Rakam: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 08.11, 14 Nisan 2017 tarihindeki hâli

Rakam, sayıları yazılı olarak göstermeye yarayan sembollerden her biri. Pek çok dil ve kültürde kullanılan Arap kökenli rakamlar şunlardır:

$\mathbf {0} ,\mathbf {1} ,\mathbf {2} ,\mathbf {3} ,\mathbf {4} ,\mathbf {5} ,\mathbf {6} ,\mathbf {7} ,\mathbf {8} ,\mathbf {9}$

${\big \{}$ 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 ${\big \}}$ kümesinin elemanları onluk sayma sisteminin rakamlarıdır. Bir sayının basamaklarının alabileceği sayı değerlerinin kümesi o sayma sisteminin rakamlarını oluşturur. Dolayısıyla farklı sayma sistemlerinin farklı sayıda rakamları vardır. Örneğin sekizlik sayma sisteminde her bir basamak 0 ile 7 arasında sayı değeri alabildiği için rakamları ${\big \{}$ 0,1,2,3,4,5,6,7 ${\big \}}$ kümesinin elemanlarıyla belirtilir. Benzer şekilde onaltılık sayma sisteminde rakamlar 0 ile 15 arasındaki sayılardır. Bir sayı yazılırken sayıyı oluşturan rakamlar basamak değerlerine göre sıralanarak yan yana dizilirler. Bu yüzden rakamlar bireysel sembollerle ve sayılar da bu sembollerin ardışık yazılmasıyla ifade edilmektedir. Ondan fazla rakam içeren sayma sistemlerinin 9dan büyük sayı değerine sahip rakamlarını bireysel sembollerle ifade edebilmek için genelde bu rakamlar harflerle temsil edilirler. Örneğin onaltılık sayı sisteminin rakamları ${\big \{}$ 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, A, B, C, D, E, F ${\big \}}$ kümesindeki sembollerle ifade edilir. Burada A'dan F'ye harfler sırasıyla 10 ile 15 arasındaki sayıları ifade eden rakamlardır.

Rakam ve sayı

Her farklı rakam bir sayıdır fakat her sayı bir rakam değildir. Sayılar rakamları kullanarak teklik veya çokluk bildirir. Örneğin 3 hem bir rakam hem de aynı rakama karşılık gelen sayı iken, 57 bir sayıdır ve 5 ile 7 rakamlarıyla yazılır. Benzer şekilde -1, -2, -3, -4, -5, -6, -7, -8 ve -9 negatif sayılardır ancak -rakam ihtiva etmekle birlikte- rakam değillerdir.

Rakamları 180 derece döndürüğümüzde, bu sayılar görünebilir: 0, 1, 6, 8 ve 9.
Rakamları 180 derece döndürüğümüzde, bu sayılar görünemez: 2, 3, 4, 5 ve 7.

Çift ve tek doğal sayılar

Çift doğal sayılar: 0, 2, 4, 6 ve 8.

Tek doğal sayılar: 1, 3, 5, 7 ve 9.

İki basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 20, 48 ve 64.
İki basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 15, 39 ve 57.
İki basamaklı sayılarda biri çift, biri tek sayıdır. Örnek: 25, 49 ve 63.
İki basamaklı sayılarda biri tek, biri çift sayıdır. Örnek: 16, 32 ve 54.
Üç basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 248.
Üç basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 573.
Üç basamaklı sayılarda biri çift, ikisi tek sayıdır. Örnek: 293.
Üç basamaklı sayılarda biri tek, ikisi çift sayıdır. Örnek: 528.
Üç basamaklı sayılarda ikisi çift, biri tek sayıdır. Örnek: 469.
Üç basamaklı sayılarda ikisi tek, biri çift sayıdır. Örnek: 352.
Dört basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 2864.
Dört basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 3597.
Dört basamaklı sayılarda ikisi çift, ikisi tek sayıdır. Örnek: 2853.
Dört basamaklı sayılarda ikisi tek, ikisi çift sayıdır. Örnek: 3724.

