Havadan yangın söndürme

Vikipedi, özgür ansiklopedi
ABD Orman Servisi'ne ait DC-10 yangın söndürme uçağı

Havadan yangın söndürme, orman yangınlarıyla mücadele etmek için hava taşıtlarının kullanılmasıdır. Orman yangınlarını söndürmek için uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından yangın söndürücü maddeler atılır. Yangınlarla mücadelede kullanılan kimyasallar arasında su, köpükler ve jel gibi su arttırıcılar ve Phos-Chek gibi özel olarak formüle edilmiş yangın önleyicileri bulunmaktadır.[1]

Ekipman[değiştir | kaynağı değiştir]

Havadan yangınla mücadele için çok çeşitli helikopterler ve sabit kanatlı uçaklar kullanılmaktadır. 2003 yılında, "ABD Orman Hizmetleri ve Toprak Yönetimi Bürosu'nun her yangın mevsiminde yaklaşık 1,000 uçağa sahip olduğu, kiraladığı veya sözleşme yaptığı ve son yıllarda yıllık harcamaları 250 milyon ABD Dolarını aştığı bildirildi".[2]

Helikopterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Helikopter
Ukrayna Devlet Acil Servisi (MChS) Mil Mi-8MTV, Nezhin yakınlarında su alıyor

Helikopterler tanklarla (helitankerler) donatılabilir veya kova taşıyabilirler. Erickson AirCrane gibi bazı helikopterler de öne monte edilmiş bir köpük topu ile donatılmıştır. Kovalar genellikle göllere, nehirlere, rezervuarlara veya portatif tanklara daldırılarak veya daldırılarak doldurulur. Kovaların en popüleri esnek Bambi kova‘ dır.Tanklar yerde doldurulabilir (su ihaleleri veya kamyona monte sistemlerle) veya su göllerden, nehirlerden, rezervuarlardan veya asılı bir şnorkel aracılığıyla portatif bir tanktan sifonlanabilir. Popüler yangın söndürme helikopterleri arasında Bell 204, Bell 205, Bell 212, Boeing Vertol 107, Boeing Vertol 234 ve havada asılı dururken doğal veya insan yapımı bir su kaynağından doldurmak için bir şnorkel içeren Sikorsky S-64 Aircrane helitankerdir. Şu anda dünyanın en büyük helikopteri olan Mil Mi-26 bir Bambi kovası kullanır.

Su bombardıman uçakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Consolidated PBY Catalina amfibi uçan tekne hava tankeri
İtalyan Canadair CL-415 iş başında
Aero Union tarafından işletilen Lockheed P-3A Orion
PZL M-18 Dromader, ABD'de Mobridge, Güney Dakota yakınlarında su atıyor.
Beriev Be-200 İsrail'deki 2010 Carmel Dağı orman yangını'na karşı operasyon sırasında Akdeniz'deki su depolarını dolduruyor
İran İslam Devrim Muhafızları Birliği İlyuşin İl-76TD ile havadan yangınla mücadeleyi hava gösterisinde gösterirken.
Ukrayna Devlet Acil Servisi'nden Antonov An-32 orman yangınına su döküyor.

Karaya gerek duymadan göllerden, rezervuarlardan veya büyük nehirlerden su alan uçan tekneler ve amfibi uçaklar veya hava tanker üssündeki "hava tankerleri" veya "su bombardıman uçakları" yerde su doldurulabilen tanklarla donatılmış sabit kanatlı uçaklardır.

Boeing 737-300 Coulson Aviation tarafından işletilmektedir

Yangınla mücadele için yıllar boyunca çeşitli uçaklar kullanılmıştır. 1947'de Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri ve Birleşik Devletler Orman Servisi, askeri uçakların su dolu bomba atımını denedi. Bombalar başarısız oldu ve bunun yerine iç su depolarının kullanılması kabul edildi.[3]

