Ulisse Dini

Ulisse Dini
Ulisse Dini
Doğum	14 Kasım 1845; Toskana Büyük Dükalığı, Pisa, İtalya
Ölüm	28 Ekim 1918 (72 yaşında); Pisa, İtalya
Milliyet	İtalyan
Vatandaşlık	İtalya Krallığı
Eğitim	Scuola Normale Superiore, Pisa Üniversitesi
Tanınma nedeni	Dini testi; Dini yüzeyi; Dini-Lipschitz koşulu;
Ödüller	Order of Saints Maurice and Lazarus
Kariyeri
Dalı	Matematik, Matematiksel analiz
Çalıştığı kurum	Pisa Üniversitesi, Scuola Normale Superiore
Doktora; danışmanı	Enrico Betti
Doktora öğrencileri	Guido Fubini (1900); Luigi Bianchi (1877); Gregorio Ricci-Curbastro (1875)
Diğer önemli öğrencileri	Eugenio Elia Levi; Cesare Arzelà; Mauro Picone; Vito Volterra

Ulisse Dini (14 Kasım 1845 - 28 Ekim 1918), Pisa doğumlu İtalyan bir matematikçi ve politikacı. Kısmen "Fondamenti per la teorica delle funzioni di variabili reali" adlı kitabında toplanan gerçel analize olan katkılarıyla tanınır.^[1]

Hayatı ve akademik kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Dini, öğretmen olmak için Scuola Normale Superiore'a katıldı. Profesörlerinden biri Enrico Betti idi. 1865'te aldığı bir burs, Charles Hermite ve Joseph Bertrand'ın yanında çalıştığı Paris'i ziyaret etmesini sağladı ve birkaç makale yayınladı. 1866'da cebir ve jeodezi öğrettiği Pisa Üniversitesi'ne atandı. 1871'de analiz ve geometri profesörü olarak Betti'nin yerine geçti. Dini, 1888'den 1890'a kadar, 1908'den 1918'deki ölümüne kadar Pisa Üniversitesi'nde ve Scuola Normale Superiore 'da^[2] döndü.

Bir politikacı olarak da faaldi: 1871'de Pisa belediye meclisine seçildi ve 1880'de İtalyan parlamentosunun bir üyesi oldu.

Başarılar[değiştir | kaynağı değiştir]

London Mathematical Society'nin fahri üyeliğine seçildi.^[3]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Araştırma faaliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

“	Böylece, 1877 yılında veya başladığı andan yedi yıl sonra, meşhur olan, Gerçel Değişkenlerin Fonksiyonlarının Teorisi için Temeller (İngilizce: Foundations for the Theory of Functions of Real Variables, İtalyanca: Fondamenti per la teoria delle funzioni di variabili reali) başlıklı incelemeyi yayınladı. Dini'nin burada sürekli ve süreksiz fonksiyonlar, türev ve varoluş koşulları, seriler, belirli integraller, artış oranının özellikleri vb. gibi konularda ileri sürdüğü şeylerin çoğu tamamen orijinaldi ve o zamandan beri gerçek değişken teorisinde her yerde temel olarak kabul edilebilir.	„
—Walter Burton Ford, Ford 1920, s. 174.

“	Nell'analisi del XX secolo ha avuto innanzitutto ampio sviluppo la teoria delle funzioni di variabili reali (inaugurata nel 1878 da un libro del Dini) in relazione alle operazioni classiche del calcolo. (20. yüzyıl analizinde, gerçek değişkenlerin fonksiyon teorisi (1878'de Dini tarafından yazılan bir kitapla başlatılmıştır), klasik kalkülüs işlemleri ile ilişkili olarak geniş çapta geliştirilmiştir.)^[4]	„
—Francesco Severi, Severi 1957, s. 23.

Dini, titiz temellere dayanmaya başladığı bir dönemde matematiksel analiz alanında çalıştı. Kitaplarına ek olarak altmış kadar makale yazdı.^[5]

Fourier serilerinin yakınsaması için Dini koşulunu kanıtladı ve Eugenio Beltrami'nin çalışmasına dayanarak yüzeylerin Potansiyel teorisini ve Diferansiyel geometrisini araştırdı.

