Manjaro Linux
 | Bu maddenin yazımında madde konusuyla doğrudan ilintili kaynaklardan haddinden fazla yararlanılmıştır. Maddenin doğrulanabilir ve tarafsız olabilmesi için konudan bağımsız ve güvenilir kaynaklar kullanılması gerekmektedir. (Ocak 2020) |
 | |
 Manjaro Linux 19.0.2 | |
| Geliştirici(ler) | Philip Müller, Roland Singer, Guillaume Benoit |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | GNU/Linux |
| Paket yöneticisi | Pacman (konsol) - Octopi ve Pamac (grafik arayüz) |
| Son kararlı sürümü | 23.0 (05 Eylül 2023) |
| Kaynak türü | Açık kaynak |
| Lisans | GPL ve diğer lisanslar |
| Çekirdek türü | Monolitik çekirdek |
| Güncelleme yöntemi | Octopi - Pamac - Pacman |
| Platform desteği | i686 (32bit), x86-64 (64bit) |
| Web sitesi | manjaro.org |
Manjaro, Arch Linux dağıtımını temel alan ve kullanıcı dostu olmayı hedefleyen bir GNU/Linux dağıtımıdır. Bununla birlikte, Arch Linux, daha çok tecrübeli kullanıcılara hitap eden bir yapıya sahiptir ve teknik deneyime sahip kullanıcıları hedefler.
Bu çerçevede Manjaro GNU Linux, basitlik ve kolaylık felsefesini Arch Linux ile birleştirerek bütün masaüstü yöneticileri ile son kullanıcıya ulaşır.
Manjaro Linux Araçları[değiştir | kaynağı değiştir]
MHWD[değiştir | kaynağı değiştir]
Manjaro Hardware Detection, yani Manjaro Donanım Tanıma ve Yapılandırma aracı. Bu araç kurulan sistemi optimize eder. Donanımın sürücülerini yükler. Yüklediği sürücüleri yapılandırır. MHWD ekran kartı sürücüsünü yükleme ve yapılandırması bakımından başarılı bir araçtır. Manjaro Linux, MHWD sayesinde, Intel ve Nvidia grafik işlemcileri arasında geçiş imkânı sunan Optimus teknolojisini çalıştırır.
MSM[değiştir | kaynağı değiştir]
Manjaro Settings Manager, yani Manjaro Ayar Yöneticisi. Bu araç, sistem kurulduktan sonra sistem yerelini ayarlama, eksik dil paketlerini yükleme, klavye düzeni, klavye alt türevleri, kullanıcı hesabı ekleme kaldırma, ekran kartı sürücülerini yapılandırma ve kablolu kablosuz ağ sürücülerini yapılandırma gibi ayar ve iyileştirmeleri yapma imkânı sunar.
Turbulence[değiştir | kaynağı değiştir]
Turbulence ise (2011.2 sürümü ve öncesi eski Pardus Linux'tan) Pisilinux'tan aşina olduğumuz Kaptan isimli aracın Manjaro'ya uyarlanmış halidir. Benzer bir araç, Chakra Linux'ta Kapudan adıyla kullanılmaktadır. Turbulence, diğer türevleri gibi, KDE yapılandırmaları ve kozmetik değişiklikler için bir arayüz sunar. Kaptan ve Kapudan'dan farklı olarak ise Openbox Pencere Yöneticisi ile de entegre çalışır. Openbox panel yerleşimi, kozmetik değişiklikler ile programları yükleme ve kaldırma gibi pek çok işlev sunar.[1]
Octopi[değiştir | kaynağı değiştir]
Octopi, Manjaro KDE ve LXQT sürümlerinde yüklü gelen paket yöneticisidir. Qt tabanlı olmasından dolayı Qt tabanlı masaüstü Yöneticisini kullanan Manjaro versiyonlarında tercih edilir.
PAMAC[değiştir | kaynağı değiştir]
Qt tabanlı olmayan Masaüstü Yöneticilerinde varsayılan paket yöneticisidir. GTK tabanlı olup Arch AUR deposundan da paket derleme yükleme yeteneğine sahiptir.
MANJAROISO[değiştir | kaynağı değiştir]
MANJAROISO: Manjaro İso ile kullanıcılar da istediği özelliklerin ve paketlerin yüklü geldiği Manjaro sürümleri inşa edebilir. Hatta bunları Manjaro Alt Türev Dağıtımı (Manjaro Respin) olarak yayınlayabilir. Bu sürümlere Manjaro forumlarında da resmi destek verilir. Manjaro İso kullanımı hakkında detaylı bilgi EN-TR resmi Manjaro adreslerinde mevcuttur.
