Henri de La Tour d'Auvergne
| Henri de La Tour d’Auvergne, Turenne viskontu | |
|---|---|
 Philippe de Champaigne Tarafından çizilen resmi | |
| Lakabı | Turenne |
| Doğum | 11 Eylül 1611 Sedan kalesi, Sedan Prensliği (Günümüz Fransa’da) |
| Ölüm | 27 Temmuz 1675 (63 yaşında) Sasbach, Württemberg (Günümüz Almanya’da) |
| Bağlılığı | |
| Branşı | |
| Hizmet yılları | 1625–1675 |
| Rütbesi | Mareşal |
| İmza | |
 | |
Henri de La Tour d'Auvergne, Vicomte de Turenne (11 Eylül 1611 – 27 Temmuz 1675), genellikle Turenne olarak bilinir. Bir Fransız generaliydi ve Fransa Mareşal Generali olarak terfi ettirilen altı Polisten biriydi. La Tour d'Auvergne ailesinin en ünlü üyesi, 50 yıllık kariyeri boyunca askeri başarıları, ona tarihin en büyük askeri komutanlarından biri olarak ün kazandırdı.
Bir Fransız Mareşalinin oğlu olarak Huguenot ailesinde doğdu. İlk olarak, dayısı Maurice ve Frederick Henry'nin emri altında Hollanda Eyalet Ordusu'nda gönüllü olarak görev yaptı. Otuz Yıl Savaşları sırasında 1638'de Breisach kalesini ele geçirerek öne çıktı. 1643'te Fransa Mareşali olarak terfi ettirildi, ertesi yıl Bavyera'ya saldırdı, üç yıllık savaşta Bavyera ordusunu yendi ve Bavyera Seçmenini barış yapmaya zorladı. Seçmen kısa süre sonra anlaşmayı bozdu ve 1648'de Turenne, İsveç'in desteğiyle tekrar işgal ederek Zusmarshausen'de İmparatorluk ordusunu bastırdı ve Bavyera'yı pasifleştirdi.
Turenne başlangıçta Fronde'u destekledi, 1651'de Kraliyet hizmetine geri döndü ve Paris'in eteklerinde Condé Prensi'nin ordusunu yenip şehri yeniden işgal ederek Fransa'nın en önde gelen generali olarak ortaya çıktı. Arras'ta (1654) ve Dunkirk'te (1658) İspanyol ordularına karşı kazandığı zaferler, İspanya Hollanda'sının çoğunun istilasına yol açtı ve İspanya'ya karşı savaşı muzaffer bir şekilde sona erdirdi. İki yıl sonra, XIV.Louis onu Fransa Mareşali olarak atadı. Mutlak monarşinin bir destekçisi olmasına rağmen, 1668'de Katolikliğe geçti ve siyasi teşviklere rağmen daha önce bunu yapmayı reddetti.
1667'deki Devrim Savaşı sırasında Turenne, İspanya Hollanda'sını neredeyse hiç direniş göstermeden ele geçirdi. 1672'de Fransızlar Hollanda Cumhuriyeti'ni işgal etti ve Mareşal, ülkeyi Amsterdam'a kadar fethetti. Ertesi yıl Kutsal Roma İmparatorluğu'nu işgal etti, Elbe'ye ulaştı ve Brandenburg'u Fransız karşıtı koalisyonu terk etmeye zorladı. Alsas'ın üstün Müttefik kuvvetlerine yenilmesiyle karşı karşıya kalan kariyerini, en önemlisi Turckheim'da (1675) olmak üzere bir dizi savaş zaferi ve kış ortasında İmparatorlukları Alsas'tan süren Vosges çevresinde ustaca bir stratejik dönüş hareketi ile taçlandırdı. 1675'te yapılan Salzbach savaşında öldürüldü.