İkinci Dünya Savaşı ve Kore Savaşı dönemi bombardıman uçakları uzun bir süre havadan yangınla mücadele filosunun temel dayanağı olmasına rağmen,[4] daha yeni amaca yönelik tankerler o zamandan beri hizmete girdi. En küçüğü Tek Motorlu Hava Tankerleridir (İngilizce: Single Engine Air Tankers, SEAT). Bunlar, genellikle yaklaşık 800 ABD galonu (3.000 L) su veya geciktirici atan tarımsal püskürtücülerdir. Örnekler arasında, her atımda yaklaşık 800 ABD galonu (3.000 L) su veya yangın geciktirici solüsyon atabilen Air Tractor AT-802 ve çift kanatlı Sovyet Antonov An-2 yer alır. Bu uçakların her ikisi de bir su kütlesinin yüzeyinden su çeken şamandıralarla donatılabilir. İkinci Dünya Savaşı dönemine Consolidated PBY Catalina benzer şekilde, Canadair CL-215 ve türevi CL-415 yangınla mücadele için özel tasarlanmış ve üretilmiştir. Hırvat Hava Kuvvetleri yangınla mücadele amacıyla altı CL-415 ve altı AT 802 kullanır.

Orta büyüklükte değiştirilmiş uçaklar arasında Kaliforniya Ormancılık ve Yangından Korunma Bakanlığı tarafından kullanılan Grumman S-2 Tracker (S-2T olarak güçlendirilmiş turboprop motorlarla donatılmış) bulunur. Kanada'nın Conair Group Inc. tarafından geliştirilen ve kullanılan Conair Firecat versiyonu olarak, Douglas DC-4, Douglas DC-7, Lockheed C-130 Hercules, Lockheed P-2 Neptune ve Lockheed P-3 Orion – ve ticari eşdeğeri L-188 Electra – hava tankeri olarak kullanılmıştır. Conair ayrıca bir dizi Convair 580 ve Fokker F27 Friendship turboprop uçağını hava tankerlerine dönüştürdü.[5][6]

Şimdiye kadar kullanılan en büyük hava itfaiye uçağı, Global Supertanker olarak bilinen Boeing 747 hava itfaiye uçağıdır ve basınçlı su atma sistemi ile beslenen 19.600 ABD galonu (74.200 L) taşıyabilir. Supertanker, 2009'da ilk kez operasyonel olarak konuşlandırıldı ve İspanya'da bir yangınla mücadele etti.[7] Tanker ilk Amerikan operasyonunu 31 Ağustos 2009'da Oak Glen Fire'da yaptı.[8][9] O zamandan beri Boeing 747-400 ile değiştirildi.[10] Halihazırda hava tankeri olarak kullanılan bir başka geniş gövdeli jet uçağı, 10 Tanker Air Carrier şirketi tarafından DC-10 Hava Tankeri olarak işletilen değiştirilmiş McDonnell Douglas DC-10'dur.[11] 12,000 ABD galonu (0 L) yangın söndürme geciktirici taşıyabilir.

Rus Acil Durumlar Bakanlığı, 11.000-ABD-galonu (41.600 L) tanklama sistemleri ve birkaç Beriev Be-200 jet amfibi ile çalışan kargoya dönüştürülebilir İlyuşin İl-76 hava tankerlerini işletir. Be-200, yaklaşık 12.000 litre (3.200 US gal) su taşıyabilir ve 14 saniyede uygun su aralıklarında "kepçe" ile su alır.

Bombardier'in Dash 8 Q Series uçakları, yeni, yeni nesil hava tankerlerinin temelini oluşturur. Cascade Aerospace ikinci el Q400'leri Fransa'nın Sécurité Civile için yarı zamanlı su bombardıman uçağı ve yarı zamanlı nakliye uçağı olarak kullanmak üzere dönüştürdü,[12] Neptune Aviation, Lockheed P-2 Neptune uçağını güçlendirmek için önceden sahip olunan bir Q300'ü prototip olarak dönüştürüyor. Sécurité Civile ayrıca on iki Canadair CL-415 ve dokuz Conair Turbo Firecat uçağını işletir. Neptune Aviation şu anda dönüştürülmüş British Aerospace 146 jet uçaklarını hava tankerleri olarak işletir.[13] BAe 146, 3.000 galona kadar yangın söndürme geciktiricisi taşıyabilir. Air Spray USA Ltd., Chico, Kaliforniya da BAe 146 jet uçağını hava tankerine dönüştürdü.[14] ABD'de havadan yangınla mücadele görevleri için dönüştürülmüş bir başka modern çağ yolcu uçağı da McDonnell Douglas MD-87 jet uçağıdır.[15][16] MD-87, 4,000 galona kadar yangın söndürme geciktiricisi taşıyabilir. Coulson Aviation, Mayıs 2017'de Boeing 737-300 ile havadan yangın söndürmenin geleceğini açıkladı. Aralık 2017'de hizmete girmesi planlanmış RADS sistemi dönüşümü için Southwest Airlines'tan altı uçak satın alındı. 737 uçağı, C'den daha küçük -130Q, daha geniş bir hava sahası yelpazesinin kullanılmasına izin verir. Britt Coulson ayrıca, uçağın tanker operasyonları için mevcut koltuk ve mutfak yapılandırmasını koruyabileceğini açıkladı.[17] 22 Kasım 2018'de 737, Avustralya'nın Newcastle kentinde çıkan bir yangınla mücadele için ilk kez kullanıldı.[18]

