İçeriğe atla

Andranik Ozanyan: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Takabeg (mesaj | katkılar)
Melikov Memmed (k - m - e) tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor.
1. satır: 1. satır:
{{Taraflı}} {{Bilgi kutususuz}}
{{Kaynaksız}}
[[Dosya:AndranikOzanian.jpg|thumb|Antranik Ozanyan, 1921]]
[[Dosya:AndranikOzanian.jpg|thumb|Antranik Ozanyan, 1921]]
'''Andranik Ozanyan''' ([[Ermenice]]: '''Անդրանիկ Օզանյան''', '''Անդրանիկ Թորոսի Օզանյան''' / '''Andranik Toros Ozanyan''', '''Զորավար Անդրանիկ''' / '''Zoravar Andranik''' olarak da bilinir; d. [[25 Şubat]] [[1865]], [[Şebinkarahisar]], [[Osmanlı Devleti]] – ö. [[31 Ağustos]] [[1927]], [[Fresno]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]). [[Ermeniler|Ermeni]] gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.
'''Andranik Ozanyan''' ([[Ermenice]]: '''Անդրանիկ Օզանյան''', '''Անդրանիկ Թորոսի Օզանյան''' / '''Andranik Toros Ozanyan''', '''Զորավար Անդրանիկ''' / '''Zoravar Andranik''' olarak da bilinir; d. [[25 Şubat]] [[1865]], [[Şebinkarahisar]], [[Osmanlı Devleti]] – ö. [[31 Ağustos]] [[1927]], [[Fresno]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]). [[Ermeniler|Ermeni]] gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.
71. satır: 73. satır:
[[sq:Andranik Ozanian]]
[[sq:Andranik Ozanian]]
[[uk:Андранік Озанян]]
[[uk:Андранік Озанян]]
{{telifihlal|adres=http://maviboncuk.blogspot.com/2004_06_01_archive.html}}
{{telifihlal|adres=http://www.ulkum.com/belgeler/ihanet/ermeni/s/28.htm}}
{{telifihlal|adres=http://www.satemer.sakarya.edu.tr/pdf/Antranik.pdf}}

Sayfanın 13.49, 19 Haziran 2009 tarihindeki hâli

Şablon:Bilgi kutususuz

Antranik Ozanyan, 1921

Andranik Ozanyan (Ermenice: Անդրանիկ Օզանյան, Անդրանիկ Թորոսի Օզանյան / Andranik Toros Ozanyan, Զորավար Անդրանիկ / Zoravar Andranik olarak da bilinir; d. 25 Şubat 1865, Şebinkarahisar, Osmanlı Devleti – ö. 31 Ağustos 1927, Fresno, ABD). Ermeni gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.

Yaşamı

1865'te Şebinkarahisar'da doğdu. 1890’da bir kişini öldürdü ve İstanbul'a kaçtı.[1] İstanbul’da Hınçaklarla tanıştı ve bir polis şefinin öldürülmesi cinayeti üzerine alarak Batum’a kaçtı. [1]

Devrimci örgüte katıldı. Sason'da bir ayaklanma başlatarak Batı ülkelerinin dikkatini Ermeni sorununa çekmeyi planlayan örgütün isteği doğrultusunda Sason'a gitti. Kısa sürede cesareti ve kişilik gücüyle isyanın önderliğine yükseldi. 1901'de Muş'un Arakelots Manastırında 30 adamıyla bir ordu birliğine karşı 3 hafta direnip kurtulmayı başarınca ünü efsane boyutlarına ulaştı.[kaynak belirtilmeli] Hakkında türküler, marşlar yazıldı.

1906’da Taşnaksütyun’un kuracağı askeri talim okulunun alt yapısını oluşturmak için Bulgaristan’a gitti, okul kuruldu fakat 1907’de kapatıldı. 22 Şubat – 4 Mayıs 1907 tarihlerinde Taşnaksütyun’un Viyana’da toplanan Dördüncü Dünya Kongresi’nde Çete Temsilcisi (Demonstrative – Terrorist Body) seçildi.[2]

Dünya Savaşının ilk günlerinde Andronik Bulgaristan'da idi, Tiflis'e döndü. 12 Ağustos 1914'te Rus Kafkasiya Ordusunun başkomutanı Mışlayevski ile görüştü ve ilk Ermeni gönüllü takımını örgütlemek ve başına geçmek ile görevlendirildi.

Ermeni gönüllü alayları

Mart 1915'te Van'da başlatılan isyanı destekledi. 18 Nisan 1915'te Dilman'da Halil Paşa yönetimindeki Osmanlı kuvvetlerini yenilgiye uğrattı.

