Mikoyan-Gureviç MiG-25: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) anlam ayrımı sayfasına yönlenen bağlantı düzeltme AWB ile |
||
| 22. satır: | 22. satır: | ||
'''MiG-25''' ([[Rusça]]: Микоян и Гуревич МиГ-25) ([[NATO rapor ismi]]: "''' Foxbat'''") [[Ruslar|Rus]] [[Mikoyan Gurevich]] Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir [[avcı uçağı|avcı]]/ önleyici ve yüksek hızlı [[keşif]] uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu [[1964]] yılında gerçekleştiren ''Foxbat'', sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü [[radar]] sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] tarafından [[F-14 tomcat]] savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur. |
'''MiG-25''' ([[Rusça]]: Микоян и Гуревич МиГ-25) ([[NATO rapor ismi]]: "''' Foxbat'''") [[Ruslar|Rus]] [[Mikoyan Gurevich]] Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir [[avcı uçağı|avcı]]/ önleyici ve yüksek hızlı [[keşif]] uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu [[1964]] yılında gerçekleştiren ''Foxbat'', sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü [[radar]] sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] tarafından [[F-14 tomcat]] savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur. |
||
[[1970]] yılında [[Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri]]'nde (PVO ''Strany'') hizmete giren MiG-25'in yetenekleri, programın gizliliği sebebiyle gerçek anlamda [[1976]] senesine dek anlaşılamamıştır. O yıl [[Viktor Belenko]] isimli bir [[Ruslar|Rus]] MiG-25 pilotunun uçağıyla birlikte [[Japonya]]'ya [[iltica]] etmesi sonrasında bu yeni ve gizemli [[Sovyet]] uçağını yakından inceleme şansına sahip olan Batılı gözlemciler, iki adet büyük [[turbojet]] motoru, vakumlu tüplerden ([[lamba]]lı devre) oluşan elektronik altyapısı ve hafif ve ucuz materyallerin kullanıldığı üstyapısıyla uçağın yıllarca abartıldığının aksine aslında son derece basit ancak [[işlevsel]] bir tasarıma sahip olduğu görüşüne varmışlardır. |
[[1970]] yılında [[Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri]]'nde (PVO ''Strany'') hizmete giren MiG-25'in yetenekleri, programın gizliliği sebebiyle gerçek anlamda [[1976]] senesine dek anlaşılamamıştır. O yıl [[Viktor Belenko]] isimli bir [[Ruslar|Rus]] MiG-25 pilotunun uçağıyla birlikte [[Japonya]]'ya [[iltica]] etmesi sonrasında bu yeni ve gizemli [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] uçağını yakından inceleme şansına sahip olan Batılı gözlemciler, iki adet büyük [[turbojet]] motoru, vakumlu tüplerden ([[lamba]]lı devre) oluşan elektronik altyapısı ve hafif ve ucuz materyallerin kullanıldığı üstyapısıyla uçağın yıllarca abartıldığının aksine aslında son derece basit ancak [[işlevsel]] bir tasarıma sahip olduğu görüşüne varmışlardır. |
||
Bugüne dek 1.190 adet üretilen MiG-25, [[Rusya]], [[Cezayir]], [[Suriye]] ve [[Ermenistan]] hava kuvvetleri envanterinde sınırlı sayıda hizmet vermektedir. |
Bugüne dek 1.190 adet üretilen MiG-25, [[Rusya]], [[Cezayir]], [[Suriye]] ve [[Ermenistan]] hava kuvvetleri envanterinde sınırlı sayıda hizmet vermektedir. |
||
| 34. satır: | 34. satır: | ||