Sabit kanatlı, yangınla mücadele tanker uçaklarının karşılaştırma tablosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm bağlantılar, alıntılar ve veri kaynakları yukarıdaki paragrafta listelenmiştir. Kaza ve grounding alıntıları için aşağıdaki tabloya bakınız.

Yapım ve model Menşei ülke Kategori Su/geciktirme kapasitesi, ABD galonu (litre) Notlar
PZL-Mielec M-18 Dromader Polonya Hafif 570 US gal (2.200 L)
Air Tractor AT-802F Amerika Birleşik Devletleri Hafif 807 US gal (3.050 L)
AT-1002 Amerika Birleşik Devletleri Orta 1.000 US gal (3.800 L)
Grumman S-2 Tracker Amerika Birleşik Devletleri Orta 1.200 US gal (4.500 L)
Douglas B-26 Amerika Birleşik Devletleri Orta Artık hizmette değil
North American B-25 Amerika Birleşik Devletleri Orta Artık hizmette değil
Fairchild C-119 Flying Boxcar Amerika Birleşik Devletleri Orta Artık hizmette değil
Douglas DC-4 Amerika Birleşik Devletleri Orta Artık hizmette değil
Douglas DC-6 Amerika Birleşik Devletleri Orta 2.800 US gal (11.000 L)
Douglas DC-7 Amerika Birleşik Devletleri Orta 3.000 US gal (11.000 L)
Lockheed C-130 Hercules Amerika Birleşik Devletleri Orta 3.000 US gal (11.000 L) Ulusal Muhafız MAFFS birimleri
Lockheed C-130Q Hercules Amerika Birleşik Devletleri Orta 3,500 gal (13,249 L) Coulson RADS-XXL
Lockheed L-188 Electra Amerika Birleşik Devletleri Orta 3.000 US gal (11.000 L)
P-2V Neptune Amerika Birleşik Devletleri Orta 2.362 US gal (8.940 L)
P-3 Orion Amerika Birleşik Devletleri Orta 3.000 US gal (11.000 L) L-188 Electra'nın askeri versiyonu
747 Supertanker Amerika Birleşik Devletleri Super ağır 19.600 US gal (74.000 L)
Martin Mars Amerika Birleşik Devletleri Orta 7.200 US gal (27.000 L)
McDonnell Douglas DC-10 Amerika Birleşik Devletleri Ağır 12.000 US gal (45.000 L)
İlyuşin İl-76 Rusya Ağır 11.419 US gal (43.230 L)
Beriev Be-200 Rusya Orta 3.173 US gal (12.010 L)
Bombardier Dash 8 Q400-MR Kanada Orta 2.600 US gal (9.800 L)
PBY Catalina Amerika Birleşik Devletleri Orta 1.000 US gal (3.800 L) or 1.500 US gal (5.700 L) for the Super model
Canadair CL-215 Kanada Orta 1.300 US gal (4.900 L)
Bombardier CL-415 Kanada Orta 1.621 US gal (6.140 L)
BAe 146 Birleşik Krallık Orta 3.000 US gal (11.000 L)
ShinMaywa US-2 Japonya Orta 3.595 ABD galonu (13.610 L)[19]
AN-32P Firekiller Ukrayna Orta 2.113 US gal (8.000 L)
Boeing 737-300 Amerika Birleşik Devletleri Orta 4,000 gal (15,000 L)
McDonnell Douglas MD-87 Amerika Birleşik Devletleri Orta 4,000 gal (15,000 L)

Kategori açıklaması: Hafif: 1.000 ABD galonu (3.800 L) altında, Orta: 10.000 ABD galonu (38.000 L) altında, Ağır: 20.000 ABD galonu (76.000 L) altında, Süper ağır : 20.000 ABD galonu (76.000 L) üzerinde – şu anda yalnızca B747 Supertanker için kullanılıyor.