Arka Plan ve Erken Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sedan Prensi Bouillon Dükü Henri de La Tour d'Auvergne'nin ikinci oğlu, ikinci eşi Sessiz William'ın kızı Elizabeth'ten[1] [2] [3] [4] [5] Prensi Orange, Sedan'da doğdu.[2] [3] [4] Hayatının ilk yıllarında parasının çoğunun fakirlere gittiği söyleniyor.[4] [6] Bir Huguenot eğitimi ve zamanın genç bir soylusunun olağan eğitimini aldı. İlk başta tembel bir öğrenciydi ama babası entelektüel tembelliğinin fiziksel zayıflığı orduya katılmanın önünde büyük bir engel olduğunu söylemeye başladıktan sonra kendi isteğiyle okumaya başladı.[6] 1623'te babasının ölümünden sonra kendini vücut egzersizlerine adadı ve doğal zayıflığını büyük ölçüde yendi.[4] Seksen Yıl Savaşları sırasında Maurice'in korumasında er[6] [4] [2] olarak başladı. [6] [2]
.jpg)
Ordudaki en eğitimli ve disiplinli subay olduğu iddia ediliyordu, askerlerinden yalnızca disiplin değil, aynı zamanda yüksek ahlaki standartlar da talep ediyordu.[4] Nezaketi onu bütün ordu arasında çok sevdirdi.[4] Genç subay, dönemin kuşatmalarında yer aldı, tahkimatlar ve kuşatma hakkında çok şey öğrendi.[6] 1629'daki Bois-le-Duc kuşatmasındaki görevinden dolayı özel bir övgü kazandı, ancak pervasızlığı nedeniyle azarlandı.[6] [4] Ayrıca, muhafız görevlendirmek ve keşif yapmak gibi bir orduyu yönetmenin ayrıntıları hakkında çok şey öğrendi.[4] 1630'da Turenne Hollanda'yı terk etti ve hem askeri ilerleme beklentisiyle[4] [6] hem de annesinin Fransız tahtına sadakat gösterme arzusuyla motive olarak Fransa'nın hizmetine girdi.[2]
Kardinal Richelieu onu hemen bir piyade alayının albayı yaptı.[2] 1630'da Schomberg komutasında olaysız bir sefere katıldı[4] ancak Fransız bayrağı altında ilk ciddi hizmeti Lorraine'deki La Mothe kuşatmasında Mareşal de la Force tarafından gerçekleşti (1634). [6] [2] [4] 1635'te Turenne, Lorraine ve Ren Nehri'nde Louis de Nogaret de La Valette komutasında görev yaptı. Fransızlar ve müttefikleri, Mainz İmparatorluk kuşatmasını kaldırdı (8 Ağustos 1635), ancak Fransız ordusu erzak yetersizliği nedeniyle Metz'e geri çekilmek zorunda kaldı. Geri çekilme sırasında ünlü imparatorluk Generali Gallas ile kılıçları ölçtü ve kendisini büyük ölçüde ayırt etti. [2] [6] Yeniden düzenlenen ordu, 1636'da tekrar sahaya çıktı ve fırtınada ağır yaralandığı Saverne'yi (Zabern) ele geçirdi. 1637'de Landrecies'in ele geçirilmesi (26 Temmuz) dahil olmak üzere Flandre savaşına katıldı. 1638'in ikinci yarısında, Saxe-Weimar'lı Bernhard'ın (1608-1639) altında hizmet verirken, 17 Aralık'ta teslim olan Breisach'a (yukarı Ren'deki en güçlü kale olduğu söyleniyor) saldırıyı yönetti.[2]
Turenne, artık Fransa'nın en önde gelen genç generallerinden biri olarak ün kazanmıştı ve Richelieu onu daha sonra Harcourt kontu Henri de Lorraine komutasındaki 1639-1640 İtalyan savaşında işe aldı. 19 Kasım 1639'da Turenne, "Route de Quiers" savaşı olarak adlandırılan ünlü arka koruma eyleminde savaştı ve kendi olay tanımında kendisine yalnızca küçük bir rol vermesine rağmen çok övgü aldı. [6] Casal savaşında 10.000 Fransız, 20.000 İspanyol'u yendi. Fransız komutan Harcourt neredeyse kuşatılmıştı ama Turenne düşmanı korkutmak için aldatmacayı kullandı ve savaş kazanıldı. [6] 1640'ta Harcourt, Casale Monferrato'yu kurtardı ve Prens Thomas'ın güçlerini Torino'da kuşattı, bu arada kaledeki başka bir Fransız kuvvetini kuşattı. [6] O kış, Savoy Prensi Thomas'ın güçlerine karşı Fransızlar tarafından tutulan Torino kalesini yeniden ele geçirdi. [6] [4] Kaledeki Fransızlar direnirken, Prens Thomas 17 Eylül 1640'ta teslim olmak zorunda kaldı, Harcourt'un hatlarını kuşatan dördüncü bir ordu aynı zamanda emekli olmaya zorlandı. Şimdiye kadar korgeneral olan Turenne, zaferde önemli bir rol oynadı. 1641 seferi sırasında kendisi komuta etti ve Coni, Ceva ve Mondovì'yi aldı.[2]
1642'de Roussillon'u fetheden Fransız birliklerinin ikinci komutanı olarak görev yaptı.