Farklı dillerde rakamlar

Batı Arap	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Doğu Arap	٠	١	٢	٣	٤	٥	٦	٧	٨	٩
Bengalce	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
Çince (basit)	〇	一	二	三	四	五	六	七	八	九
Çince (kompleks)	零	壹	貳	叁	肆	伍	陸	柒	捌	玖
Çince 花碼 (huā mă)	〇	〡	〢	〣	〤	〥	〦	〧	〨	〩
Devanagari	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
Ge'ez (Etiyopya)		፩	፪	፫	፬	፭	፮	፯	፰	፱
Gujarati	૦	૧	૨	૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯
Gurmukhi	੦	੧	੨	੩	੪	੫	੬	੭	੮	੯
Kannada	೦	೧	೨	೩	೪	೫	೬	೭	೮	೯
Khmerce	០	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩
Lao	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙
Limbu	᥆	᥇	᥈	᥉	᥊	᥋	᥌	᥍	᥎	᥏
Malayalam	൦	൧	൨	൩	൪	൫	൬	൭	൮	൯
Moğolca	᠐	᠑	᠒	᠓	᠔	᠕	᠖	᠗	᠘	᠙
Burmese	၀	၁	၂	၃	၄	၅	၆	၇	၈	၉
Oriya	୦	୧	୨	୩	୪	୫	୬	୭	୮	୯
Roman		I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX
Tamilce	௦	௧	௨	௩	௪	௫	௬	௭	௮	௯
Telugu	౦	౧	౨	౩	౪	౫	౬	౭	౮	౯
Tayca	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙
Tibetçe	༠	༡	༢	༣	༤	༥	༦	༧	༨	༩
Urduca	۰	۱	۲	۳	۴	۵	۶	۷	۸	۹