Geçmişte ABD'de yangınla mücadele hava tankerleri olarak kullanılan diğer eski askeri uçaklar, B-24'ün bir versiyonu olan B-17 ve PB4Y-2'yi içeriyordu.

Öncü Uçaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Öncü uçak işlevi, hava tankerlerinin faaliyetlerini hem sözlü hedef açıklamalarıyla hem de hava tankerlerini iniş sırasında fiziksel olarak yönlendirir. Öncü uçak tipik olarak Kanada'da "Kuş Köpeği" veya Avustralya'da "Denetim" uçağı olarak adlandırılır. O-2 Skymaster, Cessna 310 ve OV-10 Bronco, gözcü ve öncü uçak platformları olarak kullanıldı. Ontario Doğal Kaynaklar Bakanlığı da Cessna 337'yi kullandı. Beechcraft Baron uzun süredir öncü uçak veya hava saldırı gemisi olarak kullanılıyordu ancak çoğu 2003'te emekliye ayrıldı; şimdi Beechcraft King Air ve Twin Commander 690 daha yaygın kullanılır. Air Spray (1967) LTd'ye ait bir Cessna Citation 500 jeti 1995 yılından itibaren British Columbia Orman Bakanlığı tarafından kullanılmış ve çok hızlı Electra L188 hava tankerini yangınlara yönlendirmek için iki yangın sezonu boyunca kullanılmıştır. Bu, bir jet uçağının öncü uçak veya "kuş köpeği" olarak kullanıldığı ilk seferdi. Batı Avustralya'daki Parklar ve Yaban Hayatı Departmanı, yaz aylarında gözcü uçak ve Hava Saldırı platformları olarak dokuz American Champion Scout'nın 8GCBC'sinden oluşan bir filoyu işletir. Alberta ve British Columbia Eyaletleri ve Yukon Bölgeleri, Twin Commander 690'ı hava tanker filolarına kuş köpek uçağı olarak tedarik etmek üzere sözleşme imzaladı. Air Spray, kuş köpeği uçağı olarak kullanılmak üzere 9 Twin Commander 690'a sahiptir.

Filo kurma[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri'nde, bu uçakların çoğu özel mülkiyete aittir ve devlet kurumlarına sözleşmelidir ve Ulusal Muhafız ve ABD. Deniz Piyadeleri (İngilizce: U.S. Marines) ayrıca yangın söndürme uçaklarının filosunu da korur. 10 Mayıs 2004'te ABD Orman Servisi (USFS) ve Arazi Yönetimi Bürosu (İngilizce:Bureau of Land Management) (BLM), 33 ağır hava tankeri işletmecileriyle yapılan sözleşmeleri iptal ettiklerini açıkladı. 2002 yazında Kolorado'da PB4Y-2 ile Kaliforniya'da C-130A Hercules'ün çarpışma sı ile sonuçlanan kanat arızasından sonra filoyu güvenli bir şekilde yönetememe ve sorumluluk endişelerini belirttiler. Her iki yaşlı uçak da kanat köklerindeki feci yorgunluk çatlakları nedeniyle uçuşta bozuldu. Tüm USFS sözleşmeli ağır hava tankerlerinin müteakip üçüncü taraf incelemesi ve kapsamlı testlerinden sonra üç şirketle sözleşme yapıldı ve şimdi 23 uçaktan oluşan birleşik bir filoları vardır.

Yangın geciktirici[değiştir | kaynağı değiştir]

MAFFS donanımlı Ulusal Hava Muhafızları C-130 Hercules, güney Kaliforniya'daki orman yangınlarına yangın geciktirici atarken

Şablon:Ayrıca bkz. Geçmişte orman yangınlarıyla savaşmak için kullanılan Borat tuzların toprağı sterilize ettiği ve hayvanlar için toksik olduğu tespit edildiğinden artık yasaklanmıştır.[20]

Daha yeni geciktiriciler, attapulgite kil koyulaştırıcı ile amonyum sülfat veya amonyum polifosfat veya bir guar sakızı türevi koyulaştırıcı ile diamonyum fosfat kullanır. Bunlar sadece daha az toksik olmakla kalmaz aynı zamanda yangından sonra bitkilerin yeniden büyümesine yardımcı olmak için gübre görevi yaparlar. Yangın geciktiriciler genellikle ıslatıcı maddeler, koruyucular ve pas önleyici leri kapsar ve atıldıkları yeri işaretlemek için demir oksit veya kaçak renk kırmızısıyla renklendirilir. Havadan uygulamaya yönelik yangın geciktiricilerin marka isimleri arasında Fire-Trol ve Phos-Chek vardır.