THUS[değiştir | kaynağı değiştir]
THUS: Bu araç Manjaro Linux'u kişisel bilgisayarlara yükler. Gelişmiş kurulum kiplerini destekler. Antergos'un GTK tabanlı yükleyicisinden forklanmıştır. Birçok dili desteklediği gibi %100 Türkçe desteği de vardır.
CALAMARES[değiştir | kaynağı değiştir]
CALAMARES: Bu araç Manjaro Linux'u kişisel bilgisayarlara yükler. Kararlı bir sistem yükleyici olarak Manjaro 0.9.0 sürümlerinden itibaren yani 2015 ilk çeyreğinde kullanılmaya başlandı. Tüm linux dağıtımlarının kullanması için geliştirilmiştir. QT ve Python ile inşa edilmiştir. Halen geliştirilmeye devam edilmektedir. Birçok dili desteklediği gibi %100 Türkçe desteği de vardır.[2]
MANJARO-CLI[değiştir | kaynağı değiştir]
MANJARO-CLI: Manjaro'yu Konsol Arayüz ile yüklemeye yarayan bir araçtır ve kararlı sürümdür. Olası grafik kurulumda hata ile karşılaşma durumunda ya da detaylı ve gelişmiş bir kurulum yapmak için kullanılabilir.
MANJARO WELCOME[değiştir | kaynağı değiştir]
MANJARO WELCOME: Manjaro Hoşgeldin uygulaması çalışan (live) sistem ya da kurulan sistem açıldığında kullanıcıyı karşılar. Çalışan bir sistemde açıldığı zaman Manjaro yükleme araçlarını çalıştıran seçeneklerin de bulunduğu bir menü sunar. Sürüm notları, Yenilikler, Wiki bağlantıları, Forumlar, IRC destek odaları, Mail listeleri ve Manjaro İnşa bağlantıları gibi içerikler barındırır.
MANJARO IRC[değiştir | kaynağı değiştir]
MANJARO IRC (Canlı Yardım): Manjaro Linux ile ilgili konularda destek almak isterseniz proje sitesini ve Türkiye destek sitesini ziyaret edebilirsiniz. Anlık destek almak ve Manjaro Topluluğu ile sürekli bir iletişim sağlamak istiyorsanız IRC (freenode sunucuları 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) üzerinden sohbet-destek odalarına bağlanabilirsiniz. Freenode web bağlantısı üzerinden bağlanacağınız odalar şunlardır: Resmi oda: #manjaro Türkiye destek odası: #manjaro.tr dir. Manjaro üzerinden uygulamalar ile de bu odalara bağlanabilirsiniz. Konversation, Hexchat, Xchat, Quassell ve Kvirc gibi uygulamalardan faydalanıp destek alabilir ya da destek verebilirsiniz.
Manjaro Linux Geliştiricileri ve Görev Dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Geliştirici takımı şu kişilerden oluşmaktadır:[3]
- Çekirdek Ekip:
- Philip Müller (takım lideri, proje yönetimi ve koordinasyon, yansı yönetimi, paketleme, sistem geliştirme ve web gelişim sorumlusu
- Roland Singer (proje sorumlusu, tasarım, sistem geliştirme, web gelişim ve paketleme)
- Guillaume Benoit (sunucu yönetimi, sistem geliştirme ve paketleme)
- Rob McCathie (sistem entegrasyonu ve paketleme)
- Ramon Buldó (paketleme ve geliştirme)
- Alexandru Ianu (sistem entegrasyonu ve paketleme)
- Łukasz Matysiak (sistem geliştirme)
- Wlad Meixner (web gelişim ve kontrol sorumlusu)
- Mateusz Mikolajczyk (sistem geliştirme)
- Demiray Muhterem (sistem geliştirme, Türkçe destek ve manjaro sanat işleri)
- Alexandre A. Arnt (sistem geliştirme-octopi)
- Ringo de Kroon (Topuluk desteği, IRC yönetimi ve sistem geliştirme)
- Sanat Ekibi:
- David Linares (mcder3) (Plasma5 tasarım, tema gelişimi ve sistem yükleyici görselleri)
- Open RC Takımı:
- Artoo Packaging Porting, Infrastructure
- Aaditya Bagga (Belgelendirme, test işleri ve ISO inşa sorumlusu)
- Topluluk Destek Ekibi:
- dicktater (topluluk ve forum yönetimi)
- Esclapion (LXQt topluluk sürüm sorumlusu ve topluluk desteği)
- excalibur1234 (topluluk desteği)
- Jonathan (topluluk ve forum yönetimi)
