Emir Bey Musullu
| Emir Bey Musullu | |
|---|---|
| Horasan beylerbeyi | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Diyarbakır |
| Ölüm | Tebriz, Safevîler |
| Ölüm nedeni | Hastalık |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | Safevîler |
Emir Bey Musullu Safevi devletinde askeri ve siyasi bir şahsiyet. I. Tahmasb'ın lala'si, emir, Horasan beylerbeyi.
Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]
Emir Bey Musul Türkmen aşiretindendir. Babası ve dedesi, Akkoyunlu devletinde yüksek mevkilerde bulunuyordu. Elvend Mirza'nın 1505'te ölümünden sonra Diyarbakır hakimi oldu.[1] Daha sonra Dulkadiroğulları Beyliği hükümdarı Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı Diyarbakır Kalesi'ni ele geçirdi. 1507 yılında Şah İsmail Elbistan'ı almasından sonra[2] Emir Bey Diyarbakır'ın anahtarını ve birçok mücevheri Şah'a getirmiş ve o da aşiretinin çoğu gibi Safevi devletinin hizmetine girmiştir.[1][3] İlk olarak, merkezi yönetimde mühürdarı görevine atandı.[2] 1510 yılında Horasan'ı Özbeklerden alan ordunun komutanlığına atandı. 1513 yılında Belh şehrini ele geçirmek için gönderildi.
1516'da Şah İsmail'in ilk oğlu I. Tahmasb'ın lala'sı ve Horasan beylerbeyliği'ne atandı.[4] Şehzâde 2 yaşında olduğu için Emir Bey hem tahtın varisini hem de Safevi devletinin ana bölgelerinden birini yönetiyordu. Ancak belli bir süre sonra kendi hedeflerinin peşinden koşmaya başlar. Heratlı tarihçi Gıyaseddin Khondamir'e göre Emir Bey halka vergiler yüklemiş ve saraya gitmeyi reddetmiştir. Aynı zamanda, Horasan'ın idari ve mali işlerinde en yüksek makama atanan Heratlı ünlü bir ailenin üyesi olan Gıyaseddin Muhammed ile rekabet etmeye başlar.[5]
Gıyaseddin Muhammed'in otoritesini hiçe sayan bir dizi halka açık eylemden sonra, Emir Bey onu 1521'de tutukladı, ihanetle suçladı ve idam etti. Bu eylemden sonra şahın güvenini kaybetti. Şah İsmail onu görevinden alarak ve Tahmasb ile birlikte saraya gelmesini emreder. Ancak yolda Emir Bey ciddi bir hastalığa yakalanır. İsmail, ona itaat eden hizmetçileri cezalandırır. Ancak Emir, sarayda mahkûm edilmeden önce Temmuz 1522'de öldü. Ölümünden sonra hizmetçileri de affedilir.[5]
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tufan Gündüz (2010). Son Kızılbaş: Şah İsmail. İstanbul: Yeditepe Yayinevi. s. 175. ISBN 978-605-4052-49-3. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Gündüz, s. 87.
- ^ a b Gündüz, s. 88.
- ^ Ghulam Sarwar (1939). History of the Shah Ismail Safawi. Aliqarh: Muslim Universty. s. 53. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.
- ^ Tilmann Trausch (2016). Representing Joint Rule as the Murshid-i Kāmil’s Will: Consensus-based Decision-making in Early Safavids. s. 14. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.
- ^ a b Tilmann Trausch (2016). Representing Joint Rule as the Murshid-i Kāmil’s Will: Consensus-based Decision-making in Early Safavids. s. 15. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.