Bazı su atan uçaklar, suyu koyulaştırmak ve akışı azaltmak için guar zamkı türevi tanklar taşır.

Taktikler ve yetenekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaliforniya'da bir helikopter, kovasını bir orman yangınına su dökmek için nehre daldırıyor

Helikopterler yangının üzerinde uçabilir ve su veya geciktirici atabilir. S-64 Helitanker'in deposunda mikroişlemci kontrollü kapılar bulunur. Kapılar kaplanacak alan ve rüzgar koşullarına göre kontrol edilir. Sabit kanatlı uçaklar, bir bombardıman uçağı gibi geçiş yapmalı ve su veya geciktirici bırakmalıdır. Gözcü (Hava Taktik Grup Denetçisi) uçakları, duman atlama teli, helikopter, medya ve geciktirici atan uçakların çabalarını koordine etmek için genellikle yangını daha yüksek bir irtifada yörüngede tutarken, öncü uçaklar, atım için yörünge işaretlemek ve hem karada hem de havadan itfaiyeciler için genel güvenlik sağlamak için hava tankerlerinin önünde alçak seviyede uçar.

Kaliforniya Ulusal Hava Muhafızları'ndan gelen Su Bombacılarının yangınlarla mücadelede kullanılan maddeleri attığını gösteren film.

Etkisi kısa süreli olduğu için su genellikle doğrudan alevlerin üzerine atılmaz. Yangın geciktiriciler genellikle yangını söndürmek için kullanılmaz, bunun yerine yangını kontrol altına almak veya yer ekiplerinin onu kontrol altına almasına izin vermede yavaşlatmak için kullanılır. Bu nedenle, geciktiriciler genellikle hareket halindeki bir yangının üzerine değil, önüne veya çevresine düşerek bir yangın engeli (İngilizce:firebreak) oluşturur.

Uçaklar, yangınla mücadele cephaneliğinde yalnızca bir silah olduğundan, havadan yangınla mücadele, en etkili şekilde yer tabanlı çabalarla birlikte kullanılır. Ancak, yer ekipleri onlara ulaşamadan çok önce uçakların yangınları söndürdüğü vakalar olmuştur.[21]

Bazı yangın söndürme uçakları, büyük su kütlelerinin yüzeyini sıyırmak için aşağı uçarak, uçuş ortasında tanklarını yeniden doldurabilir. Bir örnek Bombardier CL-415'dir. Bu, özellikle yeniden doldurma için bir hava üssüne geri uçmanın çok fazla zaman alabileceği kırsal alanlarda kullanışlıdır. 2002'de bir Ontario CL-415 mürettebatı 4 saatlik bir görevde 100 kez yeniden doldurmayı başardı ve 162.000 ABD galonu (613.240 L) veya Dryden, Ontario yakınlarındaki bir yangında 1.350.000 pound (612 t) su teslim etti.[22] (1 Haziran 2002 Dryden yangını # 10 Tanker #271 sivil kimlik C-GOGE).

Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 22 Temmuz 1960: Tanker 66 olarak çalışan bir Kuzey Amerika B-25 Mitchell, N3446G SN 44-31466, Magic Mountain Fire'da San Gabriel Dağları'ndaki Mill Canyon'da bir su bombası atımı sırasında düştü. Üç mürettebat öldü.
  • 27 Haziran 1969: Tanker 8Z olarak çalışan bir Kuzey Amerika B-25 Mitchell, N9088Z SN 44-30733, Fairbanks Alaska yakınlarındaki Tanana Nehri'nde kalkıştan kısa bir süre sonra çoklu motor arızasının ardından bir kum çubuk yığınına düştü. Tüm mürettebat üyeleri yara almadan kurtuldu. Uçak Haziran 2013'te kurtarıldı ve halen restorasyonda olup, "Sandbar Mitchell" adı altında uçuyor.[23]
  • 13 Ağustos 1994: Tanker 82 olarak çalışan bir Lockheed C-130A, N135FF, Pearblossom, Kaliforniya yakınlarındaki dağlık araziye çarptı.[24] Her üç mürettebat ölümcül yaralandı.[25]
  • 21 Haziran 1995: Tanker 19 olarak çalışan bir Douglas C-54G, N4989P ve öncü 56 olarak çalışan bir Beech B58P, N156Z, Ramona, Kaliforniya'da havada çarpıştı. Çarpışmada Tanker 19'un 2 mürettebatı ile Öncü 56'nın pilotu hayatını kaybetti.[26][27]
  • 2002 hava tankeri kazaları: Tanker 130 ve Tanker 123'ün kaybı.
  • 16 Temmuz 2003: Air Spray Ltd. tarafından işletilen bir Lockheed L188 Electra, Cranbrook BC yakınlarındaki bir orman yangınıyla mücadele ederken dik bir tepenin yanındaki araziye çarptı. İki pilot öldü.
  • 31 Temmuz 2010: Conair Aviation tarafından işletilen bir Convair CV580, Vancouver BC yakınlarında bir orman yangınıyla mücadele ederken düştü. Kazada iki pilot hayatını kaybetti.[28]
  • 21 Mayıs 2011: Bir Bell 212 helikopteri, Alberta'daki Lesser Slave Gölü'nün hemen açıklarında düşerek pilotu öldürdü.[29][30]
  • 3 Haziran 2012: Tanker 11 olarak görev yapan bir Lockheed P2V-7, Utah'ta bir orman yangınıyla mücadele ederken dağlık araziye düştü. Kazada 2 pilot hayatını kaybetti.[31]
  • 1 Temmuz 2012: Kuzey Karolina Ulusal Hava Muhafızları'nın 145. Hava İkmal Kanadı tarafından işletilen bir Lockheed C-130, Beyaz Çekme Ateşi'ni (İngilizce:White Draw Fire) kontrol altına alma çabalarını desteklerken Güney Dakota'nın Kara Tepelerinde düştü. Dört havacı öldü, iki havacı kazadan kurtuldu ancak ciddi şekilde yaralandı.[32][33]
  • 24 Ekim 2013: Rebel Ag tarafından işletilen değiştirilmiş bir PZL-Mielec M-18A Dromader, Ulladulla, Yeni Güney Galler'in batısında su bombardımanı operasyonlarını yürütürken uçuşta sol kanadının ayrılmasından sonra düştü ve pilotu öldürdü.[34]
  • 7 Ekim 2014: tanık, Yosemite Ulusal Parkı California yakınlarındaki Dog Rock Fire'a girerken bir S2T'nin araziye çarptığını bildirdi[35]
  • 22 Mayıs 2015: Conair Aviation tarafından işletilen Air Tractor 802F Fire Boss amfibi hava tankeri, Cold Lake, Alberta yakınlarında bir orman yangınıyla mücadele ederken düştü ve pilot öldü.[36]
  • 10 Temmuz 2015: Conair Aviation tarafından işletilen Air Tractor 802F Fire Boss amfibi hava tankeri, British Columbia, Puntzi Gölü'nden su çekerken düştü ve battı. Pilot yaralanmadı.[37]
  • 17 Ağustos 2018: Sidney Helicopters'e ait bir BK117, Ulladulla, Yeni Güney Galler, Avustralya'nın batısındaki Kingiman yangınında operasyonları desteklerken bir ağaca çarptıktan sonra düştü, pilot öldü.[38]
  • 23 Ocak 2020: Coulson Aviation'a ait C-130H N134CG, 2019 bir orman yangınıyla mücadele operasyonları sırasında Cooma, New South Wales yakınlarında düştüğünde imha oldu. 2019–20 Australian bushfires. 3 kişi öldü.[39]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "USDA Forest Service Wildland Fire Chemicals". 30 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018. 
  2. ^ "Statement of Larry Hamilton National Director, Office of Fire and Aviation, Department of the Interior, Bureau of Land Management, National Interagency Fire Center Oversight Hearing". Blue Ribbon Panel Report and Aerial Firefighting Safety Senate Energy and Natural Resources Committee Subcommittee on Public Lands and Forests. 26 Mart 2003. 31 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2007. 
  3. ^ Hearst Magazines (October 1947). "Water Bombs for Forest Fires". Popular Mechanics. Hearst Magazines. s. 126. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021. 
  4. ^ "AT&T - Page Not Available". Erişim tarihi: 19 Kasım 2016. 
  5. ^ "Photos of Convair 580". Airliners.net. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  6. ^ "Photos of Fokker F-27". Airliners.net. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  7. ^ ABC - El 'superavión' bombero no fue efectivo en incendio Serranía de Cuenca 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Spanish)
  8. ^ "Incident Report". Rimoftheworld.Net. 2 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010. 
  9. ^ "InciWeb the Incident Information System: Oak Glen". Inciweb.org. 30 Ağustos 2009. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010. 
