Kuşnara
Kuşnara, tarihsel Tao bölgesindeki yerleşmelerden biridir. Gününüzde Yusufeli ilçesine bağlı Öğdem köyünün sınırları içindedir. Bundan dolayı bazı kaynaklarda Kuşnara, Öğdem köyünün eski adı olarak verilmiştir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuşnara (ქუშნარა) adı, Kvişnara'dan (ქვიშნარა) değişime uğramış olmalıdır.[1] Nitekim köyün adının 1835 nüfus defterindeki yazılışını (کوشنارە) Kuşnara'nın yanı sıra Kvişnara olarak okumak mümkündür.[2] Gürcüce bir yer adı olan Kvişnara (ქვიშნარი), "kumlu toprak" anlamına gelir.[3]
Kuşnara veya Kvişnara, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'nun köylerinden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlılar bu yerleşimin olduğu bölgeyi Livana sancağına bağlamıştır.
Kuşnara, Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Çıldır Eyaleti içinde, Livana-i Ulya sancağının Kavkaseti nahiyesine bağlıydı. 63 haneden oluşan köyde 193 erkek tespit edilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 386 kişiden oluştuğu söylenebilir. Bu defterde yer almayan Okdem köyünün bu sırada Kuşnara köyünün bir mahallesi olduğu tahmin edilmektedir.[2]
Kuşnara köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon vilayetinin Lazistan sancağı bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. Kuşnara / Kuşnare (کوشنارە) biçiminde kaydedilmiş olan köyün nüfusu 65 hane ve 196 kişi olarak kaydedilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmasına karşın, Osmanlı idaresinin bu tarihte de sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bilinmektedir. Bunun üzerinden erkek sayısı kadar kadın eklenince, Kuşnara köyünün toplam nüfusunun 392 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. 1835 yılından sonra köyde önemli bir nüfus değişikliği olmadığı bu kayıttan anlaşılmaktadır. Salnamede vergiye tabi hayvan varlığı olarak 60 öküz, 50 inek, 5 at, 600 keçi ve 142 koyun kayda geçirilmiştir.[4]
Livana kazası 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakılınca, Kuşnara köyü de Kiskim kazasına bağlanmıştır.
Kuşnara, 1928 tarihli köy listesinde "Kuşnare" (کوشنارە) adıyla Artvin vilayetinin Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlı bir köydü.[5] Ancak 1933 köy listesinde Kuşnara adı geçmemektedir. Bu iki tarih arasında Kuşnara'nın bir mahalle olarak o tarihte "Okdem Ahalt" adını taşıyan Öğdem köyüne bağlandığı anlaşılmaktadır.[6] Günümüzde de Kuşnara, "Küşnara" adıyla bu köyün bir mahallesidir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 476. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 362, ISBN 9786058624818.
- ^ "ქვიშნარი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 356-357, ISBN 9789157871117.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul". 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.