, Doğu Anadolu Dağlarının batı kesimini ve [[Fırat|Fırat Nehri'nin]] kaynağını içeren<ref name="wwf">{{Web kaynağı | url = https://www.worldwildlife.org/ecoregions/pa0420 | başlık = Turkey - Eastern Anatolian deciduous forests | erişimtarihi = 2 Ekim 2019 | dil = İngilizce | yayıncı = World Wildlife Federation | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130501063427/https://www.worldwildlife.org/ecoregions/pa0420 | arşivtarihi = 1 Mayıs 2013}}</ref> 81.628 km²'lik<ref name="Ecoreg">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm|yazarlar=Dinerstein|tarih=Haziran 2017|sayı=6|sayfalar=534-545|çalışma=BioScience |
Ekolojik bölge, [[Aladağlar]]'ı, Doğu Anadolu Dağlarının batı kesimini ve [[Fırat|Fırat Nehri'nin]] kaynağını içeren<ref name="wwf">{{Web kaynağı | url = https://www.worldwildlife.org/ecoregions/pa0420 | başlık = Turkey - Eastern Anatolian deciduous forests | erişimtarihi = 2 Ekim 2019 | dil = İngilizce | yayıncı = World Wildlife Federation | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130501063427/https://www.worldwildlife.org/ecoregions/pa0420 | arşivtarihi = 1 Mayıs 2013}}</ref> 81.628 km²'lik<ref name="Ecoreg">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm|yazarlar=Dinerstein|tarih=Haziran 2017|sayı=6|sayfalar=534-545|çalışma=BioScience|cilt=67|doi=10.1093/biosci/bix014|yazarlarıgöster=etal}} Supplemental material 2 table S1b.</ref> bir alanı kaplamaktadır. |
||
Anadolu biyomu sınırları, ekolojik bölgenin kuzey ve batı kısmından geçer. Bölge, birçok [[İç Anadolu Bölgesi|Orta Anadolu]] türünün en doğu sınırını ve birçok Doğu Anadolu türünün batı sınırını [[Biyocoğrafya|gösteren biyocoğrafik bir özelliktir.]] 390 bitki türü bölgenin kendisi ile sınırlıdır.<ref name="wwf" |
Anadolu biyomu sınırları, ekolojik bölgenin kuzey ve batı kısmından geçer. Bölge, birçok [[İç Anadolu Bölgesi|Orta Anadolu]] türünün en doğu sınırını ve birçok Doğu Anadolu türünün batı sınırını [[Biyocoğrafya|gösteren biyocoğrafik bir özelliktir.]] 390 bitki türü bölgenin kendisi ile sınırlıdır.<ref name="wwf"/> |
||
== İklim == |
== İklim == |
||
İklim, aşırı kış soğuğu ve yoğun kar yağışıyla birlikte kuru ve karasaldır. Ortalama yıllık yağış 600 ila 1.000 mm arasında değişir. [[Akdeniz iklimi|Doğu Akdeniz'in Akdeniz iklimi]] bölgeleri güney ve güneybatıya uzanır. Kuzeydeki Karadeniz bölgesinin iklimi daha nemli ve ılıktır.<ref name="wwf" |
İklim, aşırı kış soğuğu ve yoğun kar yağışıyla birlikte kuru ve karasaldır. Ortalama yıllık yağış 600 ila 1.000 mm arasında değişir. [[Akdeniz iklimi|Doğu Akdeniz'in Akdeniz iklimi]] bölgeleri güney ve güneybatıya uzanır. Kuzeydeki Karadeniz bölgesinin iklimi daha nemli ve ılıktır.<ref name="wwf"/> |
||
== Bitki Örtüsü == |
== Bitki Örtüsü == |
||
