Stock im Eisen
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Stock im Eisen (Türkçe: "demirdeki değnek"), yüzyıllar boyunca iyi şans ve uğur getirdiği inancıyla üzerine çakılmış yüzlerce çiviyi barındıran, Orta Çağ'dan kalma bir ağaç gövdesidir. Ağaçtan bazen ''Çivi Ağacı'' (Nagelbaum) olarak da bahsedilmektedir. Avusturya'nın Viyana kentinde, günümüzde Stephansplatz'ın bir parçası olan Stock-im-Eisen-Platz'da bulunan Palais Equitable binasında bir camın arkasında sergilenmektedir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Ağacın gövde kısmı 2.19 metre uzunluğundadır ve beş demir bant tarafından yerine tutulurmuştur. Bu demir bantlar 1575 yılında üretilmiştir[1] ve ev sahibi Hans Buettinger'in baş harfleri olan HB harflerini taşımaktadır. 1975 yılında yürütülmüş araştırmalara göre 1400'lü yıllarda büyümeye başlamış ağaç bir ladin ağacıdır ve yaklaşık 1440'te kesildiği düşünülmektedir.[2][3] İlk çiviler, ağaç hala hayattayken (1440'tan önce) çakılmıştır.[2] Adı tarihte ilk defa 1533'te geçen ağaç,[2][4] 1548’de Stock-im-Eisen-Platz’da bulunan bir evin duvarına yerleştirilmiştir.
Bölgede 1891 yılında inşa edilen Palais Equitable, Stock im Eisen'i bir oyuk içinde barındırmaktadır ve kütük Çek hornblend granitinden yapılmış bir kaide üzerinde durmaktadır. Kütüğe dövülmüş demirden yapılma sarmaşıklar eklenmiş, binanın kapısına Zum Stock-im-Eisen (Stock im Eisen'da) yazısı kazınmış ve çilingirleri ve ağcın gövdesini tasvir eden bronz heykeller binanıntympanum kısmına Rudolf Weyr tarafından eklenmiştir.[5] Ayrıca kapılarda, aynı sanatçı tarafından yapılmış ve efsaneyi tasvir eden bir çift kabartma bulunmaktadır[2]
Önem[değiştir | kaynağı değiştir]
18. yüzyılda Avrupa'da pek çok zanaatkar çıraklıktan ustalığa geçiş yapmadan önce seyahat etmek ve komşu bölgeleri ziyaret etmek zorundaydı (). Bu dönemde seyahat eden demircilerin ve çıraklarının ağaç gövdesine çivi çakması bir gelenek haline gelmeye başlamıştır. Bu gelenek özellikle, 1715'ten itibaren çilingirler arasında yaygınlaşmıştır.[6] Bu geleneğin nereden türediği hakkında kesin bir kanı bulunamamıştır. "Çivi ağaçları" Güneydoğu Avrupa'da da iyi bilinmektedir ve Macaristan, Romanya (Transilvanya) ve eskiden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı diğer ülkelerde birçok şehirde bulunmaktadır, ancak Viyana'daki Stock im Eisen en eski korunmuş çivi ağacıdır. Gelenek 19. yüzyılın sonlarına kadar sürmüş,[7] I. Dünya Savaşı'nda Almanya ve Avusturya'da propaganda ve fon yaratma amacıyla kullanılmış "demirin adamları" heykellerine ilham vermiştir.[8]
Orta Çağ'daki bu çivi geleneği için en muhtemel açıklama, eski zamanlardan beri görülen bir inanç olan, çivilerin korunma, şifa veya minnettarlık için haçlara, ağaçlara ve hatta kayalara çakılmasıyla bağlantılı olduğudur. Orta Çağ'da, çiviler insanların boşa harcayamyacakları değerli bir maldı. Bu düzlemden bakıldığı takdirde çivi geleneği bir dilek kuyusuna ya da gölete para atmaya benzer inançlardan doğmuştur.[9]
Efsaneler[değiştir | kaynağı değiştir]
Stock im Eisen hakkında, çoğunlukla 17. ve 18. yüzyıllara dayanan birçok efsane bulunmaktadır. 1703 yılında ''antik ormandan'' kalmış son ağaç olduğu söylenmişken,[10][11] 1911'de Encyclopædia Britannica, kentin üzerine kurulduğu kutsal korudan kalmış son ağaç olduğunu yazmıştır[12]
Bir efsane, Şeytanın çivileri kütüğe kendisinin yerleştirdiğini,[13] ya da en azından çivileri koruduğunu söylemektedir.[14] Bir diğer efsane efendisinden değerli bir çivi çalan bir çilingir çırağının Şeytan'dan bu çiviyle açılmaz bir kilit yapmayı öğrenmesini konu alır.[15][16][17]
Ek olarak, iyi bilinen başka bir efsaneye göre, bir hırsız, ormanda kaçarken çaldığı bir çiviyi bu ağaca çakmıştır. Bu her ne kadar 1400'lü yıllarda gerçekleşeme olasılığına sahip bir hikâye olsa da, efsane 17. yüzyılda ortaya çıkmıştır ve bu zaman diliminde Stock im Eisen ormanda bulunmadığı için efsanenin uydurma olduğu düşünülmektedir.