- shariebeth (topluluk ve forum yönetimi)
- Belgeler:
- Jonathon Fernyhough (topluluk yönetimi ve manjaro kullanıcı kılavuzu sorumlusu)
- Sabras (Wiki)
- Geçmişte Katkı Sağlayan Geliştiriciler:
- Carl Duff (topluluk yönetimi, belgelendirme, wiki sorumlusu ve sicript yapılandırmaları)
- Cuma Avcılar(Cinnamon ve Gnome topluluk sürümleri sorumlusu)
- Dan S. (Openbox sürüm sorumlusu)
- Handy (Genel forum yönetimi sorumlusu, wiki sorumlusu, topluluk desteği ve sistem geliştirme)
- Joshua Strot (sistem geliştirme ve grafik işleri)
- Lane Wiscombe (anex) (sanat işleri, kde5 sürüm sorumlusu, mate ve openbox sürüm sorumlusu)
Manjaro günlüğü[değiştir | kaynağı değiştir]
| Renk | Anlamı |
|---|---|
| Sarı | Eski Sürüm |
| Turuncu | Eski Sürüm Halen Destekleniyor |
| Yeşil | Güncel Sürüm |
| Mavi | Gelecek Sürüm |
Sürümler[değiştir | kaynağı değiştir]
| Sürüm | Kod Adı | Çıkış Tarihi |
|---|---|---|
| Manjaro Linux 0.8 | -- | 2012-08-20 |
| Manjaro Linux 0.8.1 | -- | 2012-09-21 |
| Manjaro Linux 0.8.2 | -- | 2012-11-10 |
| Manjaro Linux 0.8.3 | -- | 2012-12-24 |
| Manjaro Linux 0.8.4 | -- | 2013-02-25 |
| Manjaro Linux 0.8.5 | -- | 2013-04-11 |
| Manjaro Linux 0.8.6 | -- | 2013-06-02 |
| Manjaro Linux 0.8.7 | Ascella | 2013-08-28 |
| Manjaro Linux 0.8.8 | Ascella | 2013-11-24 |
| Manjaro Linux 0.8.9 | Ascella | 2014-02-23 |
| Manjaro Linux 0.8.10 | Ascella | 2014-06-09 |
| Manjaro Linux 0.8.11 | Ascella | 2014-12.01 |
| Manjaro Linux 0.8.12 | Ascella | 2015-02-07 |
| Manjaro Linux 0.8.13 | Ascella | 2015-04-17 |
| Manjaro Linux 15.09 | Bellatrix | 2015-09-27 |
| Manjaro Linux 15.12 | Capella | 2015-12-22 |
| Manjaro Linux 16.06 | Daniella | 2016-05-22 |
| Manjaro Linux 16.08 | Ellada | 2016-08-31 |
| Manjaro Linux 16.10 | Fringilla | 2016-10-31 |
| Manjaro Linux 17.0 | Gellivara | 2017-03-07 |
| Manjaro Linux 17.1 | Hakoila | 2017-12-31 |
| Manjaro Linux 18.1.5 | Juhraya | 2019-09-12 |
| Manjaro Linux 19.0 | Kyria | 2020-02-25 |
| Manjaro Linux 20.0[4] | Lysia | 2020-05-11 |
| Manjaro Linux 20.1 | Mikah | 2020-09-11 |
| Manjaro Linux 20.2 | Nibia | 2020-12-03 |
| Manjaro Linux 21.0 | Ornara | 2021-03-24 |
| Manjaro Linux 21.1 | Pahvo | 2021-08-17 |
| Manjaro Linux 21.2.0 | Qonos | 2021-12-23 |
| Manjaro Linux 21.2.1 | Qonos | 2022-01-04 |
| Manjaro Linux 21.2.2 | Qonos | 2022-01-23 |
| Manjaro Linux 21.3.0 | Ruah | 2022-06-17 |
| Manjaro Linux 22.0 | Sikaris | 2022-09-12 |
| Manjaro Linux 22.1 | Talos | 2023-04-21 |
| Manjaro Linux 23.0[5] | Uranos | 2023-09-05 |
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "TURBULENCE – A NEW KIND OF EXTRA FOR MANJARO !". 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2014.
- ^ "[Nasıl] Manjaro "Calamares" Resimli Kurulum Belgesi". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016.
- ^ "Gelistiriciler-ve-gorev-dagilimi". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2016.
- ^ "Manjaro 20.0.1 Lysia released". 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Manjaro 23.0 Uranos released". 23 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ "Manjaro Linux". 27 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmi proje sitesi ve günlüğü (İngilizce)
- Türkçe resmi destek sitesi günlüğü (Türkçe)
- Manjaro Araçları Hakkında (Türkçe)
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türkiye resmi destek sitesi
- Küresel resmi proje sitesi (İngilizce)
- Manjaro çekirdek takım (İngilizce)