Ses hızının iki katını ([[Mach]] 2) aşan hızlarda yaşanan [[ısı]]nma problemleri sebebiyle MiG-25 gibi yüksek hızlı tasarımlarda, uçak imalatında yaygın olarak kullanılan [[alüminyum]] [[alaşım]]larından yararlanılamamaktadır. [[Amerikan]] firmaları bu sorunu [[titanyum]] veya gözenekli [[çelik]] gibi üretimi oldukça zahmetli ve pahalı materyallerle çözme yolunu tercih ederken, [[Mikoyan Gurevich]], MiG-25'in üstyapısını çoğunlukla [[Inconel]] adı verilen bir [[nikel]]-[[çelik]] [[alaşım]]ından imal etmiştir. Yine ucuzluk ve kolaylık gayesiyle [[punta]] ve el kaynağı gibi uçak imalatı için uygunluğu ve sağlamlığı tartışılan yöntemlerle üretilen MiG-25, öngörülenin aksine hizmette olduğu süre zarfında hiçbir sağlamlık sorunu yaşamamıştır. Yine de uçağın kritik noktalarında [[titanyum]] ve [[alüminyum]] [[alaşım]]ları gibi daha geleneksel materyallere de yer verilmiştir. |
Ses hızının iki katını ([[Mach]] 2) aşan hızlarda yaşanan [[ısı]]nma problemleri sebebiyle MiG-25 gibi yüksek hızlı tasarımlarda, uçak imalatında yaygın olarak kullanılan [[alüminyum]] [[alaşım]]larından yararlanılamamaktadır. [[Amerikan]] firmaları bu sorunu [[titanyum]] veya gözenekli [[çelik]] gibi üretimi oldukça zahmetli ve pahalı materyallerle çözme yolunu tercih ederken, [[Mikoyan Gurevich]], MiG-25'in üstyapısını çoğunlukla [[Inconel]] adı verilen bir [[nikel]]-[[çelik]] [[alaşım]]ından imal etmiştir. Yine ucuzluk ve kolaylık gayesiyle [[punta]] ve el kaynağı gibi uçak imalatı için uygunluğu ve sağlamlığı tartışılan yöntemlerle üretilen MiG-25, öngörülenin aksine hizmette olduğu süre zarfında hiçbir sağlamlık sorunu yaşamamıştır. Yine de uçağın kritik noktalarında [[titanyum]] ve [[alüminyum]] [[alaşım]]ları gibi daha geleneksel materyallere de yer verilmiştir. |
||
[[Dosya:MiG-25RB cams.jpg|thumb|right|230px|MiG-25RB üzerindeki kameralar]] |
[[Dosya:MiG-25RB cams.jpg|thumb|right|230px|MiG-25RB üzerindeki kameralar]] |
||
'''Ye-155-R1''' adı verilen ve [[keşif]] uçağı olarak tasarlanan ilk prototip, ilk uçuşunu [[6 Mart]] [[1964]] tarihinde gerçekleştirmiştir. '''Ye-155-P1''' adı verilen ilk [[avcı uçağı]] prototipi de bundan yaklaşık altı ay sonra, [[9 Eylül]] [[1964]] tarihinde ilk kez havalanmıştır. İlgili her alanda [[Sovyet]] havacılığı için bir ilki oluşturan MiG-25'in tasarım ve geliştirme çalışmaları 6 yıl sürmüş, bu süre zarfında '''Ye-266''' adıyla anılan bir dizi prototip [[1965]], [[1966]] ve [[1967]] yıllarında çeşitli uçuş hız ve [[irtifa]] rekorlarına imza atmıştır. Nihayet [[1969]] yılında '''MiG-25P ''Foxbat-A''''' ([[avcı uçağı]]) ve '''MiG-25R ''Foxbat-B''''' ([[keşif]] uçağı) olarak iki türev halinde [[seri üretim]]ine geçilen uçak, ertesi yıl [[Sovyet Hava Kuvvetleri]]'nde (MiG-25R), ve [[1972]] yılında da [[Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri]]'nde (PVO) (MiG-25P) hizmete girmiştir. Her iki türev için de iki kişilik birer eğitim uçağı da ayrıca geliştirilmiş, bunlar '''MiG-25PU ''Foxbat-C''''' ([[avcı uçağı]]) ve '''MiG-25RU ''Foxbat-D''''' ([[keşif]] uçağı) olarak tanımlanmıştır. |
'''Ye-155-R1''' adı verilen ve [[keşif]] uçağı olarak tasarlanan ilk prototip, ilk uçuşunu [[6 Mart]] [[1964]] tarihinde gerçekleştirmiştir. '''Ye-155-P1''' adı verilen ilk [[avcı uçağı]] prototipi de bundan yaklaşık altı ay sonra, [[9 Eylül]] [[1964]] tarihinde ilk kez havalanmıştır. İlgili her alanda [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] havacılığı için bir ilki oluşturan MiG-25'in tasarım ve geliştirme çalışmaları 6 yıl sürmüş, bu süre zarfında '''Ye-266''' adıyla anılan bir dizi prototip [[1965]], [[1966]] ve [[1967]] yıllarında çeşitli uçuş hız ve [[irtifa]] rekorlarına imza atmıştır. Nihayet [[1969]] yılında '''MiG-25P ''Foxbat-A''''' ([[avcı uçağı]]) ve '''MiG-25R ''Foxbat-B''''' ([[keşif]] uçağı) olarak iki türev halinde [[seri üretim]]ine geçilen uçak, ertesi yıl [[Sovyet Hava Kuvvetleri]]'nde (MiG-25R), ve [[1972]] yılında da [[Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri]]'nde (PVO) (MiG-25P) hizmete girmiştir. Her iki türev için de iki kişilik birer eğitim uçağı da ayrıca geliştirilmiş, bunlar '''MiG-25PU ''Foxbat-C''''' ([[avcı uçağı]]) ve '''MiG-25RU ''Foxbat-D''''' ([[keşif]] uçağı) olarak tanımlanmıştır. |
