David S. Rohde

Vikipedi, özgür ansiklopedi

David Stephenson Rohde, (d. 7 Ağustos 1967) Amerikalı yazar ve araştırmacı gazeteci. The Christian Science Monitor için muhabirlik yaparken hazırladığı Srebrenitsa Katliamı hakkındaki haberi sayesinde 1996 yılında Pulitzer Ödülü'nü kazandı.[1] 2002'den 2005'e kadar The New York Times'ın Yeni Delhi merkezli Güney Asya bürosunun eş başkanlığını yaptı. Daha sonra, 2009'da Pulitzer Uluslararası Haber Ödülü'nü alan Afganistan ve Pakistan'dan görevli haber ekibine bazı katkılarda bulundu. Ayrıca 2010'da tek başına başka bir Pulitzer ödülü için finalist olmayı başardı.[2][3] Aynı zamanda CNN'de uluslararası ilişkiler analistidir.[4]

David S. Rohde
David Rohde, 2018 Pulitzer ödüllerinden.
DoğumDavid Stephenson Rohde
7 Ağustos 1967 (56 yaşında)
Maine, Amerika Birleşik Devletleri
EğitimBrown Üniversitesi (1990)
MeslekAraştırmacı Gazetecilik
Tanınma nedeni1996, Pulitzer Ödülü kazananı 2010, Michael Kelly Ödülü kazananı
EvlilikKristen Mulvihill

Rohde, 2008 yılının kasım ayında Afganistan'dayken Taliban tarafından kaçırıldı. Yedi aylık tutsaklığının ardından Haziran 2009'da kaçmayı başardı. O esaret altındayken The New York Times, Al-Jazeera[5] ve Wikipedia[6][7] dahil olmak üzere bir dizi medya kuruluşu ile kaçırılışı hakkındaki haberleri halkın gözünden uzak tutmak için işbirliği yaptı. Bu hamle rehine olarak değerini ve ödenecek tutarı azaltmak için yapıldı. Bu sayede hayatta kalma şansının arttırılacağı düşünüldü.

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Fryeburg, Maine'de bulunan Fryeburg Akademisi'nden mezun oldu.[8] 1990 yılında Tarih lisansında mezun olduğu[9] Brown Üniversitesi'ne transfer olmadan önce Bates Koleji'nde okudu. Magazin dergisi Cosmopolitan'nda resim editörlüğü yapan Kristen Mulvihill ile evlendi.[10]

Muhabirliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Rohde, Haziran 1990'dan Ağustos 1991'e kadar ABC World News Tonight programında yapım asistanı olarak ve 1993 yılının Ocak ve Temmuz ayları arasında ABC'nin New Turning Point yapım ortağı olarak çalıştı. Ayrıca Baltık devletleri, Küba ve Suriye hakkında serbest muhabirlik yaptı. The Christian Science Monitor'a katılmadan önce Temmuz 1993'ten Haziran 1994'e kadar The Philadelphia Inquirer için ilçe ve belediye muhabiri olarak görev yaptı. İlk başlarda Boston, Washington, DC ve New York'u kapsayan ulusal haberler yaptı.[11] 1994'ün Kasım ayında gazetenin Doğu Avrupa muhabiri olarak Hırvatistan'ın Zagreb şehrine gönderildi.[12] Burada doğu Bosna'da ki Müslümanlara uygulanan etnik temizlik ve soykırımın çıkarılmasında yardımcı oldu. Nisan 1996'da The New York Times'ta çalışmaya başladı[13] ve 2011'in ortalarına kadar bu işte kalmaya devam etti. ABD'nin Taliban'a karşı yürüttüğü savaşın ilk üç ayında Afganistan'dan haber yaptı ve 2002'den 2005'e kadar Times'ın Güney Asya bürosunun eş başkanlığını yaptı. 2005 ile 2011 yıllarında New York Times'ın araştırma departmanında bulundu.[2] Mayıs 2017'de The New Yorker'a katılmadan önce Reuters için uluslararası ilişkiler köşe yazarı (2011-2013), araştırmacı muhabir (2014-2015) ve ulusal güvenlik soruşturmaları editörü (2015-2017) dahil olmak üzere çeşitli görevlerde çalıştı.[14]

