Lviv Opera ve Bale Tiyatrosu
Львівський Національний академічний театр опери та балету імені Соломії Крушельницької | |
 Svobody Bulvarı'ndan Lviv Operası. | |
 | |
| Eski ad(lar) | Lemberger Oper, Opera Lwowska, Teatr Wielki, Solomia Krushelnytska Lviv Ulusal Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | opera salonu |
| Mimari tarz | Rönesans Revival mimarisi |
| Konum | Lviv, Ukrayna |
| Adres | Svobody av., 28 |
| Koordinatlar | 49°50′38″K 24°01′34″D / 49.84389°K 24.02611°D |
| Temel atma | 1897 |
| Tamamlanma | 1900 |
| Açılış | 4 Ekim 1900 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Boyut | 1100 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Zygmunt Gorgolewski |
| Resmî site | |
Solomiya Krushelnytska Lviv Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu (Ukraynaca: Львівський Національний академічний театр опери та балету імені Соломії Крушельницької) veya Lviv Operası (Ukraynaca: Львівська оперa, Lehçe: Opera Lwowska) Ukrayna'nın en büyük batı şehri ve tarihi kültür merkezlerinden biri olan Lviv'de bulunan bir opera binasıdır. Aslen batık Poltva Nehri'nin eski bataklık arazisi üzerine inşa edilmiş olan Lviv Operası, günümüzde Özgürlük Caddesi'nde (Ukraynaca: Проспект Свободи), şehrin Halych semtinde bulunan, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Lviv'in tarihi Eski Şehri'nin ağaçlarla çevrili merkezinde yer almaktadır.
Tiyatro lobisindeki kitabesine göre 1897 ile 1900 yılları arasında inşa edilmiş olan yapı, tarihte birçok değişikliğe uğrayarak ayakta kalmıştır. Aslen Lviv, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndaki özerk Galiçya eyaletinin başkentiyken inşa edilen Lviv Operası (Almanca: Lemberger Oper) önce Arşidük Karl Ludwig Bulvarı'nın sonunda yer alıyordu. Daha sonra, İkinci Polonya Cumhuriyeti'nde Büyük Tiyatro (Lehçe: Teatr Wielki) olarak biliniyordu ve Sovyet yönetimi sırasında, içeri giren seyirciler, Vladimir Lenin'in yükselen bir heykelinin yanından geçiyordu. Kırk yıl boyunca tiyatro, Ivan Franko Lviv Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu olarak bilindi ve 1956'da, kentin ünlü şairi ve doğumunun yüzüncü yılındaki siyasi etkinliklerine istinaden yeniden adlandırıldı. 2000 yılında, Lviv Operası kendi yüzüncü yılını, bu kez şehrin yerlilerinden biri olan ünlü soprano Solomiya Krushelnytska'nın adına istinaden yeniden adlandırıldı.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın sonunda, yerel liderler, Galiçya'nın başkentinde (Ukraynaca: Галичина, Lehçe: Galicja) büyük bir şehir tiyatrosunun kurulması ihtiyacını hissettiler. 1895'te şehir, bir tasarım yarışması başlattığını duyurdu ve yarışmaya çok yüksek katılım gerçekleşti.[1] Katılımcılar arasında, girişi fazla uluslararası ve eklektik olduğu için reddedilen ünlü Viyana mimarları Fellner & Helmer de vardı.[2][3][a]