||
Üretilen diğer türevler şu şekildedir: |
Üretilen diğer türevler şu şekildedir: |
||
| 59. satır: | 59. satır: | ||
== Görev Tarihçesi == |
== Görev Tarihçesi == |
||
İlginçtir ki MiG-25, ilk görev tecrübesini henüz [[Sovyetler Birliği]] envanterinde hizmete girmemişken, [[1971]] yılında [[Mısır]] Hava Kuvvetleri bünyesinde elde etmiştir. [[Sovyetler Birliği]] tarafından geçici olarak [[Mısır]] Hava Kuvvetleri'nde hizmete sokulan 4 ''Foxbat'', [[Mısır]] bayrak ve amblemleriyle ancak [[Sovyet]] pilotları tarafından iki yıl bu ülkede görev yapmıştır. Bu süre zarfında ikili gruplar halinde toplam 20 kez [[İsrail]] hava sahasını taciz eden uçaklar, uçuşların zamanı ve süresi [[İsrail]] istihbarati tarafından bilinmesine karşın herhangi bir engellemeye uğramamıştır. [[1973]] yılında bu uçaklardan biri [[Mach]] 3.2 hızına ulaşarak bu türünün hız rekorunu kırmış, ancak uçağın [[motor]]ları bu zorlamayı kaldıramayarak yanmıştır. Uçaklar aynı yıl [[Yom Kippur Savaşı]] öncesinde [[Sovyetler Birliği]]'ne geri dönmüş, ancak savaşı takiben tekrar [[Mısır]]'da görev yapmaya başlamıştır. |
İlginçtir ki MiG-25, ilk görev tecrübesini henüz [[Sovyetler Birliği]] envanterinde hizmete girmemişken, [[1971]] yılında [[Mısır]] Hava Kuvvetleri bünyesinde elde etmiştir. [[Sovyetler Birliği]] tarafından geçici olarak [[Mısır]] Hava Kuvvetleri'nde hizmete sokulan 4 ''Foxbat'', [[Mısır]] bayrak ve amblemleriyle ancak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] pilotları tarafından iki yıl bu ülkede görev yapmıştır. Bu süre zarfında ikili gruplar halinde toplam 20 kez [[İsrail]] hava sahasını taciz eden uçaklar, uçuşların zamanı ve süresi [[İsrail]] istihbarati tarafından bilinmesine karşın herhangi bir engellemeye uğramamıştır. [[1973]] yılında bu uçaklardan biri [[Mach]] 3.2 hızına ulaşarak bu türünün hız rekorunu kırmış, ancak uçağın [[motor]]ları bu zorlamayı kaldıramayarak yanmıştır. Uçaklar aynı yıl [[Yom Kippur Savaşı]] öncesinde [[Sovyetler Birliği]]'ne geri dönmüş, ancak savaşı takiben tekrar [[Mısır]]'da görev yapmaya başlamıştır. |
||
[[İran-Irak Savaşı]] sırasında [[Irak]] tarafından kullanılan MiG-25'lerin savaştaki etkinliği konusunda bir bilgi bulunmamaktadır. |
[[İran-Irak Savaşı]] sırasında [[Irak]] tarafından kullanılan MiG-25'lerin savaştaki etkinliği konusunda bir bilgi bulunmamaktadır. |
||
Sayfanın 20.11, 22 Mart 2018 tarihindeki hâli
| MiG-25 Foxbat | |
|---|---|
 MiG-25PU. | |
| Türü | Avcı ve yüksek hızlı keşif uçağı |
| Ulusal köken |  Sovyetler Birliği |
| Üretici | Mikoyan Gurevich OKB |
| Tasarımcı | Mikoyan Gurevich OKB |
| İlk uçuş | 6 Mart 1964 |
| Hizmete giriş | 1970 |
| Durumu | Sınırlı sayıda hizmette |
| Ana kullanıcı | Sovyetler Birliği (1970-1991) Rusya (1991-) |
| Diğer kullanıcılar | Cezayir Suriye Azerbaycan Ermenistan |
| Üretim sayısı | 1,190[1] |
MiG-25 (Rusça: Микоян и Гуревич МиГ-25) (NATO rapor ismi: " Foxbat") Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-14 tomcat savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.