Times'daki iş arkadaşları tarafından "Ofiste mütevazı bir tavırla dolaşan göz pek ama alçakgönüllü bir muhabir. Özenle ütülenmiş Oxford gömlekleri ve genellikle yıpranmış Boston Red Sox şapkası ile dolaşır." şeklinde tanımlandı.[2]

Srebrenitsa[değiştir | kaynağı değiştir]

Rohde, 1995 yılında Doğu Bosna kasabaları Srebrenitsa ve Zepa'yı ziyaret ettiğinde Srebrenitsa Katliamı'nın ilk yabancı tanığı olmuş oldu.[15] Rohde oraya ulaştığı sırada bölgedeki kasabalar bir aydır işgal altındaydı. Üç büyük toplu mezarın yakınında "insan kemikleri, Tespihler, giysiler ve hala okunabilir durumda olan bazı makbuzlar ile seçim oy pusulaları" gördüğünü bildirdi. Bunların yanı sıra gene aynı yerde askeri mühimmatlar ve birçok mermi kovanı gördüğünü belirtti. Bosnalı Sırp birliklerinin kasabada yaşayan Müslüman'ları avlayıp idam ettiği söylentisinin savaş bölgesinde dolaştığını bildirdi.[16][17] Daha sonra katliamın görgü tanıklarını buldu ve cinayetlere yol açan sebepler hakkında bazı makaleler yazdı.[11]

Srebrenitsa katliamı hakkında yazdığı makalesini yayınlandıktan sonra Ekim 1995'te Sırbistan'a geri döndü. Ancak geri döndüğünde Bosnalı Sırp yetkililer tarafından Zvornik'de gizlice tutuklandı. Tutuklanma sebebi olarak "İllegal bir şekilde sınırı geçip Sırbistan'da konaklaması ve sahte dokümanlar yayınlaması" gösterildi.[18] Bosnalı Sırpların elinde bulunan Bijeljina kasabasında 10 gün boyunca alıkonuldu. Alıkonulması süresince tekrar tekrar sorguya çekildi, taciz edildi ve günde 23 saatten fazla bir süre boyunca diğer beş mahkûmla birlikte 3 metreye 7 metre genişliğindeki bir hücrede tutuldu. Rohde, ilk iki suçlamadan 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. Serbest bırakılmadan önce casusluk suçlamasıyla cezalandırılmak üzereydi.[19] Duruşma Sırpça ve Hırvatça dillerinin karışımı şeklinde yürütülmüş ve duruşmada bir tercüman bulundurulmuştu.[20] Ancak Viyana Sözleşmesi'nin maddelerinin aksine duruşmada ABD'nin diplomatik bir temsilcisi ve savunma avukatı bulunmuyordu. Casusluk suçlaması nedeniyle barış zamanında 3 ila 15 yıl arası hapis, savaş zamanında ise 10 yıl ile müebbet arası hapis cezası ile çarptırılabilirdi ancak bu gerçekleşmedi.[11]

Serbest bırakılmasının ardından, Srebrenitsa'ya ulaştığını ve daha önce ABD keşif uçakları tarafından tespit edilen altı toplu mezar alanının dördünde katliama dair önemli kanıtlar bulduğunu bildirdi. Ardından katliamın sayısal durumu için "Srebrenitsa katliamlarının nihai ve doğru hesaplaması ancak Sahanici ve diğer beş konumun gerçek sayılar için taranması durumunda ortaya çıkacaktır." şeklinde bir yorum yaptı. Tutuklanması hakkında "Bu muhabir (kendisi) Bosna-Sırp basın belgesinin yayın tarihini 19/12/94'ten 29/10/95'e değiştirdi ve bunu Bosnalı Sırpların kontrol noktalarından geçmek in kullandı. Bu muhabir Bosnalı Sırp polisi tarafından infaz(öldürme) yerinde tutuklandı, bölgede çekilmiş tüm belge ve fotoğraflardan yoksun bırakıldı, casuslukla suçlandı ve 10 gün hapis cezasına çarptırıldı." açıklamasını yaptı.[21] Esaret altında yaşadığı zorluklar ve onu serbest bırakmak için yapılan müzakereler, üç bölümlük özel bir haberde ayrıntılı olarak anlatıldı.[20][22][23]