Bağımsız bir jüri tasarımı, Berlin Yapı Akademisi mezunu ve şehrin Mühendislik Akademisi yöneticisi olan Zygmunt Gorgolewski[2][3][4][5] tarafından seçti. Gorgolewski, bölgede yerleşim son derece yoğun olsa da, binayı şehrin merkezine yerleştirmeyi planlayarak jüriyi etkilemeyi başarmıştı. Alan sorununu çözmek için cesurca Poltva Nehri'nin yeraltına alınmasını önerdi ve geleneksel bir temel kullanmak yerine Avrupa'da ilk kez betonarme bir temel kullandı.[1]
Haziran 1897'de temel taşı yerleştirildi. Gorgolewski, şehirden ve şehir dışından gelen taş ustalarını çalıştırdı ve inşaat, hafriyat ve tasarımı sürekli denetledi. Mümkün olan her yerde yerel malzemeler kullanıldı, ancak mermer parçalar Viyana'da üretildi, fuaye boyamaları için kullanılan özel ketenler Belçika'dan ithal edildi. Elektrik kabloları ve ışıkları Alman firması Siemens tarafından geliştirilirken, sahnenin hidrolik mekanizasyonu Sanok'taki Polonyalı demiryolu atölyesi şirketi tarafından yapıldı.[1]
İnşaat üç yıl devam etti. Finansman şehirden, çevredeki topluluklardan ve gönüllü bağışlardan geldi. Çalışmaların maliyeti 2,4 milyon Avusturya kronu olarak gerçekleşti.[6]
Gorgolewski'nin binanın temelini inşa etmek için kullandığı mühendislik yeniliklerine rağmen, yapının altından bir tünelle geçen Poltva Nehri nedeniyle tiyatro salonunun yavaş yavaş batmaya başladığına dair hikâyeler ortaya çıktı. Gorgolewski Temmuz 1903'te aortunun felç olması nedeniyle aniden öldü.[7] İlk inşa çalışmalarının ardından bina 'batmayı' durdurdu ve Gorgolewski'nin yenilikçi tasarımı sayesinde günümüze kadar stabil kaldı.
Büyük açılış[değiştir | kaynağı değiştir]
Lviv Operası 4 Ekim 1900'de açıldı. Kültürel seçkinler — ressamlar, yazarlar ve bestecilerin yanı sıra çeşitli Avrupa tiyatrolarından delegasyonlar — açılış şenliklerine katıldı. Törene katılan konuklar arasında yazar Henryk Sienkiewicz, besteci Ignacy Jan Paderewski, ressam Henryk Siemiradzki,[8] Lviv baş yargıcı Godzimir Małachowski, voyvoda Leon Piniński ve eyalet meclisi başkanı Kont Stanisław Badeni de vardı. Prag kentinden bir heyete belediye başkanı Vladimir Srb ve Ulusal Tiyatro eski müdürü František Adolf Šubert başkanlık etti. Hem Roma Katolik hem de Yunan Katolik başpiskoposlarının yakın zamandaki ölümleri nedeniyle, bina Lviv Ermeni Katolik başpiskoposu Izaak Mikołaj Isakowicz, haham Ezechiel Caro ve Protestan papaz Garfel tarafından kutsandı.