  10. ^ "Like the phoenix, the SuperTanker to rise again". Fire Aviation. 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2016. 
  11. ^ "10 Tanker LLC". 25 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016. 
  12. ^ Q400 Airtanker Conversion
  13. ^ "Operations". neptuneaviation.com. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  14. ^ Gabbert, Bill (2 Ekim 2012). "Air Spray moves into California, will convert the BAe 146 jet into air tanker". Wildfire Today. 17 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2013. 
  15. ^ "Erickson Aero Tanker places its first McDonnell Douglas DC-9-87 into fire tanker operations". worldairlinenews.com. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  16. ^ "Air tankers could mean more jobs in Madras". 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2013. 
  17. ^ "Coulson to convert 737s into air tankers". Fire Aviation (İngilizce). 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2017. 
  18. ^ "Coulson 737 waterbomber used for the first time". ABC News (İngilizce). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018. 
  19. ^ "Infinite Possibilities of the US-2; Firefighting Amphibians". ShinMaywa. 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  20. ^ "UDSA Forest Service Specification 5100-304c Long-Term Retardant, Wildland Firefighting" (PDF). 1 Haziran 2007. s. 2. 8 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Kasım 2008. 
  21. ^ Christopher, Ben. "Does Using Airplanes to Put out Forest Fires Actually Work?". Priceonomics. 24 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  22. ^ "Deceased identified after Dinorwic fire". Dryden Now. 7 Kasım 2020. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "WARBIRDS OF GLORY B-25J SANDBAR MITCHELL RECOVERY & RESTORATION". 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2013. 
  24. ^ "National Transportation Safety Board Aviation Accident Final Report Accident Number: LAX94FA323". National Transportation Safety Board. 19 Aralık 1995. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  25. ^ "27 Deaths in Air Tanker Crashes Since 1991". KOLO-TV. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  26. ^ "National Transportation Safety Board Aviation Accident Final Report Accident Number: LAX95GA219A". National Transportation Safety Board. 25 Haziran 1996. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  27. ^ "National Transportation Safety Board Aviation Accident Final Report Accident Number: LAX95GA219B". National Transportation Safety Board. 25 Haziran 1996. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  28. ^ "Air tanker pilots killed in B.C. crash identified". CTV News Vancouver. 18 Mayıs 2012. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  29. ^ "Firefighting helicopter crash in Slave Lake, one fatality". wildfiretoday.com. 10 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012. 
  30. ^ "Pilot dies in helicopter crash near Slave Lake". cbc.ca. 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012. 
  31. ^ Whitfield, Bethany (14 Haziran 2012). "NTSB Issues Preliminary Air Tanker Crash Report". Flying. 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  32. ^ Carver, Lt. Col. Robert (3 Temmuz 2012). "ANG announces C-130 crash victims". US Air Force. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  33. ^ Bailey, David (2 Temmuz 2012). "Air Force C-130 crashes fighting South Dakota wildfire". Rueters. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  34. ^ "Investigation: AO-2013-187 - In-flight breakup involving PZL Mielec M18A Dromader aircraft, VH-TZJ, 37 km west of Ulladulla, NSW on 24 October 2013". Australian Transport Safety Bureau. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2016. 
  35. ^ Welch, William M. (8 Ekim 2014). "Pilot of crashed plane near Yosemite fire dies". USA Today. 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  36. ^ Passifiume, Bryan (22 Mayıs 2015). "Pilot dead after water bomber battling wildfire near Cold Lake crashes Friday afternoon". Calgary Sun. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  37. ^ Gabbert, Bill. "Air tanker crashes in British Columbia lake". Fire Aviation. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2015. 
  38. ^ Pilot dies in waterbombing helicopter crash on NSW south coast 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ABC News Online, 2018-08-17
  39. ^ Bungard, Matt; Mellis, Eilidh (23 Ocak 2020). "Three dead as air tanker fighting bushfires crashes near Snowy Mountains". The Sydney Morning Herald (İngilizce). Fairfax Media. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Havadan_yangın_söndürme&oldid=32031518" sayfasından alınmıştır