Kırımşa

Kırımşa (Kırımşah)(Кърмища), Kayılar'ın 30 Ocak 1923 de imzalanan Türk-Yunan Mübadele antlaşması'na kadar, Yunanistan'da yaşadığı bir köyüdür. İmzalanan antlaşma gereği köy boşaltılarak köyde yaşayan halk Türkiye'ye yollanmış, yerlerine ise Karadeniz Bölgesi'nden ve ekseriyetle Sivas çevresinden getirilen Rumlar yerleştirilmiştir.

Köyün adı ilerleyen dönemlerde değiştirilerek Mesovouna (Yunanca Μεσόβουνου) olmuştur.

Osmanlı Devleti zamanında Manastır Vilayeti (Makedonca: Битола, {Bitola}, Arnavutça: Manastiri), Serfice Sancağı (Yunanca: Σέρβια]), Cumapazarı (kömür havzasında kaldığından yerleşim yeri günümüzde ortadan kalkmıştır) kazasına bağlı köy iken, bölgenin 1911-1912 Balkan Savaşı ile Yunanistan'a geçmesi sonrası Selanik'e bağlanmıs, ilçe merkezi de Cumapazarı yerine Kayalar'a (Yunanca Πτολεμαΐδα, Ptolemaïda, Katharevousa: Πτολεμαΐς, Ptolemaïs) nakledilmiştir. İlerleyen dönemlerde yaşanan düzenlemelerle bu kez ise, Kozani yerleşim merkezine bağlanmıştır.

Mesovouna'lı Rumlar II.dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline karşı aktif direniş göstermiş,bunun üzerine köyde Nazi güçleri tarafından 23 Ekim 1941 and 22 Nisan 1944 de iki kez büyük bir katliam gerçekleştirilmiştir.Yaşları 16 ile 69 arasında değişen 268 sivil makineli tüfekler ile taranarak öldürülmüştür.Bu yüzden köyde her yıl ölenlerin anısına anma törenleri düzenlenmektedir.

Mesovouna da her yıl , Kayalarda düzenlenen 21-24 Haziran kültür festivalinin ardından, 26 haziranda köy festivali başlamakta ve etkinlikler düzenlenmektedir.

Manastır vilayeti salnamesine göre 1892-1893 yıllarında Köy 273 hane ve 1362 nüfustan oluşmaktaydı. Nüfusun tamamı Müslüman Türkdü. 1896 yapılan bir umumi nufus yoklaması kayıtlarına göre ise köy 929 ü erkek 866 sı kadın 1795 kişiden oluşmakta idi. Mübadele sırasında hane sayısının 350 civarında olduğu tahmin edilmektedir.

• 1390 yılında Balıkesir civarından getirilen Karasi Kayıları tarafından iskan edilmiştir.Gazi Evrenos Bey 'in Hacı İlbey'e vefa borcunun karşılığı olarak, Hacı İlbey ailesine yurt olarak bıraktığı bölgedir.
• Kırımşah kelime anlamı olarak " Ulukişilerin ana dalı,anlamını taşımaktadır. Evladı Fatihan kökenli kırımşa,Trakya'nın fethi ve Viyana Kuşatması dahil Balkan Savaşı'na kadar olarak aktif rol almalarına karşı ( Halil İnalcık )
• Kırımşalılar Trakyanın işgaline karşı 1923 yılına kadar aktif direnişe çeteci olarak katılmışlar ve bilinen direniş lideri Kocaİlyas'tır.
• Kayı Beyden itibaren Hacı İbey, Koca ilyasın sahip olduğu gibi kayı damgasının beylik geçen soyunun, sol elinde avuç izi olduğu söylenir. sol eli açık bir kayı beyinin elinde kayı damgasını karşısındaki rahatlıkla tanıyabilir. Koca İlyasın Enküçük oğlu Rasim'in bu damgayı taşıdığı ve kendi soyuna aktardığı rivayet edilir. KAYI DAMGASI (TAMGA) ( I V I )'dır. Anlamı ise Sungur, Alaca Doğan olarak adlandırılan olarak büyük alıcı kuştur.
• Koca İlyas'ın Eşi İki küçük oğlu ve kızı1923 yılında nüfus mübadelesi ile Demircisu, Samsun'a yeleşmiş ve ALACA soyismini almışlardır.
• Kayılarıların Turkuaz ( Gök Mavi ) Kayı damgalı sancağı Kırımşa yakınlarında çok yüksek bir dağda ( Korona dağı olması muhtemeldir ) muhafaza edildiğine inalılır.
• 1923 nüfus mübadelesiyle Türkiye'ye gelen Kırımşah köylüleri ilk önce ATATÜRK'ün emri ile Samsun'a yerleştirilmiştir.
• Daha sonra Samsun'da yerleşmeyi istemeyenler Çorum İlinin- Sungurlu ilçesi (Bilinen ve Ailelerden alınan bilgilere göre )'ne ve Mecitözü İlçesi'nin, Yedigöz, Aşağıkörecek, Danın, Akpınar ve Karacaören köylerine, Yozgat ili Akdağmadeni ilçesi Gümüşdibek (Hopuç) ,GÜLLÜK köylerine yerleştiler .Güllük köyüne yerleşenlerden bir kısmı Ertekin bir kısmı da Erol soyadını aldılar.Daha sonra Samsun'a yerlaştiler. Kırımşah Köyünden Sungurlu'ya gelen ailelerden köy ile aynı olan soyadını taşıyan Aile KIRIMŞELİOĞLU adını kullanmaktadır .Ayrıca KIRIMŞA'dan gelen ve SUNGURLU'ya yerleştirilen diğer aileler AKAR, DEMİR ve BAYKAN Soyadnı almıştır (Soyadı Kanunu'ndan önce kullandıkları soyadı KIRIMŞAHOĞLU Soyadı Kanunu'ndan sonra ise KIRIMŞELİOĞLU Olarak değişmiştir.)
• Yozgat ili Akdağmadeni ilçesi Gümüşdibek (Hopuç) köyüne yerleşenler soyadı kanununu ile ÖÇAL soyadını almışlardır.
• Çorum İli Mecitözü İlçesi Yedigöz Köyü'ne yerleşenler YAŞAR,KARAKAYA,KAYA,MADEN,ÇOBAN,KÖSE,BEKTAŞ,ÇETİN,BEKDEMİR,ARIN gibi soyadlarını almışlardır.YAŞAR VE KÖSE soyadını alanlar daha sonra Hıdırlık'a yerleşmişlerdir.
• Çorum ili Mecitözü ilçesi Akpınar köyüne yerleşenler soyadı kanunu ile BAYINDIR ve DEMİR soyadlarını almışlardır.
• Çorum ili Mecitözü ilçesi AŞAĞIKÖRECEK köyüne yerleşenler soyadı kanunu ile YALÇIN'SARICAveÇEŞMELİ,ÖKTEN soyadını almışlardır.
• Çorum İli Mecitözü İlçesi Hıdrlık Mahallesinede kırımşah'dan getirilen göçmenlerin bir kısmı yerleştirilmiştir.Bir kısmı ÇELEBİLER diye anılan sülale daha sonra KOCABAŞ ,GÜRSES ve Aslan soyadlarını almışlardır.Halen sülalenin büyük bir çoğunluğu Mecitözünde yaşamaktadır.
• Öte yandan Yaşar soyadını alanların bir kısmı İstanbul'a göçmüşlerdir.
• Bir kısmıda Sivas Divriği ilçesinin Kesme köyüne yerleşerek Arslan ve Seyyar soy isimlerini almışlardır.