Mareşallik Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sedan prensliğinin Fransız tacıyla ilişkileri, Turenne'in önceki kariyerini belirgin bir şekilde etkiledi. Dahası, Protestan dinine sürekli bağlılığı, Turenne'in bakanlarla ilişkilerinde başka bir zorluk unsuru sağladı. Yine de Kardinal Richelieu, 1643'te İtalya'da, tartışmada taraf değiştiren ve Richelieu'nun güvenmediği Prens Thomas komutasındaki komutayı ona emanet etti. Turenne, İspanyolları kandırarak Trino'yu birkaç hafta içinde ele geçirdi. [6] Bu zaferle Fransa Mareşalliğine terfi etti. (16 Mayıs 1643) [1]
Turenne, kariyerini sabote eden Kardinal Mazarin'in entrikaları nedeniyle geri çağrıldı. Bu, iyi bir komutana ani ihtiyaç duyulduğunda müsait olduğu anlamına geliyordu. Fransızlar Tuttlingen'de yıkıcı bir yenilgiye uğradıktan sonra Turenne tekrar harekete geçti. [2] [6] [3]
.jpg)
Turenne, orduyu savaş durumuna geri döndürürken, kendi parasıyla 5.000 süvari için binek ve 4.000 piyade için kıyafet satın aldı. [6] Turenne Haziran 1644'te Breisach'ta Ren nehrini geçerek sefere başladı. [2] Ren'e çekilmeden önce Kara Orman'da Gaspard von Mercy'yi yendi. [6] Dük, kraliyet ailesinin bir prensi olarak, "Fransa" ve "Weimar" birleşik ordularının baş komutasını aldı. Freiburg'da Franz von Mercy'nin Bavyeralılarına karşı verilen umutsuz savaş (3, 5 ve 9 Ağustos 1644), ilk seferin en önemli olayı oldu. [2] Bu savaşta Turenne, düşman kanadında iyi uygulanan bir saldırı ile kendini gösterdi. [6] Fransızlar, Philippsburg'u başarıyla kuşatarak yoluna devam etti. [6] [2] Teslimiyetten önce Enghien geri çekildi ve komutayı Turenne'e bıraktı. [6] [2] Aynı zamanda Lorraine Dükü, Bacharach yakınlarını kuşatmak için harekete geçti. Turenne 500 adam aldı ve Turenne'in Lorraine'in büyük bir kuvvetini geri çektiğine inanarak Bacharach yakınlarında büyük bir kamp kurdu. Turenne, önemli Kreuznach kalesini alarak ve iki ordu arasındaki yolu kapatarak yoluna devam etti. [6]
Turenne, 1645 seferine başarılı bir ileri hareketle başladı, [6] [2] ancak Mercy, onu Bavyeralıların dağılmış ve uzakta olduğuna inandırmayı başardı [6] ve Mergentheim'da gafil avlanıp mağlup oldu. [6] [2] Turenne, kuvvetlerine astlarından biri olan general Rosen'i hızlı bir şekilde birleştirme emri vermişken, durum hakkında bilgilendirilmedi, emre karşı geldi ve Turenne'nin ana kuvveti kazanırken yenilgiye yol açtı. [6] Turenne'nin ordusu, tüm topçu ve piyadelerinin altıda beşini kaybetti.[6] Kuvvetlerinin bir kez daha komutasını devralan Condé komutasındaki bir İsveç kuvveti ve takviye kuvvetlerinin Fransızlara katılmasına neden olan Hesse'ye çekildi.[6] [2] İsveçliler kısa süre sonra ayrıldı, ancak Enghien hala 17.000 adama komuta ediyordu. Fransızlar, [6] geri çekilen ordusunu yakalayana kadar Bavyera'ya yürüdü. [6], bir topçu düellosunda Fransızlara zayiat verdi ve Allerheim'daki yürüyüşte onları geride bırakarak konumunu güçlendirmek için zaman kazandı. [6] savaşmamayı tavsiye etti ancak bu Condé tarafından reddedildi. Turenne'nin saldırı planı Condé tarafından kabul edildi. Sonraki savaş bir Fransız zaferiydi ve Mercy öldürüldü [6] ancak Fransızlar çok acı çekmişti. Kötü sağlık, Enghien'i kısa süre sonra emekli olmaya zorladı ve Turenne'i üçüncü kez Fransız ordusunun komutasında bıraktı. [2] Üstün emperyal güçler tarafından karşılandı ve geri çekilmeye zorlandı. [6] [2] Philippsburg'da Turenne, teknelerden yapılmış bir köprü kullanarak Ren nehrini geçti. [6]
