International Launch Services
International Launch Services, Inc. (ILS), ticari Angara ve Proton roket fırlatma hizmetlerinin dünya çapında satışına ilişkin münhasır haklara sahip bir ortak girişimdir. Proton fırlatıcıları Kazakistan'daki Baikonur Cosmodrome'da gerçekleşirken Angara, Rusya'daki Plesetsk ve Vostochny Cosmodrome'dan fırlatılır.
Mülkiyet[değiştir | kaynağı değiştir]
ILS, 1995 yılında Lockheed Martin (LM),[1][2] Khrunichev[3][4] ve Energia[5][6] arasında özel bir uzay uçuşu ortaklığı olarak kuruldu. ILS başlangıçta hem Amerikan Atlas hem de Rus Proton harcanabilir fırlatma araçlarında[7][8] askeri olmayan fırlatmaların ortak pazarlamasını yaptı.
20 Nisan 2006'da SES Astra 1KR[9] uydusunun Atlas V fırlatmasıyla ILS, 97'si başarılı olan 100 fırlatma yaptı.
Eylül 2006'da Lockheed-Martin, Lockheed Khrunichev Energia International, Inc. (LKEI) ve International Launch Services, Inc.'deki (ILS) mülkiyet hisselerini Space Transport Inc.[10]'e satma niyetini duyurdu. Space Transport Inc., kuruluşundan bu yana ILS'nin danışmanı ve üç yılı aşkın bir süredir yönetim kurulu üyesi olan Mario Lemme tarafından bu işlem için özel olarak kuruldu.
Lockheed Martin ve Space Transport Inc. arasındaki işlem Ekim 2006'da tamamlandı. Lockheed Martin, ticari Atlas aracının pazarlanmasına ilişkin tüm hakları elinde bulunduruyor ve yan kuruluşu Lockheed Martin Ticari Fırlatma Hizmetleri (LMCLS) aracılığıyla dünya çapındaki ticari pazara Atlas fırlatma hizmetlerini sunmaya devam ediyor. Artık Lockheed Martin'e bağlı olmayan ILS, Proton fırlatma araçlarını ticari müşterilere pazarlamaya devam etti. İşlemin şartları açıklanmadı. Tüm Atlas V fırlatmaları artık, Lockheed Martin ve Boeing (IDS/Savunma, Uzay ve Güvenlik/Fırlatma Hizmetleri)[11] arasında Aralık 2006'da kurulan bir ortak girişim olan ve tüm ticari Atlas V fırlatmalarının ULA (United Launch Alliance)[12] için alt yükleniciye verildiği Lockheed Martin Ticari Fırlatma Hizmetleri (LMCLS) tarafından yönetilmektedir.
Ekim 2006'da Hruniçev sözcüsü, firmanın Lockheed Martin tarafından satılan hisseyi almaya hazır olduğunu söyledi. Rus uzay ajansı sözcüsü, Lockheed'in hisselerini Space Transport'a satmasına rağmen, sonunda Hruniçev'in sahibi olabileceğini söyledi. Rus tarafının ortak girişimdeki varlığını artırma arzusunu dile getirdi. Britanya Virjin Adaları'nda kayıtlı ve merkezi Moskova'da bulunan Space Transport Inc., hisseyi satacağını yalanladı.[13]
Mayıs 2008'de, bir Rus şirketi olan Hruniçev Devlet Araştırma ve Üretim Uzay Merkezi, Space Transport 'un tüm hissesini satın aldı ve şu anda ILS'nin çoğunluk hissedarı oldu. ILS bir Amerikan şirketi olarak kalacak ve genel merkezi şu anda yaklaşık 60 çalışanın bulunduğu Washington, DCyakınlarındaki Reston, Virginia'da bulunuyor.[14]
Proton fırlatma[değiştir | kaynağı değiştir]
Mayıs 2008'de ILS, toplamda yaklaşık 2 milyar ABD Doları olan 22 siparişlik bir iş yüküne sahipti ve 1996'dan bu yana 45 ticari Proton uçuşu gerçekleştirdi.[15]
Haziran 2009 itibarıyla, birikmiş iş listesi 24 kesin göreve ulaştı. 50. ILS Proton fırlatma 2009'un başlarında gerçekleşti[16]
Ocak 2014'te, ILS'nin değeri 1 milyar ABD dolarını aşan 14 fırlatmalık bir sipariş defteri vardı ve 2014 için en fazla 6 fırlatma planlandı. Proton yüklerinin çoğu, daha az güçlü olan Falcon 9 v1 .1[17][18] roketiyle fırlatmak için çok büyük ve yedek Ariane 5[19] fırlatma fırsatı yoktu, bu nedenle Proton müşterileri kolayca diğer fırlatıcılara geçemez.[20]
Bununla birlikte, 2018 itibarıyla, Proton roketleri çok düşük bir fırlatma oranına sahipti ve 2018'de ticari fırlatma yapılmadı ve SpaceX[21][22] gibi yeni ticari fırlatma sağlayıcılarının ortaya çıkması ve bir dizi roton / Breeze M fırlatma hatası dahil olmak üzere birçok faktör nedeniyle 2019'da iki ticari fırlatma yapıldı.[23]
Son birkaç yılda, büyük ticari yer durağan uydular için fırlatma sözleşmelerinin çoğu - ki bu sözleşmeler, daha fazla operatör daha küçük uzay aracı boyutlarına baktıkça genel olarak düştü - SpaceX ve Arianespace[24][25]'e gitti.[23]
Proton, son planlanmış ticari görevini 9 Ekim 2019'da uçurarak Eutelsat 5 West B[26][27] ve MEV-1 (Mission Extension Vehicle)[28][29]'i sabit yörüngeye teslim etti.