Gerçel fonksiyonlar teorisi üzerine yaptığı çalışma, bir küme üzerindeki ölçü kavramının geliştirilmesinde de önemliydi.^[6]

Kapalı fonksiyon teoremi İtalya'da Dini teoremi olarak bilinir.

Öğretim etkinliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Öğrencilerinden biri Luigi Bianchi idi.

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

Serie di Fourier e altre rappresentazioni analitiche delle funzioni di una variabile reale (Pisa, T. Nistri, 1880)
Lezioni di analisi infinitesimale. vol. 1 (Pisa, T. Nistri, 1907-1915)
Lezioni di analisi infinitesimale.vol. 2 part 1 (Pisa, T. Nistri, 1907-1915)
Lezioni di analisi infinitesimale.vol. 2 part 2 (Pisa, T. Nistri, 1907-1915)
Fondamenti per la teorica delle funzioni di variabili reali (Pisa, T. Nistri, 1878)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Bkz. Ford 1920 ve Severi 1957.
^ "Rettore" bir üniversitenin baş yöneticisi, yani rektör için kullanılan İtalyanca unvandır.
^ Fisher (2012) tarafından yayımlanan resmi onursal üye listesine bakın.
^ (English translation) In 20th-century analysis, the theory of function of real variables (inaugurated in 1878 by a book written by Dini), has been widely developed in relation to the classical calculus operations..
^ Ford (1920)'a göre.
^ Bkz. Letta (1994).

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Letta, Giorgio (1994) [112°], "Le condizioni di Riemann per l'integrabilità e il loro influsso sulla nascita del concetto di misura" (PDF), Rendiconti della Accademia Nazionale delle Scienze detta dei XL, Memorie di Matematica e applicazioni (İtalyanca), XVIII (1), ss. 143-169, MR 1327463, Zbl 0852.28001, 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi . "Riemann's conditions for integrability and their influence on the birth of the concept of measure" (English translation of title), "Riemann'ın bütünleştirilebilirlik koşulları ve ölçü kavramının doğuşu üzerindeki etkileri" (başlığın Türkçe çevirisi) Riemann'ın çalışmasından başlayıp Hermann Hankel, Gaston Darboux, Giulio Ascoli, Henry John Stephen Smith, Ulisse Dini, Vito Volterra, Paul David Gustav du Bois-Reymond ve Carl Gustav Axel Harnack'ın eserlerine giderek, alana her erken katkıyı derinlemesine ve kapsamlı bir şekilde analiz eden ölçü teorisinin tarihi üzerine bir makaledir.
Severi, Francesco (1957), "La matematica nella prima metà del secolo XX", Scientia: rivista internazionale di sintesi scientifica (İtalyanca), cilt 92, ss. 20-26, 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Aralık 2020 . Mathematics in the first half of the 20th century (English translation of the title), "20. yüzyılın ilk yarısında matematik (başlığın Türkçe çevirisi) 20. yüzyılın ilk yarısında matematiğin çeşitli dallarındaki gelişimi üzerine kısa bir araştırmadır.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bianchi, Luigi (December 1919), "Ulisse Dini", Annali di Matematica Pura ed Applicata, Serie III (İtalyanca), cilt 28, ss. V-VI, doi:10.1007/BF02419715, JFM 46.0018.08, 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Aralık 2020 .
Fisher, Elizabeth (9 Kasım 2012), Full list of Honorary Members (PDF), London Mathematical Society, 18 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 14 Temmuz 2013 .
Ford, Walter B. (January 1920), "A brief account of the life and work of the late professor Ulisse Dini", Bulletin of the American Mathematical Society, 26 (4), ss. 173-177, doi:10.1090/S0002-9904-1920-03281-7, JFM 47.0869.01, MR 1560284 .

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Bkz. Ford 1920 ve Severi 1957.

[2] "Rettore" bir üniversitenin baş yöneticisi, yani rektör için kullanılan İtalyanca unvandır.

[3] Fisher (2012) tarafından yayımlanan resmi onursal üye listesine bakın.

[4] (English translation) In 20th-century analysis, the theory of function of real variables (inaugurated in 1878 by a book written by Dini), has been widely developed in relation to the classical calculus operations..

[5] Ford (1920)'a göre.

[6] Bkz. Letta (1994).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]