Ocak 1916'da Rus ordusuyla birlikte Bitlis'e girdi. Önceki yazın Van olayları'na misilleme olarak kenti yaktı ve sivil halktan çok sayıda kişiyi öldürttü.

Dosya:Ofensiva turca de 1918 en el Caucaso.png
Osmanlı Ordusunun taarruzu. 1918

1917'de Rusya İmparatorluğu yıkılmış, Anadolu'dakı Düzenli Rus birlikleri dağılmaya başlamıştı. Kafkasya cephesi komutanı tuğgeneral Lebedenski Anadolu'da Ermeni birliklerinden savayı diğer silahlı birliklerin kalmaması üzerine 1918 Ocak ayında Antranik'i tuğgeneral ilan etdi ve o Erzurum'u Osmanlı kuvvetlerinden savunmak ile görevlendirildi. [3]

2 Mart 1918’de Antranik Erzurum Merkez Komutanlığını üzerine aldı. İlk günler ordusunda düzen yaratmaya gayret etti, ancak Osmanlı birlikleri Erzurum’a yaklaştıkça askerleri katliamlara başladı. 12 Mart 1918'de Osmanlı orduları Erzurum’a girerken kaçan ermeni askerleri arkalarında harap olmuş bir şehir, kadın, çocuk, ihtiyar çok sayda ölü bırakmışlar. [4]

İlerleyen Türk orduları karşısında ingilis orduları ile birleşmek için İran Azerbaycanı'na çekildi, fakat Hoy şehiri yakınlarında Türk orduları karşısında hezimete uğrayarak [5] Nahcivan’a çekildi.

28 Mayıs 1918'de kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti Türkiye ile anlaşma yoluna gidince Cumhuriyet yönetimiyle bağlarını kopardı. Ermenistan Cumhuriyeti’nin bu şartlar altında varlığını ve kuvvetlerini dağıtmayı reddeden Antranik, Culfa[6] ve Nahcivan [7] bölgesinde sivil halktan çok sayıda kişiyi öldürttü.

Türk orduları Nahcivan’a ilerlemesi üzre Zengezur Dağlarına çekilerek gerilla hareketi başlattı. Zengezur bölgesinde toplam 10.068 kişi öldürülmüş, 115 köy yerle bir edilmişti. [8]

İngilizlerin müdahalesi üzerine Ermeni hükûmetiyle barışmaya razı oldu. Ancak Nisan 1919'da yeniden isyan edip ordusuyla Erivan üzerine yürüdü. İkna edilerek yurt dışına çıkarıldı. Amerika'ya giderek Fresno'ya yerleşti.

Antranik, müttefiklere savaş boyunca yaptığı yardımlardan dolayı Fransız Cumhurbaşkanı Poincare tarafından Legion de Honour madalyasıyla ödüllendirildi.[9]

1927'de öldü. Naaşı Paris'e getirilerek Père Lachaise Mezarlığına gömüldü.

ASALA terörist örgütünün gruplarından biri Andronikin adını almıştır[4].

1990'da Ermenistan'ın bağımsızlığından sonra yeniden ulusal kahraman ilan edildi. Naaşı Erivan'a getiridi. Erivan'ın ana meydanına Andranik heykeli dikildi.

Kaynakça

  1. ^ a b Tuğgeneral üniformalı Ermeni cani
  2. ^ Dasnabedian, History of the ARF, s. 86.
  3. ^ (Rusca) http://www.fedayi.ru/andranik.php
  4. ^ a b Turks, Armenians and Erzurum, 1916-1918
  5. ^ Birinci Dünya Harbi Türk Harbi Kafkas Cephesi, 3. Ordu Harekatı, C. II, 2. Kitap, Genelkurmay Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1993, s. 537.
  6. ^ Birinci Dünya Harbi Kafkas Cephesi, 3. Ordu Harekatı, C. II, Birinci Kitap, Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1993, s. 533-537.
  7. ^ Cafer Guli Mirzayev, “Nahcivan Kendlerinde Andranik’in Türeddiği Vahşilikler ve Ona Karşı Mübarezenin Teşkili”, a.g.e., s. 128.
  8. ^ Azerbaycan Xalq Cümhuriyyeti dövründe Yuxarı Qarabağda siyasi veziyyet. Bakı–2006
  9. ^ H. Pasdermadjian, Histoire de L’ Armenie, Paris, 1949, s. 465.; Lang, The Armenians, s. 114