Atlas fırlatması[değiştir | kaynağı değiştir]
Ekim 2006'dan sonra, ILS yalnızca Proton fırlatma aracına odaklandı, bu nedenle artık Atlas fırlatmalarını sunmadı. İlk Atlas fırlatması, 10 Ocak 1995'teki Atlas IIAS Intelsat 704 fırlatmasıydı ve sonuncusu, 20 Nisan 2006'daki Atlas V Astra 1KR fırlatmasıydı.
Angara fırlatması[değiştir | kaynağı değiştir]
ILS, Angara roketini ticari müşterilere Temmuz 2015'te pazarlamaya başladı. Şirketin ilk ticari Angara görevinin, Kore Havacılık ve Uzay Araştırma Enstitüsü tarafından işletilen bir Dünya gözlem uydusu olan Kompsat 6'yı taşıyan 2023'ten önce başlaması beklenmiyor.[30]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Lockheed Martin (LM)". 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Lockheed Martin Corporation, dünya çapında çıkarları olan bir Amerikan havacılık, silah, savunma, bilgi güvenliği ve teknoloji şirketidir.
- ^ "Khrunichev State Research and Production Space Center". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Khrunichev Devlet Araştırma ve Üretim Uzay Merkezi, Moskova merkezli bir uzay aracı ve Proton ve Rokot roketleri ile Mir ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun Rus modülleri dahil olmak üzere uzay fırlatma sistemleri üreticisidir.
- ^ "Energia". 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ PAO S. P. Korolev Rocket and Space Corporation Energia, bir Rus uzay aracı ve uzay istasyonu bileşenleri üreticisidir. Şirket, Rus mürettebatlı uzay uçuşu programının ana geliştiricisi ve yüklenicisidir; ayrıca Sea Launch'ın çoğunluğuna sahiptir. Adı, tasarım bürosunun ilk şefi Sergei Korolev'den ve Rusça enerji kelimesinden türetilmiştir.
- ^ "Expendable launch system". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Harcanabilir fırlatma sistemi (veya harcanabilir fırlatma aracı/ELV), yalnızca bir kez fırlatılabilen ve ardından bileşenleri ya yeniden giriş sırasında yok edilen ya da uzaya atılan bir fırlatma aracıdır.
- ^ Astra 1KR, SES'in sahibi olduğu ve işlettiği Astra sabit uydularından biridir ve Haziran 2003'te satın alınmıştır. (Kasım 2002). Astra 1KR'nin fırlatılması, Astra 1K arızasından bu yana SES tarafından yapılan ilk girişimdi.
- ^ "Space Transport Inc". 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Boeing Defence, Space & Security (BDS), The Boeing Company'nin Arlington, Virginia merkezli bir bölümüdür . Savunma ve havacılık ürün ve hizmetlerinden sorumludur. Eskiden Boeing Entegre Savunma Sistemleri (IDS) olarak biliniyordu.
- ^ United Launch Alliance (ULA), yasal olarak United Launch Alliance, LLC, uzay aracını Dünya etrafındaki yörüngelere ve Güneş Sistemindeki diğer cisimlere fırlatabilecek bir dizi roket aracı üreten ve işleten bir Amerikan uzay aracı fırlatma hizmeti sağlayıcısıdır.
- ^ "Russian Space Center Eyes Lockheed Stakes". 15 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "ILS". 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ ""Khrunichev Purchases Majority Interest in International Launch Services". Press Release. ILS. 29 May 2008. Retrieved 30 May 2008". 3 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "ILS Announces 9 New Proton Missions". 18 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "Falcon 9 v1.1". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Falcon 9 v1.1, SpaceX'in Falcon 9 yörünge fırlatma aracının ikinci versiyonuydu. Roket 2011–2013'te geliştirildi, ilk lansmanını Eylül 2013'te ve son uçuşunu Ocak 2016'da yaptı. Falcon 9 roketi tamamen SpaceX tarafından tasarlanmış, üretilmiş ve işletilmiştir. İkinci Ticari İkmal Hizmetlerinin (CRS) lansmanının ardından, Falcon 9 v1.0'ın ilk sürümü kullanımdan kaldırıldı ve v1.1 sürümüyle değiştirildi.
- ^ Ariane 5, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) için Arianespace tarafından geliştirilen ve işletilen bir Avrupa ağır yük uzay fırlatma aracıdır.
- ^ "Officials hope 2014 is a comeback year for Proton". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "SpaceX". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX), merkezi Hawthorne, California'da bulunan bir Amerikan uzay aracı üreticisi, fırlatıcısı ve bir uydu iletişim şirketidir.
- ^ a b "Military communications satellite launched by Russian Proton rocket". 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "Arianespace". 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Arianespace SA, 1980 yılında dünyanın ilk ticari fırlatma hizmeti sağlayıcısı olarak kurulmuş bir Fransız şirketidir. Ariane programının işletilmesini ve pazarlanmasını üstlenir.
- ^ "Eutelsat 5 West B". 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Eutelsat 5 West B, durağan bir iletişim uydusudur. Avrupa uydu iletişim şirketi Eutelsat'a aittir.
- ^ "Mission Extension Vehicle". 21 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ Bir Görev Uzatma Aracı (MEV), yörüngedeki uydu servisi aracılığıyla başka bir uzay aracının işlevsel ömrünü uzatmak için tasarlanmış bir uzay aracı türüdür.
- ^ "Russia's Angara rocket wins first commercial launch contract". 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.