Geri çekilmesinden bir ay sonra Turenne, on yılı aşkın emperyalist işgalin ardından seçmeni Philipp Christoph von Sötern için yeniden ele geçirdiği Trier'e 120 mil yürüdü. [6] Bu hamleyle Moselle Nehri'nin kontrolünü Fransa adına ele geçirdikten sonra, o nehrin savunmasını iyileştirmeye koyuldu. [6] Daha sonra Fransa'ya döndü ve burada Turenne ile kardeşinin arasını açmaya çalışan Mazarin tarafından kardeşine de söz verilen Château-Thierry Dükalığı teklif edildi. [6] 1646'da Turenne daha fazla askeri başarı elde etti. [2] Güçlerini Wrangel komutasındaki İsveçlilerle birleştirmeye karar verdi. Ancak Mazarin, Bavyera Dükü ile Fransız ve İsveç kuvvetlerini birleştirmemek ve Ren nehrini geçmemek için bir anlaşma yapmıştı. Karşılığında Bavyeralılar İmparatorluk ordusuna katılmayacaktı. Turenne'e Lüksemburg'u kuşatmasını emretti, ancak Turenne haklı olarak Bavyera Dükü'nün faul yaptığından şüphelendi ve erteledi. [6] Bir süre sonra Bavyera ordusu imparatorluklarla bağlantı kurdu ve Turenne, Wrangel'e yardım etmek için aynı şeyi denedi. Wesel üzerinden dolambaçlı bir yol kullanarak başarılı oldu çünkü orada güneyde kullanabileceği başka bir köprü yoktu. [6] Birleşik ordu Tuna nehrinden aşağı yürüdü ve Münih ile Bregenz'e kadar ilerledi,[7] Bavyera'da yollarını yağmaladı. [6] Bu, Bavyera Seçmenini barış yapmaya ikna etti. [6] bu manevralarla "büyük bir cesaret, sağduyu ve deha sergilediğini; bunlar büyük sonuçlar açısından verimlidir ve tüm askerler tarafından incelenmelidir" dedi. [6]
1647'de imparatorun zayıflamış ordusuna saldırmayı teklif etti, ancak onun yerine Flanddre'ye gitmesi emredildi. [6] [2] Böylece Fransa bir fırsatı kaçırmakla kalmadı, altı aydır maaşlarını alamayan Weimar birlikleri arasında ciddi bir isyan çıktı. [6] [2] Turenne'in ısrarı üzerine kısa süre önce yüksek makamlara terfi ettirilen Rosen, onlar tarafından tutsak tutuluyormuş gibi davranarak Weimarlı süvarileri isyana ikna etti.[6] ana kuvvetiyle Flanders'a çoktan ayrılmıştı, ancak küçük bir birlik ile isyancıları şaşırtarak geri döndü. Sürpriz bir saldırıyla onları yok etmek yerine, sanki hâlâ komuta kendisindeymiş gibi onlarla birlikte yürüdü ve Rosen'i gizlice tutuklatmayı başardı ve ardından isyan sona erdi. [6] Daha sonra Lüksemburg'a yürüdü, ancak kısa süre sonra Ren'e geçmesi için emir aldı. [2] Turenne'nin tahmin ettiği gibi, Bavyera 1647'de tekrar İmparatorluk ordusuna katıldı. [6] İmparatorlukları Solucan Kuşatması'nı kaldırmaya zorladı ve resmen Bavyera'ya savaş ilan etti. Bir kez daha Wrangel liderliğindeki İsveçlilerle birleştikten sonra, imparatorluklara karşı birlikte hareket ettiler. [6] Ertesi gece Turenne birliklerini gizlice imparatorlukların yakınına taşıdı. [6] Ertesi gün, 17 Mayıs, [2] emperyal güçler, artçılarının Zusmarshausen'de çetin bir savaşta tek başlarına yakalanmaları ve yenilmeleri ile sonuçlanan tehlikenin farkında olmadan ilerlediler. [6] Daha sonra askerler, daha güvenli bir barış sağlanana kadar Bavyera'yı ateş ve kılıçla harap etti. Pek çok modern yazarın Turenne'i suçladığı bu yıkım, zamanın ruhunun ve savaşın koşullarının izin verdiğinden daha sert bir önlem gibi görünmüyordu. [2] Avusturya'ya taşınmayı ve Viyana'yı almayı planladı, ancak Vestfalya Barışı imzalandığı için bu kampanya hiçbir zaman gerçekleşmedi. [6]
