Finnix
 | |
 Finnix 100 boot screen | |
| Geliştirici(ler) | Ryan Finnie |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Linux (Unix-benzeri) |
| Paket yöneticisi | dpkg |
| Kaynak türü | Açık kaynak |
| Lisans | Çeşitli |
| Çekirdek türü | Monolitik çekirdek (Linux) |
| Güncelleme yöntemi | APT |
| Platform desteği | i386, x86-64, PowerPC, UML, Xen |
| Kullanıcı arayüzü | Console |
| Web sitesi | www.finnix.org |
| Pazarlama hedefi | Sistem yöneticileri |
| Dil sayısı | İngilizce |
Finnix, Ryan Finnie tarafından geliştirilen ve dosya sistemi kurtarma, ağ izleme ve işletim sistemi kurulumu gibi görevler için sistem yöneticilerine yönelik Debian tabanlı bir Canlı CD işletim sistemidir.[1][2] Finnix, yaklaşık 100 MiB'lik bir ISO indirme boyutuyla nispeten küçük bir dağıtımdır ve x86 ve PowerPC mimarileri ile yarı sanallaştırılmış (Kullanıcı Modu Linux ve Xen) sistemler için kullanılabilir. Finnix, önyüklenebilir bir CD, USB flash sürücü, sabit sürücü veya ağ önyüklemesinden (PXE) çalıştırılabilir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Finnix'in geliştirilmesine ilk olarak 1999 yılında başlandı ve bu da onu tamamen önyüklenebilir bir CD'den çalıştırılmak amacıyla piyasaya sürülen en eski dağıtımlardan biri haline getirdi (o zamanlar piyasadaki diğer Canlı CD, ilk olarak 1999 yılında piyasaya sürülen Linuxcare Önyüklenebilir Kartvizit CD'siydi). Finnix 0.01, Red Hat Linux 6.0 tabanlıdır ve Finnie'nin ofisindeki diğer Linux iş istasyonlarının yönetimine ve kurtarılmasına yardımcı olmak için oluşturulmuştur. Finnix'in ilk halka açık sürümü 0.03'tü ve güncellenmiş Red Hat Linux 6.1'e dayalı olarak 2000'in başlarında piyasaya sürüldü. 300 MiB ISO boyutuna ve 32 MiB RAM gereksinimine rağmen (RAM fiyatları ve o dönemde yüksek hızlı internetin yaygınlaşmaması göz önüne alındığında, birçok kişi için engelleyiciydi), Finnix 10.000'den fazla indirme ile orta derecede başarı elde etti. 0.03 sürümünden sonra geliştirme durduruldu ve Finnix 2005 yılına kadar bakımsız kaldı.[3][4]
23 Ekim 2005 tarihinde Finnix 86.0 piyasaya sürüldü. Daha önceki yayınlanmamış sürümler (84 ve 85.0'dan 85.3'e kadar) "Knoppix remasters" idi ve Linux LVM ve dm-crypt desteği yaratılmalarının ana nedeniydi. Ancak 86.0, Knoppix'ten bir sapmaydı ve doğrudan Debian "test" ağacından türetilmişti.[5]
Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Finnix küçük bir önyüklenebilir CD ISO olarak piyasaya sürülmüştür. Bir kullanıcı ISO'yu indirebilir, görüntüyü CD'ye yazabilir ve metin modu Linux ortamına önyükleme yapabilir. Finnix düzgün çalışmak için en az 32 MiB RAM gerektirir, ancak varsa daha fazlasını kullanabilir. Sabit diskler, ağ kartları ve USB aygıtları gibi çoğu donanım aygıtı otomatik olarak algılanır ve ele alınır. Bir kullanıcı, salt okunur bir dosya sisteminin (CD ortamı) üzerine bir okuma-yazma dosya sistemi (bu durumda dinamik bir ramdisk) yığarak, bir union mount dosya sistemi (UnionFS veya AUFS, Finnix sürümüne bağlı olarak) aracılığıyla çalışan CD'nin neredeyse her yerinde dosyaları değiştirebilir. Finnix oturumu sırasında yapılan tüm değişiklikler şeffaf bir şekilde RAM'e yazılır ve kapatıldığında atılır. Buna ek olarak Finnix, dağıtım boyutunu düşük tutmak için SquashFS kullanır.[6][7]
Sistemde en az 192 MiB RAM olması koşuluyla Finnix tamamen RAM içinde çalıştırılabilir. Finnix'e bir "toram" seçeneği iletilirse, CD'nin içeriğinin çoğu bir RAM diskine kopyalanır ve CD çıkarılır, böylece CD-ROM sürücüsü başka amaçlar için serbest bırakılır. Finnix ayrıca önyüklenebilir bir USB flash sürücüye yerleştirilebilir veya bir sabit sürücüye kalıcı olarak kurulabilir (yine de bir LiveCD gibi çalışır).[8]
Finnix, çeşitli işlemci mimarileri için kullanılabilir. Birincil mimari x86'dır ve ek bir x86-64 çekirdeği dahildir. PowerPC desteği, x86 muadili ile aynı anda yayınlanan[9] ayrı bir CD olarak çoğu sürümde mevcuttur. Ayrıca Finnix, hem Kullanıcı Modu Linux hem de Xen sanallaştırma sistemlerinden haberdardır. Linode gibi UML ve Xen Virtual özel sunucu sağlayıcıları, Finnix'i müşterilerine bir kurtarma/bakım dağıtımı olarak sağlayabilir.[10]
Sürümler[değiştir | kaynağı değiştir]
Finnix'in yeni sürümleri, Debian "test" ağacından güncellenmiş yazılım ve Finnix'e özgü yeni işlevlerle birlikte ortalama olarak her 3 ayda bir yayınlanır. 86.0'dan 93.0'a kadar olan sürümler, bir ana/küçük sürüm oluşturma şeması kullanıyordu; ana sürümler genellikle büyük işlevsellik değişikliklerini içeriyordu ve küçük sürümler, Finnix'in paketlerini Debian'ın "test" ağacıyla güncel hale getirmek için küçük düzeltmeler ve Debian güncellemelerini içeren küçük sürümlerdi. Sürüm 100'den başlayarak, sürümler basit bir artan tam sayı olarak numaralandırılır.[11] Geliştirme yapıları, Wisconsin'deki şehir ve kasabaların adını almıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Linux Complete Backup Recovery and HOWTO". 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ Linux Samba Server Administration. First. Sybex. 2000. s. 463. ISBN 0-7821-2740-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Linux.com - A tale of two Linux bootable business cards". 9 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ "Original Finnix site archive". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007.
- ^ "Finnix project history". 15 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007.
- ^ Surie, A. (2007). "Rapid Trust Establishment for Pervasive Personal Computing". IEEE Pervasive Computing. 6 (4): 24-30 (27). doi:10.1109/MPRV.2007.84. Erişim tarihi: 28 Haziran 2008.
Finnix provides both excellent support for devices and automatic hardware detection. It's suitable for our purposes because it boots quickly and has a small footprint.
- ^ "Finnix frequently asked questions". 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007.
- ^ "Finnix "cheat codes"". 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ "Finnix 86.1 for x86/PowerPC/UML/Xen Released". Finnix Blog. 21 Kasım 2005. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Finnix available for use with Linode". 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2008.
- ^ "Finnix 100 released". Finnix Blog. 28 Ekim 2010. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)