1970 yılında Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri'nde (PVO Strany) hizmete giren MiG-25'in yetenekleri, programın gizliliği sebebiyle gerçek anlamda 1976 senesine dek anlaşılamamıştır. O yıl Viktor Belenko isimli bir Rus MiG-25 pilotunun uçağıyla birlikte Japonya'ya iltica etmesi sonrasında bu yeni ve gizemli Sovyet uçağını yakından inceleme şansına sahip olan Batılı gözlemciler, iki adet büyük turbojet motoru, vakumlu tüplerden (lambalı devre) oluşan elektronik altyapısı ve hafif ve ucuz materyallerin kullanıldığı üstyapısıyla uçağın yıllarca abartıldığının aksine aslında son derece basit ancak işlevsel bir tasarıma sahip olduğu görüşüne varmışlardır.
Bugüne dek 1.190 adet üretilen MiG-25, Rusya, Cezayir, Suriye ve Ermenistan hava kuvvetleri envanterinde sınırlı sayıda hizmet vermektedir.
Tasarım ve Geliştirme
1950'lerde ABD'nin sesten üç kat hızlı seyreden bombardıman (örn. XB-70 Valkyrie) ve avcı (örn. XF-103 Thunderwarrior, XF-108 Rapier) uçağı geliştirme çalışmalarına karşılık olarak tasarlanan MiG-25, başta cruise füzesi platformu, yüksek hızlı keşif uçağı, hatta 5-7 yolcu kapasiteli ufak bir yolcu uçağı gibi çeşitli türevlere sahip, çok amaçlı bir platform olarak düşünülmüş olsa da, zamanla sadece avcı ve yüksek hızlı keşif görevlerine odaklanılmıştır.
Yeni uçağın geliştirilmesi görevini 10 Mart 1961 tarihinde üstlenen Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu, ilk prototipi Ye-155 ismiyle tasarlamıştır. Aynı dönemde ABD'nin sesten hızlı bombardıman ve avcı uçağı programları birer birer iptal olmasına karşın, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri (PVO), uçağın SR-71 Blackbird gibi hızlı stratejik keşif uçaklarına karşı etkili bir güç oluşturacağı kanısıyla tasarım sürecinin devamına karar vermiştir.
Ses hızının iki katını (Mach 2) aşan hızlarda yaşanan ısınma problemleri sebebiyle MiG-25 gibi yüksek hızlı tasarımlarda, uçak imalatında yaygın olarak kullanılan alüminyum alaşımlarından yararlanılamamaktadır. Amerikan firmaları bu sorunu titanyum veya gözenekli çelik gibi üretimi oldukça zahmetli ve pahalı materyallerle çözme yolunu tercih ederken, Mikoyan Gurevich, MiG-25'in üstyapısını çoğunlukla Inconel adı verilen bir nikel-çelik alaşımından imal etmiştir. Yine ucuzluk ve kolaylık gayesiyle punta ve el kaynağı gibi uçak imalatı için uygunluğu ve sağlamlığı tartışılan yöntemlerle üretilen MiG-25, öngörülenin aksine hizmette olduğu süre zarfında hiçbir sağlamlık sorunu yaşamamıştır. Yine de uçağın kritik noktalarında titanyum ve alüminyum alaşımları gibi daha geleneksel materyallere de yer verilmiştir.