Fronde ve Louis XIV'in erken hükümdarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Vestfalya Barışı (1648), kısa süre sonra Fronde iç savaşına (1648-1653) dahil olan Fransa'ya çok az barış getirdi. Birinci savaş sırasında iki tarafa da katılmayı reddetti. [6] Mazarin onu Weimar ordusunun komutanı olarak görevden aldı [6] Bu, Turenne'in Hollanda'ya kaçmasına neden oldu ve burada Fronde'nin ilk savaşına son verene kadar kaldı. [2] [6] Louis, Grand Condé mahkemede birçok düşman edinmişti, [8] özellikle Mazarin. Condé, Fronde'u Mazarin'in lehine çeviren askerlik hizmeti için büyük bir ödül almayı beklerken, Mazarin, Condé'nin başarısı hakkında pek iyi bir fikre sahip değildi. [6] Condé, kısa süre önce Condé'nin asil unvanını miras almıştı, askerî eylemleriyle büyük bir ün ve nüfuz kazandı ve ilk Fronde'un üyeleri arasında güçlü bağlar kurmuştu. [6] Şimdi o ve Mazarin birbirlerini yok etmekle meşguldüler. [6] İkinci savaş, Condé ve bazı müttefiklerinin tutuklanmasıyla patlak verdi. [2] [6] Onlarla birlikte tutuklanması amaçlanan Turenne zamanında kaçtı ve Longueville düşesi ile birlikte Stenay'i "Prensler" adına tuttu. Bu savaşta Turenne, Rethel'de (15 Aralık 1650) birkaç geri dönüşünden birini sürdürdü; ancak ikinci çatışma, ertesi yılın ilk aylarında mahkeme partisinin çökmesi ve Prenslerin serbest bırakılmasıyla sona erdi. [2]
Turenne Mayıs 1651'de Paris'e döndü, ancak sorun kısa süre sonra yeniden canlandı ve Condé, Fransa'nın güneyinde isyan standardını yeniden yükseltti. Bunda, Fronde, Turenne ve Condé'nin üçüncü savaşı, kraliyet ordularına komuta eden mareşal, Frondeurs ve İspanyol müttefiklerinin prensi birbirine karşı çıktı. Turenne, Jargeau'da (28 Mart 1652) genç bir askerin kişisel cesaretini, Gien'de (7 Nisan) [2].
İspanya'ya Karşı Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Turenne'in hâlâ İspanyolların yanında savaşan Condé ile uğraşması gerekiyordu. [8] "İspanyol Cephesi'nin uzun süren seferleri, her iki ünlü kaptana da askeri becerilerini sergilemek için geniş bir alan sağladı. Haziran 1653'te Turenne ve La Ferté, Frondeur'lara karşı yürüdü.[9] 7.000 piyade ve 5.000 süvari (veya farklı bir kaynağa göre 6.000 piyade ve 10.000 süvari) vardı. Condé 30.000 askeri kontrol ediyordu. İspanyol ordusunun 120 mil arayla iki [6] kamp kurduğunu duyunca hızla ilerledi ve aralarında bulunan Rethel'i ele geçirdi. [6] Daha sonra bölgeye Condé tarafından komuta edilmeyen 16.000 piyade ve 11.000 süvariden oluşan bir İspanyol kuvveti geldi. [6]Condé'nin Paris'i almasını önlemek için bu gücü gölgede bırakmaya ve hareket özgürlüklerini kışa kadar sınırlamaya karar verdi. [6] İspanyollar yalnızca birkaç kaleyi ele geçirmeyi planladı, bu yüzden Turenne başarılı oldu. [6] Bir noktada Condé, Turenne'i yenebilecek bir pozisyondaydı ancak İspanyol komutan, Condé'nin saldırmasına izin vermedi. [6] Sonunda İspanyollar Turenne'den kaçmayı başardılar ve Rocroi'yi ele geçirdiler, ancak onlar bunu yaparken Turenne Mouzon'u [6] ve Sainte-Menehould'u aldı. [2]
Turenne, Fronde'un merkezlerinden biri ve Condé'nin kişisel mülkü olan Stenay'e taşınarak 1654 seferine başladı.[6] kampanya için takviye almıştı ve bir yardım girişimine karşı şiddetle savunmaya hazırlandı. [6] Bunun yerine Condé ve Arşidük Leopold Wilhelm, çok önemli olan Arras kalesini kuşatarak onu alt etti. [6] Condé ve Arşidük'ün 25.000 askeri olduğundan ve Turenne yalnızca 14.000-15.000 asker alabildiğinden, Turenne, yürürlükte olan Frondeur'lara karşı harekete geçmeden önce Stenay'in düşmesini beklemeye karar verdi. [6] tek başına komutada değildi: York Dükü, La Ferté, Broglie ve Hocquincourt'un da yetkisi vardı. Ancak, daha kalabalık olan İspanyol ordusuyla agresif bir şekilde başa çıkma planına yönelik muhalefetin üstesinden geldi. Turenne yorulmadan saldırı için hazırlanmıştı. Düşman mevzilerini şahsen araştırdı ve İspanyolların ona saldırıp saldırmayacağına karar vermesinin çok uzun süreceğini fark etti. Birliklerine dini hizmetler sağladı ve subaylarına ayrıntılı İspanyol savunmasına karşı kullanılacak teknikleri açıkladı. İspanyollar 6.000 adam ve [6] top kaybederek bozguna uğratılırken, Fransızlar sadece 400 adam kaybetti. [6] Bu zafer bir dönüm noktasıydı: o andan itibaren Fransızlar bölgede belirgin bir avantaja sahipti. [5]