Bozkır ve çalılıklarla karışık ormanlar ve ormanlık alanlar en yaygın bitki topluluklarıdır. Ormanlar tipik olarak açık bir gölgelik ve çimenli bir alt bitki örtüsüne sahiptir. Baskın ağaçlar yaprak döken [[meşe]]lerdir; ''[[Quercus brantii]]'' (İran Palamut Meşesi)'', [[Quercus libani|Q. libani]]'' (Lübnan Meşesi)'', [[Mazı meşesi|Q. boissieri]]'' (Mazı Meşesi) ve [[Anadolu palamut meşesi|''Q. ithaburensis'' ssp. ''macrolepis'']] (Anadolu Palamut Meşesi). Diğer orman toplulukları arasında [[Saplı meşe|''Quercus robur'' ssp. ''pedunculiflora'']] (Saplı Meşe) ormanları ve dağlık ''[[Sarıçam (bitki)|Pinus sylvestris]]'' (Sarıçam) ormanlarıdır. ''[[Doğu çınarı|Platanus orientali]]'' (Doğu Çınarı), vadi ormanlarında baskındır. Az miktarda [[Kızılağaç]] ormanı (''Alnus'' spp.), [[Anadolu kestanesi|Anadolu Kestanesi]] (''Castanea sativa'' ), [[Akçaağaç]] (''Acer'' spp.). ve ''[[Lonicera caucasica]]'' (Çakkana) çalısı, nemli yerleşim bölgelerinde bulunur.<ref name="wwf" |
Bozkır ve çalılıklarla karışık ormanlar ve ormanlık alanlar en yaygın bitki topluluklarıdır. Ormanlar tipik olarak açık bir gölgelik ve çimenli bir alt bitki örtüsüne sahiptir. Baskın ağaçlar yaprak döken [[meşe]]lerdir; ''[[Quercus brantii]]'' (İran Palamut Meşesi)'', [[Quercus libani|Q. libani]]'' (Lübnan Meşesi)'', [[Mazı meşesi|Q. boissieri]]'' (Mazı Meşesi) ve [[Anadolu palamut meşesi|''Q. ithaburensis'' ssp. ''macrolepis'']] (Anadolu Palamut Meşesi). Diğer orman toplulukları arasında [[Saplı meşe|''Quercus robur'' ssp. ''pedunculiflora'']] (Saplı Meşe) ormanları ve dağlık ''[[Sarıçam (bitki)|Pinus sylvestris]]'' (Sarıçam) ormanlarıdır. ''[[Doğu çınarı|Platanus orientali]]'' (Doğu Çınarı), vadi ormanlarında baskındır. Az miktarda [[Kızılağaç]] ormanı (''Alnus'' spp.), [[Anadolu kestanesi|Anadolu Kestanesi]] (''Castanea sativa'' ), [[Akçaağaç]] (''Acer'' spp.). ve ''[[Lonicera caucasica]]'' (Çakkana) çalısı, nemli yerleşim bölgelerinde bulunur.<ref name="wwf"/> |
||
Diğer odunsu bitki toplulukları arasında [[Rosa pimpinellifolia]] ve ''[[Kuşburnu|Rosa canina]]'''nın hakim olduğu yabani gül çalılık alanları ve alt bitki örtüsünde ''[[Convolvulus calvertii]]'' ile birlikte cüce ardıçların ( [[Adi ardıç|''Juniperus communis'' ssp. ''Nana'']] ) alçak ormanlık alanları bulunur.<ref name="wwf" |
Diğer odunsu bitki toplulukları arasında [[Rosa pimpinellifolia]] ve ''[[Kuşburnu|Rosa canina]]'''nın hakim olduğu yabani gül çalılık alanları ve alt bitki örtüsünde ''[[Convolvulus calvertii]]'' ile birlikte cüce ardıçların ( [[Adi ardıç|''Juniperus communis'' ssp. ''Nana'']] ) alçak ormanlık alanları bulunur.<ref name="wwf"/> |
||
Bozkır alanları ormanlar ve ormanlık alanlar arasında değişkendir ve antropojenik bozkır, ormanlık alanların ve ormanların azaldığı veya tahrip edildiği yerlerde genişlemiştir. Düşük rakımlarda [[Artemisia fragrans]] yaygındır. ''[[Geven|Astragalus]]'' spp. (Geven), ''[[Gundelia turnuvası|Gundelia tournefortii]], [[Noaea mucronata]], [[Timüs|Thymus]]'' spp. ve ''[[Salvia cryptantha]]'' gibi otlar ve küçük çalılar meşe ormanı açıklıklarında bulunur. Bunlar [[tragacanthic step]] olarak bilinir.Yüksek dağ stepleri ağırlıklı olarak ''[[Achillea vermicularis]], [[Ajuga chia]], [[Helianthemum nummularium]], [[Malcolmia africana]]'' ve ''[[Marrubium parviflorum]]'' gibi otsu bitkilerden oluşur. Diğer bozkır türlerine çimen hakimdir.<ref name="wwf" |