Ayrıca bakınız

@@ 4. satır: / 4. satır: @@
 <math>\mathbf{0}, \mathbf{1}, \mathbf{2}, \mathbf{3}, \mathbf{4},\mathbf{5}, \mathbf{6}, \mathbf{7} ,\mathbf{8} ,\mathbf{9}</math>
-<math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]],[[8 (sayı)|8]],[[9 (sayı)|9]] <math>\big\}</math> kümesinin [[eleman]]ları onluk sayma sisteminin rakamlarıdır. Bir sayının basamaklarının alabileceği sayı değerlerinin kümesi o sayma sisteminin rakamlarını oluşturur. Dolayısıyla farklı sayma sistemlerinin farklı sayıda rakamları vardır. Örneğin sekizlik sayma sisteminde her bir basamak 0 ile 7 arasında sayı değeri alabildiği için rakamları <math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]]<math>\big\}</math> kümesinin elemanlarıyla belirtilir. Benzer şekilde onaltılık sayma sisteminde rakamlar 0 ile 15 arasındaki sayılardır. Bir sayı yazılırken sayıyı oluşturan rakamlar basamak değerlerine göre sıralanarak yan yana dizilirler. Bu yüzden rakamlar bireysel sembollerle ve sayılar da bu sembollerin ardışık yazılmasıyla ifade edilmektedir. Ondan fazla rakam içeren sayma sistemlerinin 9'dan büyük sayı değerine sahip rakamlarını bireysel sembollerle ifade edebilmek için genelde bu rakamlar harflerle temsil edilirler. Örneğin onaltılık sayı sisteminin rakamları <math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]],[[8 (sayı)|8]],[[9 (sayı)|9]], A, B, C, D, E, F <math>\big\}</math> kümesindeki sembollerle ifade edilir. Burada A'dan F'ye harfler sırasıyla 10 ile 15 arasındaki sayıları ifade eden rakamlardır.
+<math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]],[[8 (sayı)|8]],[[9 (sayı)|9]] <math>\big\}</math> kümesinin [[eleman]]ları onluk sayma sisteminin rakamlarıdır. Bir sayının basamaklarının alabileceği sayı değerlerinin kümesi o sayma sisteminin rakamlarını oluşturur. Dolayısıyla farklı sayma sistemlerinin farklı sayıda rakamları vardır. Örneğin sekizlik sayma sisteminde her bir basamak 0 ile 7 arasında sayı değeri alabildiği için rakamları <math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]]<math>\big\}</math> kümesinin elemanlarıyla belirtilir. Benzer şekilde onaltılık sayma sisteminde rakamlar 0 ile 15 arasındaki sayılardır. Bir sayı yazılırken sayıyı oluşturan rakamlar basamak değerlerine göre sıralanarak yan yana dizilirler. Bu yüzden rakamlar bireysel sembollerle ve sayılar da bu sembollerin ardışık yazılmasıyla ifade edilmektedir. Ondan fazla rakam içeren sayma sistemlerinin 9dan büyük sayı değerine sahip rakamlarını bireysel sembollerle ifade edebilmek için genelde bu rakamlar harflerle temsil edilirler. Örneğin onaltılık sayı sisteminin rakamları <math>\big\{</math> [[0 (sayı)|0]],[[1 (sayı)|1]],[[2 (sayı)|2]],[[3 (sayı)|3]],[[4 (sayı)|4]],[[5 (sayı)|5]],[[6 (sayı)|6]],[[7 (sayı)|7]],[[8 (sayı)|8]],[[9 (sayı)|9]], A, B, C, D, E, F <math>\big\}</math> kümesindeki sembollerle ifade edilir. Burada A'dan F'ye harfler sırasıyla 10 ile 15 arasındaki sayıları ifade eden rakamlardır.
 == Rakam ve sayı ==
 Her farklı rakam bir [[sayı]]dır fakat her sayı bir rakam değildir. Sayılar rakamları kullanarak teklik veya çokluk bildirir. Örneğin 3 hem bir rakam hem de aynı rakama karşılık gelen sayı iken, 57 bir sayıdır ve 5 ile 7 rakamlarıyla yazılır. Benzer şekilde [[1 (sayı)|-1]], [[2 (sayı)|-2]], [[3 (sayı)|-3]], [[4 (sayı)|-4]], [[5 (sayı)|-5]], [[6 (sayı)|-6]], [[7 (sayı)|-7]], [[8 (sayı)|-8]] ve [[9 (sayı)|-9]] negatif sayılardır ancak -rakam ihtiva etmekle birlikte- rakam değillerdir.
+* Rakamları 180 derece döndürüğümüzde, bu sayılar görünebilir: 0, 1, 6, 8 ve 9.
-== Temel sayılar ==
+* Rakamları 180 derece döndürüğümüzde, bu sayılar görünemez: 2, 3, 4, 5 ve 7.
+== Çift ve tek doğal sayılar ==
+Çift doğal sayılar: 0, 2, 4, 6 ve 8.
+Tek doğal sayılar: 1, 3, 5, 7 ve 9.
+* İki basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 20, 48 ve 64.
+* İki basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 15, 39 ve 57.
+* İki basamaklı sayılarda biri çift, biri tek sayıdır. Örnek: 25, 49 ve 63.
+* İki basamaklı sayılarda biri tek, biri çift sayıdır. Örnek: 16, 32 ve 54.
+* Üç basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 248.
+* Üç basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 573.
+* Üç basamaklı sayılarda biri çift, ikisi tek sayıdır. Örnek: 293.
+* Üç basamaklı sayılarda biri tek, ikisi çift sayıdır. Örnek: 528.
+* Üç basamaklı sayılarda ikisi çift, biri tek sayıdır. Örnek: 469.
+* Üç basamaklı sayılarda ikisi tek, biri çift sayıdır. Örnek: 352.
+* Dört basamaklı sayılarda bütün sayılar çift sayıdır. Örnek: 2864.
+* Dört basamaklı sayılarda bütün sayılar tek sayıdır. Örnek: 3597.
+* Dört basamaklı sayılarda ikisi çift, ikisi tek sayıdır. Örnek: 2853.
+* Dört basamaklı sayılarda ikisi tek, ikisi çift sayıdır. Örnek: 3724.
 == Farklı dillerde rakamlar ==