İuri Siharulidze

İuri Siharulidze

İuri Siharulidze (Gürcüce: იური სიხარულიძე; 4 Ocak 1927, Gogolesubani, Çohatauri, Guria - 30 Mayıs 2022), Gürcü tarihçi. 25 kitap ve 800'den fazla dergi ve gazete makalesi yayımlandı.

Hayatı

İlkokulu Gogolesubani köyünde okuduktan sonra 1938'de Batum Pedagoji Teknik Okulu'nda eğitimine devam etti. 1940-1944 yılları arasında Çohatauri'deki Niko Marr Okulunda eğitim gördü. Mezun olduğu yıl Moskova Hukuk Enstitüsünde lisans eğitimine başladı. Ekvtime Takaişvili'nin tavsiyesiyle Gürcistan'a döndü ve lisansını Pedagoji Enstitüsü Tarih Fakültesinde tamamladı. Dereceyle mezun olduktan sonra yüksek lisansını Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisinde yaptı. 1953'te "1841 Guria Ayaklanması" adlı tezini savundu. 1954'te Batum Şota Rustaveli Devlet Pedagoji Enstitüsünde doçent seçildi. 1969'da "Gürcü halkının 13-14. yüzyıllardaki Tatar-Moğol işgaline karşı mücadelesi" konulu doktora tezini savundu, 1974'te profesör seçildi. 1979'dan beri Gürcistan Mimarlar Birliği Batum Araştırma Müzesi'nin tarih bölümüne başkanlık etmektedir.

Çalışmaları

İuri Siharulidze, Ekvtime Takaişvili'nin tavsiyesi ve rehberliğinde tarih alanında çalışmalarına başladı. Henüz öğrencilik yıllarında, Profesör Simon Kauhçişvili'nin rehberliğinde bilim çevrelerinin ilgisini çeken çeşitli eserler yarattı. Siharulidze, öğrencilik dönemindeki başarısını eski dillerdeki ustalığına bağlamaktadır. Güneybatı Gürcistan'daki sistemik toponim araştırmalarına öncülük etti. Tarihi coğrafya üzerine yaptığı çalışmalar Akaki Şanidze, Simon Kauhçişvili, Niko Berdzenişvili, Sergi Cikia ve Giorgi Melikişvili gibi tarihçiler tarafından takdir edildi. İuri Siharulidze'nin çalışmaları tarihi coğrafya ile sınırlı olmamakla birlikte, Gürcü edebiyat tarihi, Gürcü tıp tarihi, folklor, hukuk tarihi, Gürcistan siyasi tarihi, ticaret tarihi, çeşitli şahsiyetlerin biyografileri gibi birçok alanda eser verdi. Çok sayıda arkeolojik veya etnografik keşif gezisine katıldı veya öncülük etti.

İuri Siharulidze'nin pedagojik faaliyetleri dikkat çekicidir. Siharulidze çeşitli eğitim kurumlarında (Batum Pedagoji Enstitüsü, Telavi Pedagoji Enstitüsü vb.) çalıştı ve paleografi, arkeoloji, hukuk tarihi, Gürcistan tarihi, müzikal folklor gibi alanlarda ders verdi. Yardımcı doçent, doçent, profesörlük ve bölüm başkanlığı görevlerini yürüttü. Gürcü halk müziğiyle ilgili birçok çalışma yaptı.

Gürcistan'ın tarihi haritalarının oluşturulmasına önemli katkı sağladı. İuri Siharulidze birçok alanda çalışmış olsa da, en çok tarihi coğrafyada alanında eser verdi. Gürcistan'ın neredeyse her köyünü ziyaret etti ve birçok toponomik malzeme topladı. 1958-59'da iki ciltlik "Güneybatı Gürcistan Toponimleri" çalışmasını yayımladı. 1977-79'da "Çaneti (Lazeti)" (yazar, bazı nedenlerden dolayı bu eserin üçüncü cildini yayınlayamadı) adlı eserinin iki cildini yayımladı. 1985'te "Nigali (Livana)", 1987'de "Şavşeti-İmerhevi" eserini yayımladı. Samtshe ve Orta-Yukarı Guria'nın tarihi-coğrafi tanımlarını periyodik olarak "Gürcistan Tarihsel Coğrafya Koleksiyonları" adlı eserinde yayımladı. Siharulidze, Fersati, Odişi, Kutaisi, Svaneti, Samurzakano ve birçok bölgenin toponomik adlarını derledi. Ayrıca Karadeniz'in kuzey kıyıları (Soçi, Tuapse, Nikopsia) Abhazya, Tao, Klarceti, Şavşeti, İspir, Basiani ve Abotsi gibi birçok yerleşim hakkında yüzlerce makale yayımladı.

İuri Siharulidze 1974'te "Gürcü Halk Şiirleri" 1974'te adlı çalışmasını yayımladı. Yazarın folklor üzerine makaleleri çeşitli dergi ve gazetelere basıldı.

Tbeli Abuserisdze üzerine birçok çalışma yaptı.

Türkçeye çevrilen eserleri

• Çaneti (Lazistan) Tarihsel Etnik Coğrafyası - çev. Hayri Hayrioğlu
• Trabzon'dan Abhazya'ya Doğu Karadeniz Halklarının Tarih ve Kültürleri - çev. Hayri Hayrioğlu