Bozkır alanları ormanlar ve ormanlık alanlar arasında değişkendir ve antropojenik bozkır, ormanlık alanların ve ormanların azaldığı veya tahrip edildiği yerlerde genişlemiştir. Düşük rakımlarda [[Artemisia fragrans]] yaygındır. ''[[Geven|Astragalus]]'' spp. (Geven), ''[[Gundelia turnuvası|Gundelia tournefortii]], [[Noaea mucronata]], [[Timüs|Thymus]]'' spp. ve ''[[Salvia cryptantha]]'' gibi otlar ve küçük çalılar meşe ormanı açıklıklarında bulunur. Bunlar [[tragacanthic step]] olarak bilinir.Yüksek dağ stepleri ağırlıklı olarak ''[[Achillea vermicularis]], [[Ajuga chia]], [[Helianthemum nummularium]], [[Malcolmia africana]]'' ve ''[[Marrubium parviflorum]]'' gibi otsu bitkilerden oluşur. Diğer bozkır türlerine çimen hakimdir.<ref name="wwf"/> |
||
== Fauna == |
== Fauna == |
||
Yerli memeliler arasında [[Boz ayı]] ( ''Ursus arctos'' ), [[Kurt]] ( ''Canis lupus'' ), [[Vaşak]] ( ''Lynx lynx''), [[Kızıl tilki]] ( ''Vulpes vulpes'' ), [[Dağ keçisi]] ( ''Capra dağ keçisi'' ), [[Yaban keçisi]] ( ''Capra aegagrus'' ), [[Yaban domuzu]] ( ''Sus scrofa'' ) ve [[Bayağı su samuru]] ( ''Lutra lutra'' ).<ref name="wwf" |
Yerli memeliler arasında [[Boz ayı]] ( ''Ursus arctos'' ), [[Kurt]] ( ''Canis lupus'' ), [[Vaşak]] ( ''Lynx lynx''), [[Kızıl tilki]] ( ''Vulpes vulpes'' ), [[Dağ keçisi]] ( ''Capra dağ keçisi'' ), [[Yaban keçisi]] ( ''Capra aegagrus'' ), [[Yaban domuzu]] ( ''Sus scrofa'' ) ve [[Bayağı su samuru]] ( ''Lutra lutra'' ).<ref name="wwf"/> |
||
Kuşlar arasında [[Kınalı keklik]] ( ''Alectoris chukar'' ) ve [[Çil keklik|Çil Keklik]] ( ''Perdix perdix'') bulunur. |
Kuşlar arasında [[Kınalı keklik]] ( ''Alectoris chukar'' ) ve [[Çil keklik|Çil Keklik]] ( ''Perdix perdix'') bulunur. |
||
| 25. satır: | 24. satır: | ||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
* {{WWF ekobölge|id=PA0420|başlık=TEMPERATE BROADLEAF AND MIXED FORESTS: Turkey}} |
|||
* {{WWF ekobölge|id=PA0420}} |
|||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
{{kaynakça}} |
|||
<references group="" responsive="1"></references> |
|||
[[Kategori:Türkiye'deki ormanlar]] |
[[Kategori:Türkiye'deki ormanlar]] |
||
Sayfanın 12.12, 17 Nisan 2022 tarihindeki hâli
 | |
| Özellikler | |
|---|---|
| Biyom | ılıman geniş yapraklı ve karışık ormanlar |
Doğu Anadolu yaprak döken ormanları, Türkiye'nin doğusundaki dağlarda yer alan bir ekolojik bölgedir. Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar biyomunda bir Palearktik ekolojik bölgedir .
Coğrafya
Ekolojik bölge, Aladağlar'ı, Doğu Anadolu Dağlarının batı kesimini ve Fırat Nehri'nin kaynağını içeren[1] 81.628 km²'lik[2] bir alanı kaplamaktadır.
