Mayan Muharebesi

Mayan Muharebesi
1578-1590 Osmanlı-İran Savaşı
Tebriz'de hastalanarak ölen Özdemiroğlu Osman Paşa'nın nakli
Tarih 30-31 Ekim 1585 Bölge Mayan, Tebriz, İran Sonuç Stratejik Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı Devleti	Safevî Devleti
Komutanlar ve liderler
Cigalazade Sinan Paşa	Hamza Mirza İsmail Kulu Han Tokmak Han
Kayıplar
Nispeten hafif	Kaydadeğer

Mayan Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.

Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun Tebriz'i ele geçirmesini (25 Eylül 1585) müteakip, kışlamak üzere (Osman Paşa'nın ölümünün ardından komutayı devralan) Cigalazade Sinan Paşa komutasında Doğu Anadolu'ya dönerken, karşı saldırıya geçen Hamza Mirza komutasındaki Safevî ordusuna karşı 30-31 Ekim 1585'teki muharebede zafer kazandı.

Muharebe öncesi

Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Safevî ordusunun öncü birliğini 21 Eylül 1585'te Alvar Muharebesi'nde mağlup ettikten sonra Safevîlerin eski başkenti Tebriz'i 23-25 Eylül 1585'te kuşatarak zaptetti.

29 Eylül'de yapımına başlanan Tebriz kalesi 14 Ekim'de tamamlandı. Eşzamanlı olarak ise, Özdemiroğlu Osman Paşa'nın; Safevîlerin Tebriz'e yönelik baskısını ve baskın girişimlerini bertaraf etmek amacıyla gönderdiği Cigalazade Sinan Paşa komutasındaki birlikler 16 ve 24 Ekim'de Safevî ordusunu bölgeden uzaklaştırmakta başarılı olamazken, Osmanlı ordusunda kışın yaklaşması üzerine Tebriz'de İranlıların karşı saldırısına karşı garnizon bırakılarak kışlamak üzere Doğu Anadolu'ya çekilinmesi fikri ağırlık kazandı. Bunun üzerine, eski Trablusşam Beylerbeyi Hadım Cafer Paşa yaklaşık 20-30.000 askerle Tebriz'de bırakılarak kışlaklara çekilmek üzere Osmanlı ordusu Tebriz'den çıkarken Hamza Mirza komutasındaki Safevî ordusu yeniden saldırdı. 28 Ekim 1585'teki Şenbigazan Muharebesi'nde Osmanlı ordusu Safevîleri mağlup etmeyi başardı.

Muharebe

Bu zaferin ardından, bir süredir ağır hasta olan Özdemiroğlu Osman Paşa 30 Ekim'de öldü Komutayı devralan Cigalazade Sinan Paşa, orduda herhangi bir kargaşaya sebep olmaması için, Osman Paşa’nın öldüğünü askerden sakladı. Buna ilaveten, İran ordusunun yeniden baskın yapacağı duyumunun alınması üzerine, ordunun harp nizamında yürütülmesine devam edildi.

30-31 Ekim gecesi Osmanlı ordusu Mayan bölgesine geldiğinde, Safevî ordusu beklendiği üzere bir keza daha Osmanlı ordusuna gece baskını icra etti. Harp nizamında yürüyen Osmanlı ordusuna bir taraftan sağ kanadından hücum eden Safevî ordusu, diğer taraftan da Osmanlıların yürüyüş güzergahına su çekerek bataklık haline getirmeye çalıştı.

Taarruza geçen Safevî ordusunda İsmail Kulu Han sağ, Tokmak Han sol kanatta, Hamza Mirza ise merkezde yeraldı. İranlılar başlangıçta Diyarbakır, Karaman ve Anadolu eyalet askerlerinin bulunduğu sağ kanadına başarılı bir hücum icra ederek Osmanlı kanadını geriletmeyi başardılar.

Buna mukabil, karşı tarruza geçen Yeniçeriler ile Kapıkulu süvarilerinden silahdar ve sipahi bölükleri Safevî ordusunun merkezine etkili bir hücum yaparak geri çekilmelerini sağladıkları gibi, sağa kanada yönelik baskının da bertaraf olmasını sağladılar. Sarsılarak düzensiz bir şekilde geri çekilen Safevî ordusunun bir bölümü Osmanlı ordusunun saplanması için hazırladıkları bataklığa kendileri saplandı. Açık hedef haline gelerek imha edilme tehlikesine giren Safevî birliği Ustaclu Pir Gayb Sultan komutasındaki birliklerin yardıma gelmeleriyle olası bir felaketten kurtuldu. Hamza Mirza da Osmanlı karşı hücumu nedeniyle uğradığı ağır kayıplar sebebiyle muharebe alanından çekildi.

Muharebe sonrası

Mayan Muharebesi'nde (komutayı Osman Paşa'dan devralan) Cigalazade Sinan Paşa'nın kazandığı zaferden sonra, Safevî ordusunun taarruz ya da baskın gücü tamamen kırıldı. Dolayısıyla Osmanlı ordusu dönüş yolunda, taciz ya da baskın tehlikesi olmadan, önce Van, ardından ise Bitlis'e ulaşarak kışlaklara dağıldı. Kasım 1585'te ise Safevî ordusunun Tebriz etrafına yerleşmesiyle yaklaşık on ay sürecek abluka başladı.