Modern bir efsane ise, Stock im Eisen'in bir kopya olduğunu ve orijinalinin, ya da en azından bir kısmının, Viyana Müzesinde sergilendiğidir.
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Bermann'ın Alt- und Neu-Wien eserinde geçen kütüğün bir resmi (1880) -
Günümüzde Stock im Eisen -
Stock im Eisen efsanesini gösteren Palais Equitable'nin kapısındaki kabartmalardan biri -
Efsaneyi gösteren ikinci kabartma
_p0852_Der_Stock_im_Eisen.jpg){kind=small}
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Peter Csendes, Viyana Tarihi Sözlüğü , Lanham, Maryland: Korkuluk, 1999,
- ^ a b c d Felix and Helga Czeike, Wien: Kunst, Kultur und Geschichte der Donaumetropole, Cologne: DuMont, 1999, 3-7701-4348-5, p. 99 (German).
- ^ Péter Csendes and Ferdinand Opll, Wien volume 1: Von den Anfängen bis zur ersten Wiener Türkenbelagerung (1529), Vienna: Böhlau, 2001, 3-205-99266-0, p. 93.
- ^ Michael Diers, Andreas Beyer, Mo(nu)mente: Formen und Funktionen ephemerer Denkmäler, Berlin: Akademie, 1993, 3-05-002354-6, p. 115[ölü/kırık bağlantı] (German).
- ^ Eve Marie Young, Sanat ve Girişim: Bir ABD Hayat Sigortası Şirketi'nin 19. Yüzyıl İdari Binaları: Viyana, Avusturya, "Eisen'de zum Stoku" olarak bilinen bina dikkate alınarak , Bonn Üniversitesi , 1991, s. 137 , 140 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- ^ Frances Milton Trollope, Viyana ve Avusturyalılar; Swabia, Bavyera, Tirol ve Salzbourg'da Bir Yolculuk Hesabı ile Londra: Bentley, 1838, OCLC 2431804, s. 276 , "iyi sağlarını" kullanmaya hazır olduklarını göstermek olduğunu söyledi.
- ^ Manfred Wehdorn, Mario Schwarz and Susanne Hayden, Vienna, a Guide to the UNESCO World Heritage Sites, Vienna: Springer, 2004, 3-211-40863-0, p. 32.
- ^ Roger Chickering, The Great War and Urban Life in Germany: Freiburg, 1914–1918, Cambridge, 2007, 978-0-521-85256-2, p. 392, where it is translated "Pole of Iron".
- ^ Emil Goldmann, Beiträge zur Geschichte der germanischen Freilassung Durch Wehrhaftmachung , Untersuchungen Zur Deutschen Staats- und Rechtsgeschichte 70 (1910), s. 25 (Almanca) efsanelerin, seyahat edenlerin Viyana'yı terk ederken çivileri çaktığını söylediklerini; Bu güvenli seyahat için bir teklif yapar.
- ^ Wiener Geschichtsblätter 1976, s. 40 .
- ^ Gerhard Fischer, Die Stadt und die Wildnis: Wien, 1000-1500, Daedalus, Basel: Stroemfeld/Roter Stern, 1992, 3-87877-374-9, p. 41
- ^ Cilt 24, s. 220 .
- ^ Mary Mapes Dodge, Aziz Nicholas Cilt 37, Bölüm 1, 1910, s. 401 : “özellikle hiçbir yerden selamlayan uzun boylu, karanlık bir yabancı”.
- ^ Trollope, s. 276-77 , üç kilitden bahsetti .
- ^ Ludwig Bechstein, Volkssagen, Mährchen ve Legenden des Kaiserstaates , 1840, sagen.at (Almanca) 'da "Der Stock im Eisen" 23 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. , 24 Haziran 2010 tarihinde alındı
- ^ Eklektik cilt 91, 1878, ss. 38–39 .
- ^ Rasmus Björn Anderson , İskandinav Mitolojisi , Şikago: Griggs, 1884, s. 403-07 , yabancının gerçekten Loki olduğunu düşünüyor.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alfred Burgerstein. Der 'Stok im Eisen' der Stadt Wien . Viyana, 1893.
- Leopold Schmidt. "Der 'Stock im Eisen' da efsane Stadtmittelpunkt Wiens". Jahrbuch des Vereines für Geschichte der Stadt Wien 10 (1952/53), s. 75-81.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Stock im Eisen hakkında bir şiir (Almanca)