Anadolu biyomu sınırları, ekolojik bölgenin kuzey ve batı kısmından geçer. Bölge, birçok Orta Anadolu türünün en doğu sınırını ve birçok Doğu Anadolu türünün batı sınırını gösteren biyocoğrafik bir özelliktir. 390 bitki türü bölgenin kendisi ile sınırlıdır.[1]
İklim
İklim, aşırı kış soğuğu ve yoğun kar yağışıyla birlikte kuru ve karasaldır. Ortalama yıllık yağış 600 ila 1.000 mm arasında değişir. Doğu Akdeniz'in Akdeniz iklimi bölgeleri güney ve güneybatıya uzanır. Kuzeydeki Karadeniz bölgesinin iklimi daha nemli ve ılıktır.[1]
Bitki Örtüsü
Bozkır ve çalılıklarla karışık ormanlar ve ormanlık alanlar en yaygın bitki topluluklarıdır. Ormanlar tipik olarak açık bir gölgelik ve çimenli bir alt bitki örtüsüne sahiptir. Baskın ağaçlar yaprak döken meşelerdir; Quercus brantii (İran Palamut Meşesi), Q. libani (Lübnan Meşesi), Q. boissieri (Mazı Meşesi) ve Q. ithaburensis ssp. macrolepis (Anadolu Palamut Meşesi). Diğer orman toplulukları arasında Quercus robur ssp. pedunculiflora (Saplı Meşe) ormanları ve dağlık Pinus sylvestris (Sarıçam) ormanlarıdır. Platanus orientali (Doğu Çınarı), vadi ormanlarında baskındır. Az miktarda Kızılağaç ormanı (Alnus spp.), Anadolu Kestanesi (Castanea sativa ), Akçaağaç (Acer spp.). ve Lonicera caucasica (Çakkana) çalısı, nemli yerleşim bölgelerinde bulunur.[1]
Diğer odunsu bitki toplulukları arasında Rosa pimpinellifolia ve Rosa canina'nın hakim olduğu yabani gül çalılık alanları ve alt bitki örtüsünde Convolvulus calvertii ile birlikte cüce ardıçların ( Juniperus communis ssp. Nana ) alçak ormanlık alanları bulunur.[1]
Bozkır alanları ormanlar ve ormanlık alanlar arasında değişkendir ve antropojenik bozkır, ormanlık alanların ve ormanların azaldığı veya tahrip edildiği yerlerde genişlemiştir. Düşük rakımlarda Artemisia fragrans yaygındır. Astragalus spp. (Geven), Gundelia tournefortii, Noaea mucronata, Thymus spp. ve Salvia cryptantha gibi otlar ve küçük çalılar meşe ormanı açıklıklarında bulunur. Bunlar tragacanthic step olarak bilinir.Yüksek dağ stepleri ağırlıklı olarak Achillea vermicularis, Ajuga chia, Helianthemum nummularium, Malcolmia africana ve Marrubium parviflorum gibi otsu bitkilerden oluşur. Diğer bozkır türlerine çimen hakimdir.[1]
Fauna
Yerli memeliler arasında Boz ayı ( Ursus arctos ), Kurt ( Canis lupus ), Vaşak ( Lynx lynx), Kızıl tilki ( Vulpes vulpes ), Dağ keçisi ( Capra dağ keçisi ), Yaban keçisi ( Capra aegagrus ), Yaban domuzu ( Sus scrofa ) ve Bayağı su samuru ( Lutra lutra ).[1]
Kuşlar arasında Kınalı keklik ( Alectoris chukar ) ve Çil Keklik ( Perdix perdix) bulunur.
Korumalı alanlar
Ekolojik bölgedeki koruma alanları arasında Munzur Vadisi Milli Parkı, Nemrut Dağı Milli Parkı ve Şeytan Dağları Milli Parkı bulunmaktadır.
Dış bağlantılar
- "TEMPERATE BROADLEAF AND MIXED FORESTS: Turkey". Terrestrial Ecoregions. World Wildlife Fund.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "Turkey - Eastern Anatolian deciduous forests" (İngilizce). World Wildlife Federation. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019.
- ^ Dinerstein (Haziran 2017). "An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm". BioScience. 67 (6): 534-545. doi:10.1093/biosci/bix014. Supplemental material 2 table S1b.