Aralık 1995'te, Srebrenitsa'da gördükleri için tanıklık yapmak adına Avrupa'da Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Güvenlik ve İşbirliği bürosu'nın karşısına çıktı.[24] 1996 yılının Nisan ayında bir grup gazeteci ile beraber Srebrenitsa'ya geri döndü. İki büyük toplu mezarın yaklaşık yüzde 70'inin ve daha küçük olanlarının yaklaşık yüzde 50'sinin yakın zamanda kazıldığını, doğal olarak Ekim'de gördüklerinin kaldırılmış olduğunu bildirdi.[25]

1996'nın Nisan ayında George Polk Ödülü'nün sahibi oldu. Ödül alışı sırasında "Holokost'tan bu yana Avrupa'nın en büyük soykırımı olan Bosnalı Müslümanlara uygulanan Srebrenitsa katliamını ortaya çıkarmak için hayatını riske attı..."[26] cümleleri kuruldu. Kısa bir sürenin ardından aynı haberi sayesinde 1996'da Pulitzer Ödülü'nü almaya hak kazandı.[1]

Tutuklular Hakkındaki Haberleri[değiştir | kaynağı değiştir]

New York Times'da çalışırken Irak ve Afganistan'daki savaşlar hakkında haberler yazdı.[27] Diğer haberlerinin yanı sıra Küba Guantanamo Körfezi'ndeki ABD askeri gözaltı merkezinde gözaltına alınan ve serbest bırakılan erkeklerin katlandığı zorluklar hakkında bir haber hazırladı. 2004 ve 2005 yıllarında Bağdat'taki kötü şöhretli Abu Ghraib hapishanesi ve Afganistan'daki Bagram Hava Üssü içerisinde tutulan tutukluların tedavileri hakkında kapsamlı yazılar yazdı. Ayrıca, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından ABD Hükûmeti'nin Amerikalı Müslümanları toplamasının kapsamlı bir hikâyesini de haber yaptı.

2009 yılının Nisan ayında ikinci bir Pulitzer Ödülü'nü The New York Times'daki ekibiyle beraber paylaştı.[28]

Kaçırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasım 2008'de Afganistan'da bir kitabı için araştırma yaparken Rohde ve iki iş arkadaşı Taliban tarafından kaçırıldı. Yedi ay on gün boyunca esir tutulduktan sonra, Haziran 2009'da Rohde ve arkadaşlarından birisi esaretten kaçıp güvenli bir yere ulaşmayı başardı.[2] Diğer arkadaşı ise 1 ay sonra kaçmayı başardı.[29]

Rohde esaret altındayken, The New York Times'da bulunan iş arkadaşları diğer haber ve medya kuruluşlarına Rohde'nin kaçırılması hakkında herhangi bir haber yapmamaları için çağrıda bulundu. Rohde'nin kaçırılması sebebiyle yapılan karartma, gazetecilik etiği hakkında geniş bir tartışmaya neden oldu.[5][30][31] Wikipedia'nın kurucu ortağı Jimmy Wales, Times'ın birkaç yöneticisi ile yaptığı görüşmelerin ardından yaptığı karartmayı sürdürmeye devam etti. Bu karartma ile Rohde'nin rehine olarak değerini azaltmak amaçlandı.[6]