Ye-155-R1 adı verilen ve keşif uçağı olarak tasarlanan ilk prototip, ilk uçuşunu 6 Mart 1964 tarihinde gerçekleştirmiştir. Ye-155-P1 adı verilen ilk avcı uçağı prototipi de bundan yaklaşık altı ay sonra, 9 Eylül 1964 tarihinde ilk kez havalanmıştır. İlgili her alanda Sovyet havacılığı için bir ilki oluşturan MiG-25'in tasarım ve geliştirme çalışmaları 6 yıl sürmüş, bu süre zarfında Ye-266 adıyla anılan bir dizi prototip 1965, 1966 ve 1967 yıllarında çeşitli uçuş hız ve irtifa rekorlarına imza atmıştır. Nihayet 1969 yılında MiG-25P Foxbat-A (avcı uçağı) ve MiG-25R Foxbat-B (keşif uçağı) olarak iki türev halinde seri üretimine geçilen uçak, ertesi yıl Sovyet Hava Kuvvetleri'nde (MiG-25R), ve 1972 yılında da Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri'nde (PVO) (MiG-25P) hizmete girmiştir. Her iki türev için de iki kişilik birer eğitim uçağı da ayrıca geliştirilmiş, bunlar MiG-25PU Foxbat-C (avcı uçağı) ve MiG-25RU Foxbat-D (keşif uçağı) olarak tanımlanmıştır.
Üretilen diğer türevler şu şekildedir:
- MiG-25RBS ve MiG-25RBSh: Yana doğru tarama yapabilen (side-looking) radar sistemleriyle donatılmıştır.
- MiG-25RBK ve MiG-25RBF (Foxbat-D): Elektronik istihbarat görevlerinde kullanılmak üzere özel donanıma sahiptir.
- MiG-25BM (Foxbat-F): Düşman uçaksavarlarına karşı saldırı görevlerinde kullanılmak üzere özel donanıma sahiptir. AS-11 Kilter anti-radar füzelerini taşıyabilir.
Genel Bilgiler
.jpg)
- Uçağın parçalarının çoğu elle ve oldukça kaba bir şekilde kaynaklanmıştır. Yine ucuz ve kolay üretim kaygısı ile Amerikan tasarımlarının aksine perçin başları uçağın aerodinamik yapısını etkilemeyeceği düşünülen yerlerde gövdeye gömülmemiştir.
- Uçağın elektronik sistemlerinin büyük çoğunluğu vakum tüpü (lambalı devre) teknolojisine sahiptir. Bu tercihin üç önemli avantajı mevcuttur:
- Vakum tüplü sistemler yüksek hızlı seyir sonucu oluşan aşırı ısıya daha iyi dayanmakta, transistör temelli modern sistemlerin aksine ayrıca iklimlendirme tertibatı gerektirmemektedir.
- Vakum tüplerinin üretimi oldukça kolay ve ucuz olduğu için elektronik sistemlerin bakım ve onarımı ileri üs ve konuşlandırma bölgelerinde hızlı ve ekonomik bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
- Vakum tüplü sistemler nükleer patlamalar sonucu oluşan yıkıcı elektromanyetik dalgalardan etkilenmemektedir.
- Yine vakum tüplü sistemlerin kullanılması sayesinde uçağın Smerch-A (NATO: Foxfire) radarı 600 kilowatt gibi korkunç bir güce ulaşabilmektedir. Yaygın olarak dillendirilen bir şehir efsanesine göre MiG-25'lerin konuşlu olduğu hava üslerinin çevresinde güçlü Smerch-A radarının yaydığı mikrodalga ışınları yüzünden yanarak ölmüş yüzlerce tavşan bulunmuş, bu sebepten ötürü radarın uçak belli bir irtifaya ulaşmadan radar sistemi kullanılması yasaklanmıştır.
- Etkileyici hızına karşın MiG-25'in görev menzili yalnızca 1.200 km'dir. Öyle ki, 1976 yılında Japonya'ya iltica eden Viktor Belenko'nun kullandığı MiG-25'in yakıtı inişten hemen sonra tükenmiştir.
Viktor Belenko'nun ilticasıyla belki de en sıkı korunan endüstriyel sırrının ifşa olmasının şokunu yaşayan Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu, MiG-25'in caydırıcılığını korumak amacıyla temel tasarım üzerine daha güçlü (ve verimli) motorlar ile gelişmiş radar ve elektronik sistemlerin entegre edildiği MiG-25PD Foxbat-E türevini geliştirmiştir. Daha önceden hizmete giren 370 MiG-25P de kademeli olarak bu standarda yükseltilmiştir.