Açılış gecesindeki gala şunlardan alıntılar içeriyordu:
- Jan Kasprowicz ve Seweryn Berson'ın Baśń nocy świętojańskiej (Yaz Gecesi Öyküsü) balesi
- Władysław Żeleński'nin Janek operası, Karpatlı dağ sakinlerinin hayatı hakkında, Ukraynalı tenor Oleksandr Myshuha tarafından söylenen bir arya ile özel olarak yazıldı.[kaynak belirtilmeli]
- Aleksander Fredro'dan bir komedi Odludki (Münzeviler)
Mimari tarz[değiştir | kaynağı değiştir]
Lviv Opera ve Bale Tiyatrosu, Neo-Rönesans ve Neo-Barok tarzların formları ve detayları kullanılarak klasik gelenekte inşa edilmiştir. Art Nouveau'nun unsurları da görülür. Çok katlı oditoryumun ve fuayenin duvar ve tavanlarındaki ustuka pervazlar ve yağlı boya tablolar, yapıya zengin bir şenlik havası katmaktadır. Opera'nın heybetli cephesi çok sayıda niş, Korint sütunları, pilastrlar, korkuluklar, kornişler, heykeller, kabartmalar ve alçı çelenklerle zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Ana girişin her iki yanındaki nişlerde Antoni Popiel ve Tadeusz Barącz tarafından yontulmuş Komedi ve Trajediyi temsil eden alegorik figürler; esin perisi figürleri kornişin üstünü süslemektedir. Bina, İhtişam, Şiir ve Müziği simgeleyen büyük bronz heykellerle taçlandırılmıştır.[9]
İçi ve dışı güzel bir şekilde dekore edilmiş tiyatro, 19. yüzyılın sonunda Batı Avrupa'nın heykel ve resim alanındaki başarılarının merkezinde yer aldı. İç dekorasyon, zamanın en ünlü Polonyalı sanatçılarından bazıları tarafından hazırlandı. Bunların arasında Stanisław Wójcik (Şiir, Müzik, Şöhret, Servet, Komedi ve Trajedi'nin alegorik heykelleri), Julian Markowski, Tadeusz Wiśniowiecki, Tadeusz Barącz, Piotr Wojtowicz (Lviefłetowski'nin armasını tasvir eden kabartma), Juliusz Bełtowski (Gorgolewski'nin kabartması) ve Antony Popiel (cepheyi süsleyen ilham perileri heykelleri) gibi isimler yer almaktadır.
İç mekanı dekore eden ressamlar arasında Tadeusz Popiel (merdivenler), Stanisław Rejchan (ana salon), Stanisław Dębicki, Stanisław Kaczor-Batowski ve Marceli Harasimowicz (fuaye) bulunmaktadır. Bu ressamları, aralarında Aleksander Augustynowicz, Ludwik Kohler, Walery Kryciński, Henryk Kuhn, Edward Pietsch, Zygmunt Rozwadowski, Tadeusz Rybkowski ve Julian Zuber'in de bulunduğu başka ressamlar denetliyordu. Ana perde Henryk Siemiradzki tarafından dekore edilmiştir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
a.^ Habsburg İmparatorluğu. Avusturya-Macaristan Monarşisinin Dünyası Orijinal Fotoğraflarda 1840-1916 Franz Hubmann, Viyana, 1971, bu tiyatroyu Fellner & Helmer'e atfeder.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c The Lviv Theatre of Opera and Ballet official website. History: facts History of the building of the theatre 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Philipp Ther. Center Stage: Operatic Culture and Nation Building in Nineteenth-Century Central Europe. Purdue University Press. 2014. p. 104.
- ^ a b Victor Hugo Lane. State culture and national identity in a multi-ethnic context: Lemberg 1772-1914. University of Michigan. 1999. p. 241.
- ^ (Lehçe) Jakub Lewiński. Między tradycją, a nowoczesnością; Architektura Lwowa lat 1893-1918. Neriton. 2005. p. 145.
- ^ Markian Prokopovych. Habsburg Lemberg: architecture, public space, and politics in the Galician capital, 1772-1914. Purdue University Press. 2009. p. 177
- ^ "Lwów nowoczesny - Okres samorządowy". Historia miasta Lwowa w zarysie (Concise history of the city of Lwów) (Lehçe). Lwów-Warsaw: Książnica Polska. 1924. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ Zygmunt Gorgolewski, twórca gmachu Lwowskiego Teatru Wielkiego 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ("Zygmunt Gorgolewski, the creator of the building of the Lwów Grand Theatre"), by Piotr Marek Stański. (in Polish)
- ^ Üçü dönemin en ünlü Polonyalı sanatçıları olarak kabul edilir.
- ^ The Lviv Theatre of Opera and Ballet, Lviv Best Portal The Lviv Theatre of Opera and Ballet architectural description 30 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- (Ukraynaca) Lviv National Opera 16 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Official website
- Opera House, Lviv Krushelnitskaya National Academic Theatre of Opera and Ballet (Lviv) 9 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