1655 savaşından önce, Turenne'in enerjisini gerektiren bir başka önemli konu. Paris'te, kral ile parlamento arasındaki siyasi anlaşmazlıklarla birleşen isyanlar patlak vermişti. [6] Kral, parlamentonun toplanmasını yasaklarken, parlamento bu talebi görmezden geldi. Giderek despotlaşan Mazarin [6] daveti üzerine müzakereye davet edildi ve başarılı bir şekilde yaptı. [6]
Turenne, Landrecies'i alarak 1655 seferine başladı. [6] Kısa bir süre sonra Turenne, Condé'yi neredeyse ele geçirdi, ancak bir astın başarısızlığı, ikincisinin kaçmasına yol açtı. [6] daha sonra Compiègne'deki mahkemeye geri çağrılmadan önce Condé ve St. Guislain kalelerini aldı.
Bu noktada Cromwell'in İngiltere'si ve şimdiye kadar İspanya'nın müttefiki olan Lorraine Fransız tarafına katıldı. [6] İspanya Kralı IV. Philip, son seferlerde çok başarısız olan komutanları, deneyimli komutanlar Mareşal Caracena ve Avusturyalı Don Juan ile değiştirdi. [6] Haziran ayında Turenne ve La Ferté komutasındaki birlikler Valenciennes'i kuşatmaya başladı. İspanyolların bir saldırıya hazırlandıklarını gözlemlediğinde, öğleden sonra veya gece saldırısına hazırlanma emri verdi. Ancak La Ferté emri yerine getirmedi, bu yüzden İspanyollar saldırdığında konumu en fazla 15 dakika içinde istila edildi. [6] La Ferté ve 4.400 asker esir alındı. [6] ve karanlığa rağmen, Turenne güçlerini toplamayı başardı ve topçularının yarısını kaybetmesine rağmen düzenli bir geri çekilme yaptı. On iki mil sonra [6] durma emri verdi. [6] Fransızları savaş düzeninde gören İspanyollar, bir tuzaktan şüphelendiler ve sonuç olarak saldırmayı başaramadılar. Buna rağmen Turenne, Condé'yi [6] kurtaramadı, ancak La Chapelle'i aldı ve St. Guislain'in düşüşünü engelledi. [6]
Daha sonraki yorumunda Napolyon, Turenne'i Valenciennes'teki yenilgi için eleştirdi. Nehir ordusunu böldüğü için Turenne'in İspanyollara karşı yürümesi gerektiğini ve bu nedenle, yardıma ihtiyacı olursa La Ferté'yi destekleyemeyeceğini yazdı. [6]
Savaş, Turenne'in 1658'de Dunkirk yakınlarındaki Dunes Muharebesi'ndeki zaferinden kısa bir süre sonra sona erdi; 1658'deki bir başka başarılı seferin ardından 1659'da Pireneler Antlaşması'na götüren bir zafer oldu. [2]
1661'de Mazarin'in ölümü üzerine, XIV. Louis Mareşal bir Roma Katoliği olursa, Fransa Polis Teşkilatı'nın (1627'de bastırılan) ofisini Turenne'nin lehine yeniden canlandırmayı teklif etmişti. Turenne reddetti. Kalvinist bir anne babadan doğmuş ve bir Protestan olarak eğitim görmüş, 1639'da Richelieu'nun yeğenlerinden biriyle evlenmeyi reddetmiş ve ardından Mazarin'in benzer bir teklifini reddetmişti. [2]
1652'de Turenne, derinden bağlı kaldığı Protestan Mareşal de la Force'un kızı Charlotte de Caumont ile evlendi. Ancak, Hristiyanlığın iki düşman kampa bölünmesine içtenlikle üzüldü. Birçok muhalif ve kontrolsüz mezhebin etkisine her zaman güvenmemişti; İngiliz ordusundaki ve halkındaki bağımsızlığın tarihi onun zihninde derin bir etki bıraktı ve İngiliz Presbiteryenleri kralcılığa iten aynı disiplinsizlik korkusu Turenne'i giderek daha fazla Roma Katolik Kilisesi'ne çekti . Kendisi ve karısı arasındaki mektuplar, her ikisinin de konuyla ilgili mevcut kanıtları ne kadar yakından incelediğini ve sonunda, ölümünden iki yıl sonra, Bossuet'nin belagat ve yeğeni Cardinal de Bouillon'un iknaları onu Katolik olmaya ikna etti.