Üretimi 1984 yılına dek devam eden MiG-25, tüm türevleriyle toplam 1.186 adet üretilmiş, bunlardan bir kısmı Cezayir, Bulgaristan, Hindistan, Suriye, Irak ve Libya'ya ihraç edilmiştir. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasını takiben Rusya ve Azerbaycan tarafından kullanılmaya devam eden MiG-25, hâlen bu iki ülkenin envanterinde sınırlı sayıda da olsa hizmet vermektedir.
Görev Tarihçesi
İlginçtir ki MiG-25, ilk görev tecrübesini henüz Sovyetler Birliği envanterinde hizmete girmemişken, 1971 yılında Mısır Hava Kuvvetleri bünyesinde elde etmiştir. Sovyetler Birliği tarafından geçici olarak Mısır Hava Kuvvetleri'nde hizmete sokulan 4 Foxbat, Mısır bayrak ve amblemleriyle ancak Sovyet pilotları tarafından iki yıl bu ülkede görev yapmıştır. Bu süre zarfında ikili gruplar halinde toplam 20 kez İsrail hava sahasını taciz eden uçaklar, uçuşların zamanı ve süresi İsrail istihbarati tarafından bilinmesine karşın herhangi bir engellemeye uğramamıştır. 1973 yılında bu uçaklardan biri Mach 3.2 hızına ulaşarak bu türünün hız rekorunu kırmış, ancak uçağın motorları bu zorlamayı kaldıramayarak yanmıştır. Uçaklar aynı yıl Yom Kippur Savaşı öncesinde Sovyetler Birliği'ne geri dönmüş, ancak savaşı takiben tekrar Mısır'da görev yapmaya başlamıştır.
İran-Irak Savaşı sırasında Irak tarafından kullanılan MiG-25'lerin savaştaki etkinliği konusunda bir bilgi bulunmamaktadır.
Körfez Savaşı
I. Körfez Savaşı'nın ilk gününün gecesinde Teğmen Scott Spiecher tarafından uçurulan ABD Deniz Kuvvetleri'ne bağlı bir F/A-18 Hornet savaş uçağı, Irak Hava Kuvvetleri'ne bağlı bir MiG-25PD tarafından vurulup düşürülmüştür. Bu, savaş boyunca Irak Hava Kuvvetleri'nin doğrulanan 4 hava zaferinden biridir.
Savaş sırasında iki MiG-25 Amerikan güçlerince düşürülmüş, savaştan bir yıl sonra da Irak 'daki uçuşa yasak bölgeyi ihlal eden bir MiG-25, İncirlik Hava Üssü'nden kalkan Amerikan F-16 uçaklarınca düşürülmüştür.
Yine I. Körfez Savaşı sırasında Irak Hava Kuvvetleri'ne bağlı bir MiG-25, tam sekiz Amerikan F-15 Eagle uçağının arasından sıyrılarak korumakta oldukları EF-111 Raven elektronik harp ve radar karıştırıcı uçağına saldırı gerçekleştirmiştir. Saldırı sonucu EF-111 hasar görmemiş, ancak bölgeden uzaklaşmak zorunda kalmıştır. Radar karıştırıcı desteğinden yoksun kalan F-15'lerden biri de Irak uçaksavar füzeleri tarafından düşürülmüştür. Yine aynı savaş sırasında iki MiG-25, dört F-15 Eagle uçağını taciz etmiş, karşılığında Amerikan uçaklarının ateşlediği toplam 10 adet füzenin tamamından da yüksek hızları sayesinde kaçmayı başarmıştır.
Hindistan
1997 yılında Hindistan Hava Kuvvetleri'ne bağlı bir MiG-25, Pakistan üzerinde 65.000 ft irtifada sesten yaklaşık üç kat hızlı seyrederken Pakistan radarlarınca tespit edilmiştir. Pakistan Hava Kuvvetleri'nin bu uçaklara karşı o dönemde kullanabileceği silahları olmadığı için bu uçuşun taciz/gösteri amaçlı olduğu kanısına varılmıştır.
23 Aralık 2002 tarihinde Irak Hava Kuvvetleri'ne bağlı bir MiG-25, bu ülkenin hava sahasında keşif görevi yürüten bir Amerikan MQ-1 Predator insansız hava aracını vurup düşürmüştür. Tarihte insanlı ve insansız hava araçları arasında gerçekleşen bu ilk it dalaşı sırasında Predator tarafından ateşlenen Stinger füzeleri MiG-25'e isabet etmemiştir.
