Susuz, Şavşat

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Susuz
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Susuz
Susuz
Susuz
Susuz'un Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeŞavşat
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1133 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam125
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08700

Susuz, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Suzuz köyünün eski adı Gurnateli'dir. Gürcüce bir yer adı olan Gurnateli (გურნათელი), Gunatle (გუნათლე) adından değişime uğramıştır. Nitekim Grigol Hantsteli’nin Yaşamı (10. yüzyıl) adlı el yazmasında bu yerleşimin adı Gunatle olarak geçer.[3] Bu yer adı Türkçeye Gurnatel / Gurnatil (قورناتیل) olarak girmiştir.[4][5]

Gurnateli köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Köydeki Gürcü manastırı Gunatle Manastırı 9. yüzyılda inşa edilmiştir.[6]

Gurnateli köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 7 hanede 24 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Gurnateli köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 48 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]

Gurnateli köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Gurnatel (Гурнатель) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Satlel-Rabat nahiesinin dokuz köyünden biriydi. 1886 nüfus sayımında Gurnatel köyündeki 10 hanede, 25'i erkek ve 33'ü kadın olmak üzere, 58 kişi yaşıyordu. Köy, "Aşagki megle" (Aşağı mahalle) ve "Oharki megle" (Yukarı mahalle) olmak üzere, iki mahalleye ayrılmıştı. Beş hane Aşağı mahallede, beş hane de Yukarı mahallede bulunuyordu. Gurnatel köyünün nüfusunun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[8]

Gurnateli köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Gurnateli köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[9][10]

Gurnateli köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Gürnatel" adıyla Artvin livasının Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi. Köydeki 13 hanede, 65'i kadın ve 63'ü erkek olmak üzere, 128 kişi yaşıyordu. Bu tespitte de nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[11] Bununla birlikte köyde Natadzrevi (ნატაძრევი), Tzitelta (წიწელთა), Velta (ველთა), Etzeri (ეწერი), Kokoşauri (კოკოშაური) gibi Gürcüce yer adları bugün de bilinmektedir.[12] Gurnateli veya Gurnatel Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Susuz olarak değiştirilmiştir.[5] Susuz köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 188 kişiden oluşuyordu.[13] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 285 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 146 kişi okuma yazma biliyordu.[14]

Susuz köyünde ortadan kalkmış olan Gunatle Manastırı dışında birkaç kilise ve bir kule bulunmaktadır. Kokoşauri mahallesinden 3–4 km uzaklıkta bulunan manastırın ana kilisesi büyük bir olasılıkla tek nefli bir yapıydı. 1904 yılında bölgeyi gezen Nikolay Marr, Kokoşauri mahallesinin hemen sınırındaki Kokoşauri Kilisesi'nin tanımlamıştır.[15] Gurnateli’de ayrıca üç köy kilisesi bulunuyordu. Bu kiliselerden ikisinin tek nefli yapılar olduğu tahmin edilmektedir. Bu iki yapıdan geriye sadece yıkıntılar kalmıştır. Velta ile Kokoşauri arasında inşa edilmiş olan üçüncü köy kilisesinden ise geriye hiçbir şey kalmamıştır.[16] Gurnateli Kulesi, Yukarı mahallede ormanlık bir tepede bulunmaktadır. Buradaki kireç harçlı duvar kalıntısı, savunma amaçlı inşa edilmiş olan bir kuleye ait olduğu düşünülmektedir.[17]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy; Artvin il merkezine 77 km, Şavşat ilçe merkezine ise 6 km uzaklıktadır.[18]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 125[2]
2021 124[2]
2020 117[2]
2019 113[2]
2018 101[2]
2017 100[2]
2016 89[2]
2015 91[2]
2014 61[2]
2013 98[2]
2012 107[2]
2011 95[2]
2010 100[2]
2009 93[2]
2008 93[2]
2007 101[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Susuz, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Artvin Şavşat Susuz Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 14. 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941485244.
  4. ^ Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
  5. ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  6. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 21, ISBN 9789941478178.
  7. ^ Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18, 32. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
  8. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893; "Batum oblastı" - Sıra no: 1463". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  9. ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  10. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2023. 
  11. ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  12. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 183. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  13. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
  14. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
  15. ^ 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20230528204807/https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/181794 arşivlendi. Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015, s. 146-147.] 28 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9789941434112.
  16. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 158-160, ISBN 9789941478178.
  17. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 50. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
  18. ^ "Susuz Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Susuz,_Şavşat&oldid=32612907" sayfasından alınmıştır