Hollanda Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
XIV. Louis'in 1672 Hollanda Savaşı'nda Turenne, Birleşik Hollanda Cumhuriyeti istila eden kralın komutasındaki orduya Amsterdam kapılarına kadar eşlik etti. Louis'in Orange Prensi'ne sunduğu şartlar sadece daha sert bir direniş uyandırdı. [2]Hollandalılar bentleri açtı ve Amsterdam çevresindeki kırsal bölgeyi sular altında bıraktı.
Bu olayın haberi Avrupa'yı harekete geçirdi ve çatışma Almanya'ya sıçradı. Turenne, orta Ren'de başarılı bir manevra savaşı verirken, Condé Alsace'ı korudu. [2]
Ocak 1673'te Turenne taarruzu üstlendi, Almanya'nın içlerine kadar girdi ve Brandenburg Büyük Seçmeni'ni barış yapmaya zorladı; Ancak yılın ilerleyen saatlerinde ünlü imparatorluk generali Montecuccoli, Turenne'i tamamen alt etti: Montecuccoli rakibinden kaçtı, Hollandalılara katıldı ve Bonn'un önemli yerini aldı.
Haziran 1674'te Turenne, onu Pfalz Seçmenlerinin efendisi yapan Sinzheim savaşını kazandı . Fransızlar, Paris'in emriyle ülkeyi dört bir yandan harap etti ve Turckheim'ın yağmalanmasıyla yaşanan bu yıkım, genellikle Turenne'in şöhretindeki en büyük leke olarak kabul edilir. Sonbaharda Fransız karşıtı müttefikler yeniden ilerlediler ve yine Turenne'i alt etmelerine rağmen, tarafsız Strazburg şehrinin eylemi, düşmanın o yerdeki köprüden Ren Nehri'ni geçmesine izin vererek başarısızlığına neden oldu. Bunu Enzheim savaşı izledi; bu taktik bir zafer sağladı, ancak durumu pek etkilemedi ve Aralık başında müttefikler Alsas'da kaldı. Eski mareşal şimdi kariyerinin en cüretkar seferini yaptı. Kış ortasında Vosges'in bir ucundan diğerine hızlı ve gizli bir yürüyüş, müttefikleri şaşırttı. İlk başarılarını keskin bir şekilde takip eden Turenne, düşmanı Turkheim'a sürdü ve orada onlara ağır bir yenilgi verdi (5 Ocak 1675). Turenne, şehir sakinlerinin gösterdiği aktif direnişin intikamı olarak, birliklerinin şehri yağmalamasına ve iki hafta boyunca kalan nüfusu katletmesine izin verdi. Birkaç hafta içinde Alsas'ı tamamen toparlamıştı. [2]
Yazın bir kez daha Montecuccoli ile karşı karşıya geldi ve her iki komutanın da en yüksek "stratejik hamlelerini" sergilemesinden sonra, Turenne sonunda rakibini Salzbach'ta dezavantajlı bir şekilde savaş teklif etmeye zorladı. Orada, 27 Temmuz 1675'te bir güllenin açtığı yaralar nedeniyle öldü. Thomas de Longueville şöyle yazıyor: "Gözlerini iki kez açtı ve sonra onları sonsuza kadar kapattı." [10] Ölüm haberi evrensel bir üzüntü yarattı.[11] [2]
Miras[değiştir | kaynağı değiştir]
Turenne'in en belagatli vatandaşları éloges'larını yazdı ve Montecuccoli'nin kendisi, "II est mort aujourd'hui un homme qui faisait honneur à l'homme" (İnsanı onurlandıran bir adam bugün öldü) diye haykırdı. St Denis'e götürülen cesedi, Fransa Kralları ile birlikte gömüldü. 1793'ün aşırı devrimcileri bile buna saygı duydular ve hükümdarların cesetlerini bir toplu mezara yeniden gömerken, Turenne'in kalıntılarını 22 Eylül 1800'e kadar korudular.