2003'te başlayan Irak Savaşı boyunca hiçbir varlık gösteremeyen Irak Hava Kuvvetleri'ne bağlı diğer tüm uçaklar gibi MiG-25'lerin de çoğu yerde veya yeraltı sığınaklarında yok edilmiştir. Aynı yıl Amerikan güçleri tarafından bir hava üssünün yakınlarında çöle gömülü vaziyette iki MiG-25 ele geçirilmiş, bu uçaklar inceleme için ABD'ye gönderilmiştir. İncelemesi tamamlanan uçaklardan biri şu an Ohio eyaletinin Dayton kentindeki ABD Hava Kuvvetleri Müzesi'nde sergilenmektedir.
Kullanıcılar
Hâlen Aktif Hizmette
Azerbaycan- Çeşitli türevlerde yaklaşık 20 adet.
Ermenistan- Ermenistanın "Gümrü" bazasında 1 adet MiG-25 hâlen aktif hizmettedir.
Cezayir- Cezayir Hava Kuvvetleri'nde 11 adet MiG-25 hâlen aktif hizmettedir.
Rusya- Yaklaşık 70 adedi hâlen hizmettedir. Bunlardan 40'ı keşif türevidir.
Suriye- 11 adedi hâlen hizmettedir. Bunlardan beşi keşif, biri de eğitim türevidir.
Geçmişte
Bulgaristan- 1982 yılında üç keşif ve bir de eğitim türevi olarak hizmete girmiştir. 1984 yılında keşif uçaklarından biri düşmüş, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin yıkılmasını takiben kalan tüm MiG-25'ler Rusya'ya geri gönderilip MiG-23 avcı-bombardıman uçakları ile değiştirilmiştir.
Hindistan- 2006 yılında hizmetten ayrılmıştır.
Irak- Toplam yedi adedi hizmet vermiştir. Çoğu I. Körfez Savaşı ve Irak Savaşı'nda yok edilmiştir.Birinci körfez savaşı zamanında Türk asıllı Alpleon kod adlı bir rus pilot Mig-25 ile Amerikalı binbaşının kullandığı F-18 hava muharebesinde F-18 düşmüştür,bunun üzerine amerikan deniz kuvvetleri 30 savaş uçağını birden havalandırmış büyük bir skandal oluşmuştu. 2003 yılında iki adedi çölde gömülü olarak ele geçirilmiştir.
Gürcistan
Kazakistan
Libya
Sovyetler Birliği
Türkmenistan
Ukrayna- Hizmetten ayrılmıştır.
Genel Özellikler (MiG-25P)
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 19.75 m (64 ft 10 in)
- Yükseklik: 6.10 m (20 ft 0.25 in)
- Kanat açıklığı: 14.01 m (45 ft 11.5 in)
- Kanat Alanı: 61.40 m² (660.93 ft²)
- Boş ağırlığı: 20,000 kg (44,080 lb)
- Yüklü ağırlığı: 36,720 kg (80,952 lb)
- Azami Kalkış Ağırlığı: 31,800 kg
- Motor: 2 × Tumansky R-15B-300 Artyakıcı turbofan
- Kuru itme gücü: 73.5 kN (16,524 lbf) (tek motor için)
- Artyakıcı ile itme gücü: 100.1 kN (22,494 lbf) (tek motor için)
Performans
- Azami hız:
- Menzil: 1,730 km (935 nmi, 1,075 mi) Dahili yakıt ile birlikte
- Azami irtifa (Servis Tavanı): 20,700 m (67,915 ft) 4 füze ile beraber; 24,400 m (80,000 ft) RB modellerinde
- Tırmanış değeri: 208 m/s (40,950 ft/min)
- Kanat yüklemesi: 598 kg/m² (122.5 lb/ft²)
- İtici Güç/Ağırlık oranı : 0.41
Ayrıca bakınız
Benzer tasarım ve gelişimdeki uçaklar
Benzer rolde, dönemde ve yetenekte olan uçaklar
- CF-105 Arrow
- F-14 Tomcat
- XF-108 Rapier
- Saab 35 Draken
- Convair F-106
- North American A-5 Vigilante
Kaynakça
MiG-25 Foxbat hakkında bilgi (İngilizce)
MiG-25 Foxbat, Greg Goebel (İngilizce)
Kaynakça
- ^ "Aircraft Museum: MiG-25 'Foxbat'." Aerospaceweb.org. Retrieved: 5 September 2010.