Kınalıçam
| Kınalıçam | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Kınalıçam Kınalıçam'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Yusufeli |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1276 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 449 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08820 |
Kınalıçam, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kınalıçam köyünün eski adı Asparaşen'dir. Gürcüce Asparaşeni (ასპარაშენი) biçiminde yazılan köyün adı bazı kaynaklarda Aspişeni, Asparabeti, Aşmaşeni olarak da geçer.[3][4][5] Yer adlarında "şeni" (შენი) veya "şen" Gürcüce ve Ermenicede "köy", "yerleşim" anlamına gelir.
Asparaşeni, Orta Çağ'da Gürcistan'ın oluşturan bölgelerden biri olan Tao bölgesinde yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki kale ve kilse bu dönemdem kalmış olmalıdır. Kartlis Tshovreba adlı eski Gürcistan tarihinde köyden Asparaşeni olarak söz edilmiştir.[6] Köye Osmanlı döneminde Aşpişen veya Aşbişen denmiş olabilir.
Asparaşeni veya Aspişeni, 1555 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre, Erzurum Eyaleti'nin Tortum sancağına bağlı İşhan nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 40 haneden oluşuyordu. Daha sonra köy Ardanuç sancağına bağlandı. Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 tarihli nüfus sayımında "Aşbuz" adıyla Kiskim sancağının bir köyüydü. Bu defterde 13 hanede 30 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplan nüfusunun yaklaşık 60 kişiden oluştuğu söylenebilir.[7]
Asparaşeni köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Aşbişan (آشبیشان) adıyla Artvin vilayetine bağlı Yusufeli kazasının merkez nahiyesindeki köylerden biriydi.[8] 1940 genel nüfus sayımında "Aşbişen" olarak kaydedilmiş olan köy, Çoruh vilayetine bağlı Yusufeli kazasının merkez nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 235 kişiden oluşuyordu.[9] Asparaşen veya Aşbişen "yabancı kökten geldiği" gerekçesiyle 1959 yılında Kınalıçam olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Kınalıçam köyünün nüfusu 422 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde sadece 101 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Asparaşeni'de iki tarihsel yapının varlığı bilinmektedir. Bunlardan biri, tek nefli bir köy kilisesi olan Asparaşeni Kilisesi'dir. Aşmaşeni Kilisesi olarak da bilinen yapı, Yusufeli’den Tortum’a giden yolun 50 metre sağında bulunuyordu. Kesme taştan inşa edilen ve 1970’lerde insan eliyle yıkılan kilisenin temeli bugün bir evin avlusunda bulunmaktadır. Kilisenin taşları söz konusu evin inşasında kullanılmıştır. Kiliseden geriye harçlı duvar ve seramik parçaları kalmıştır. Aşmaşeni Kalesi olarak da bilinen Asparaşeni Kalesi ise, köyün kuzey kesiminde, Yusufeli-Tortum yolu kıyısında, kayalık bir tepede yer alır. Kale bu noktadan İşhani Kalesi'ni görmektedir.[5][12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy; Artvin il merkezine 103 km, Yusufeli ilçe merkezine 23 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 485[2] |
| 2020 | 449[2] |
| 2019 | 468[2] |
| 2018 | 452[2] |
| 2017 | 495[2] |
| 2016 | 508[2] |
| 2015 | 478[2] |
| 2014 | 520[2] |
| 2013 | 515[2] |
| 2012 | 501[2] |
| 2011 | 495[2] |
| 2010 | 488[2] |
| 2009 | 487[2] |
| 2008 | 527[2] |
| 2007 | 739[2] |
| 2000 | 694[13] |
| 1990 | 773[13] |
| 1985 | 650[13] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kinalicam, Turkey Page". Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Yusufeli Kınalıçam Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 60, ISBN 9789941478178.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 140, ISBN 9786055708856.
- ^ a b "2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 68-69". 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2020.
- ^ "Zura Batiaşvili, "Gürcü Krallığı ve Gürcü Sanatı"". 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 353, ISBN 9786058624818.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 82.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 170.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 351.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 60, 241, ISBN 9789941478178.
- ^ a b c d "Kınalıçam Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.