Napolyon, tüm askerlere Turenne'in seferlerini tarihin en büyük kaptanlarından biri olarak "okumasını ve yeniden okumasını" tavsiye ederek onu Büyük İskender, Hannibal, Büyük Frederick, Savoy Prensi Eugen, Gustavus Adolphus ve Julius Caesar arasına yerleştirdi. Halkın savaşı her zamankinden daha eleştirel bir şekilde incelediği bir dönemde, bir general olarak ünü Avrupa'daki herhangi bir generalinkine rakip oldu, çünkü askeri karakteri, zamanının savaş sanatını özetliyordu (Prince de Ligne). Stratejik dikkat ve lojistik doğruluk, küçük muharebelerdeki parlak atılım ve her koşulda başarı ya da başarısızlık ile birleştiğinde, belki de Turenne'in savaş dehasının göze çarpan noktaları olarak ortaya çıkıyor. Kaçındığı büyük savaşlar. "Az kuşatma ve çok savaş" kendi özdeyişi olarak kullandı. Ve ilk savaşında son savaşında olduğu kadar parlak görünen büyük rakibi Condé'nin aksine, Turenne günden güne gelişti. Napolyon, onun dehasının yaşlandıkça daha da cesurlaştığını söyledi ve daha sonraki bir yazar olan Aumale Dükü (Histoire des princes de la maison de Condé), şunları yazarken aynı görüşü benimsedi "Onu tanımak için, Onu Salzbach'a kadar takip edin. Onun durumunda, her gün biraz ilerlemenin sinyalini verdi”. [2]
Turenne, kişisel karakterinde, pek çok incelik bahşedilmiş, basit ve onurlu bir askerin doğasından biraz daha fazlasını gösteriyordu; ama siyaset ve akıl dünyasında, becerikli bir entrikacının veya vicdan azabının elinde neredeyse çaresiz görünüyordu. Ahlakı, sitem edilemeyecek kadar olmasa da, en azından yaşadığı çağda yaygın olanlardan daha katıydı. Esasen düzenli orduların komutanı olarak görev yaptı. Ömrünü askerlerle geçirdi; onların sevgisini nasıl kazanacağını biliyordu; sert bir disiplini ender cömertlikle yumuşattı ve adamları onu bir komutan olarak hayran oldukları kadar bir yoldaş olarak da sevdiler. Bu nedenle, Condé'nin dehası çok daha çok yönlü görünse de, Turenne'nin dehası 17. yüzyıldaki savaş sanatını en iyi şekilde temsil ediyor. Küçük, maliyetli ve yüksek eğitimli düzenli ordular ve XIV.Louis çağının hanedan savaşı için Turenne ideal bir ordu lideri olarak işlev gördü. [2]
Fransız Devrimi sırasında halkın bir adamı olarak ünü, mezarını Devrimciler tarafından yok edilmeyen birkaç soylu mezarından biri yaptı. [12] onu en büyük modern komutan olarak değerlendirdi. [12] [6] Savoylu Eugene, Turenne'den daha fazla övüldüğünde, Turenne pahasına nankörlük olarak nitelendirildi. [13] Turenne, Morris'in “Modern zamanların büyük komutanları” adlı çalışmasının konularından biridir. [5] Ona göre Turenne'nin "güçlü dehası" modern savaşın şekillenmesine büyük katkıda bulunmuştur. [5]
-
Turennes'in Les Invalides'teki mezarı -
Versay'daki Turenne Heykeli
Kurguda[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransa Mareşali Turenne, Eric Flint ve David Weber tarafından yazılan birkaç alternatif tarih romanında tasvir edilmiştir. Bunlar arasında 1633 ve 1634: Baltık Savaşı yer alır. Turenne ayrıca GA Henty'nin Won by the Sword adlı tarihi romanında da yer almaktadır. [14]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Elliott 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am Atkinson 1911.
- ^ a b c Ramsey 1735.
- ^ a b c d e f g h i j k l m Hozier 1885.
- ^ a b c d Morris 1891.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg Longueville 1907.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Wakemanisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Beach 1914.
- ^ "French marshal Henri de La Tour d’Auvergne, vicomte de Turenne, at the Battle of the Dunes, June 14, 1658." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc. [ölü/kırık bağlantı]
- ^ Marshal Turenne. 1st (İngilizce). Londra: Longmans, Green and Co. 1907. ss. 388. ISBN 1177666499. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Turenne-Museum | Haus der Geschichte Baden-Württemberg". 10 Şubat 2009. 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2019.
- ^ a b Brown 2018.
- ^ Shand 2014.
- ^ Jagt 2011.