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Endgame: The Betrayal and Fall of Srebrenica, Europe's Worst Massacre Since World War II (1997; Farrar, Straus and Giroux; 0-374-25342-0 / 1998; Westview Press; 0-8133-3533-7)
  • A Safe Area: Srebrenica – Europe's Worst Massacre Since the Holocaust, 1997.
  • David Rohde and Kristen Mulvihill, A Rope and a Prayer: A Kidnapping from Two Sides, 2010.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "1996 Pulitzer Prizes JOURNALISM". www.pulitzer.org (İngilizce). Pulitzer. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  2. ^ a b c d Times, The New York (20 Haziran 2009). "Times Reporter Escapes Taliban After 7 Months". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  3. ^ "Finalist: David Rohde of The New York Times". www.pulitzer.org (İngilizce). Pulitzer. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  4. ^ "CNN.com - Transcripts". transcripts.cnn.com. CNN. 4 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  5. ^ a b Kurtz, Howard (21 Haziran 2009). "Howard Kurtz - Media Agreed to Stay Silent on Kidnapping of Reporter David Rohde" (İngilizce). ISSN 0190-8286. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  6. ^ a b Pérez-Peña, Richard (29 Haziran 2009). "Keeping News of Kidnapping Off Wikipedia". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  7. ^ Press, The MIT. "Good Faith Collaboration | The MIT Press". mitpress.mit.edu (İngilizce). 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  8. ^ "FA grad talks about time in captivity". Haber. The Bridgton News. 7 Nisan 2011. 28 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  9. ^ Brennan, Elizabeth A.; Clarage, Elizabeth C. (1999). Who's who of Pulitzer Prize winners. Internet Archive. Phoenix, Ariz. : Oryx Press. ISBN 978-1-57356-111-2. 
  10. ^ "Kidnapped US reporter makes dramatic escape from Taliban". the Guardian (İngilizce). 20 Haziran 2009. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  11. ^ a b c "Bosnian Serbs Free Monitor Reporter". Christian Science Monitor. 9 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  12. ^ "Negotiations Continue To Free Monitor Writer Held by Bosnian Serbs". Christian Science Monitor. 6 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  13. ^ Bickelhaupt, Susan (24 Nisan 1996). "About Face, All Over Again". The Boston Globe
  14. ^ "David Rohde'nin LinkedIn hesabı". Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  15. ^ O'Connor, Mike (15 Nisan 1996). "NATO Says It Didn't Allow Grave Site to Be Disturbed". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  16. ^ "How a Serb Massacre Was Exposed". Christian Science Monitor. 25 Ağustos 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  17. ^ Crossette, Barbara (19 Ağustos 1995). "From Overrun Enclave, New Evidence of Mass Killings". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  18. ^ Roane, Kit R. (6 Kasım 1995). "U.S. Reporter Held in Bosnia Said to Be Well". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  19. ^ Roane, Kit R. (9 Kasım 1995). "Bosnia Serbs Free U.S. Newsman After 9 Days". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  20. ^ a b "Quest Launched for Reporter's Freedom as He Paces Behind Bars in Bosnian Serb Jail". Christian Science Monitor. 21 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  21. ^ "Graves Found That Confirm Bosnia Massacre". Christian Science Monitor. 16 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  22. ^ "INTO BOSNIA'S KILLING FIELDS". Christian Science Monitor. 17 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  23. ^ "Bosnian Serb Officials Hold and Interrogate Monitor Reporter". Christian Science Monitor. 20 Kasım 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  24. ^ "Congress Delegation May Visit Bosnia Grave Sites". Christian Science Monitor. 8 Aralık 1995. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  25. ^ "Bosnian Massacre Sites Swept of Key Evidence". Christian Science Monitor. 3 Nisan 1996. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  26. ^ "Monitor Writer Wins Polk Award". Christian Science Monitor. 11 Mart 1996. ISSN 0882-7729. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  27. ^ "Prisoners Released from Guantanamo". NPR.org (İngilizce). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  28. ^ "2009 Pulitzer Prizes Journalism". www.pulitzer.org (İngilizce). Pulitzer. 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  29. ^ Rohde, David (21 Ekim 2009). "Epilogue". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  30. ^ Mitchell, Greg; books, ContributorAuthor of a dozen; Tunnels", latest "The (21 Temmuz 2009). "Why We Joined the Media Blackout on Kidnapping of NYT Reporter". HuffPost (İngilizce). 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  31. ^ "Reporter's Escape From Taliban Spurs Ethics Debate". NPR.org (İngilizce). 3 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=David_S._Rohde&oldid=32506816" sayfasından alınmıştır