İçeriğe atla

Otto Hölder: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
hata düzeltme
içerik güncellendi.
29. satır: 29. satır:
| footnotes =
| footnotes =
}}
}}
'''Otto Ludwig Hölder''' (d. 22 Aralık 1859 - ö. 29 Ağustos 1937) [[Stuttgart]] doğumlu [[Almanlar|Alman]] matematikçidir.
'''Ludwig Otto Hölder''' (22 Aralık 1859 - 29 Ağustos 1937) [[Stuttgart]]<ref name=mactutor>{{MacTutor Biography|id=Holder}}</ref> doğumlu bir [[Almanlar|Alman]] matematikçidir.


==Erken dönem yaşamı ve eğitimi==
İlk olarak ''Polytechnikum''de (bugünkü [[Stuttgart Üniversitesi]]) çalıştı ve 1877 yılında [[Berlin]]'e giderek [[Leopold Kronecker]], [[Karl Weierstraß]] ve [[Ernst Kummer]]'in öğrencisi oldu.
Hölder, profesör Otto Hölder'in (1811-1890) üç oğlunun en küçüğü ve profesör Christian Gottlieb Hölder'in (1776-1847) torunudur; iki erkek kardeşi de profesör oldu. İlk önce (bugün [[Stuttgart Üniversitesi]] olan) ''Polytechnikum''’da okudu ve ardından 1877'de [[Berlin]]'e giderek [[Leopold Kronecker]], [[Karl Weierstrass]] ve [[Eduard Kummer|Ernst Kummer]]'in öğrencisi oldu.<ref name=mactutor/>


En bilinen çalışmaları arasında: [[Hölder eşitsizliği]] ve [[Jordan–Hölder theoremi]] sayılabilir. 1877 yılında, [[Berlin Üniversitesi]]'ne gitti ve 1882 yılında doktorasını [[Tübingen Üniversitesi]]'nden aldı. Doktora tezinin konusu "Beiträge zur Potentialtheorie" ("[[potansiyel teori]]nin katkıları") 'dır. 1899 yılından emekli olana kadar [[Leipzig Üniversitesi]]'ne çalıştı.
1877'de [[Berlin Üniversitesi]]'ne girdi ve 1882'de [[Tübingen Üniversitesi]]'nden doktorasını aldı. Doktora tezinin başlığı ''Beiträge zur Potentialtheorie'' ("[[Potansiyel teori]]'ye katkılar") idi.<ref>{{MathGenealogy|id=18608}}</ref> Bunu takiben [[Leipzig Üniversitesi]]'ne gitti, ancak orada [[habilitasyon|habilite]] olamadı, bunun yerine ikinci doktorasını ve habilitasyonunu 1884'te [[Göttingen Üniversitesi]]'nde tamamlandı.

==Akademik kariyeri ve sonraki yaşamı==
Göttingen'de bir fakültedeki pozisyon için hükümetten onay alamadı ve bunun yerine 1889'da Tübingen'de ekstraordinaryüs profesör olarak bir pozisyon teklif edildi. Geçici zihinsel yetersizlik, kabulünü geciktirdi ama 1890'da orada çalışmaya başladı. 1899'da eskiden [[Sophus Lie]]'nin başkanlığını yaptığı [[Leipzig Üniversitesi]]'ndeki kürsünün tam profesörü oldu. Orada 1912'den 1913'e kadar dekan, 1918'de rektör olarak görev yaptı.<ref name=mactutor/>

1899'da bir banka müdürü ve politikacının kızı olan Helene ile evlendi. İki oğlu ve iki kızı vardı. Oğlu [[Ernst Hölder]] da bir matematikçi oldu<ref name=mactutor/>, kızı Irmgard ise matematikçi [[Aurel Wintner]] ile evlendi.<ref>{{citation
| last1 = Elbert | first1 = Árpád
| last2 = Garay | first2 = Barnabás M.
| editor-last = Horváth | editor-first = János
| contribution = Differential equations: Hungary, the extended first half of the 20th century
| doi = 10.1007/978-3-540-30721-1_9
| mr = 2547513
| pages = 245–294
| publisher = Springer, Berlin
| series = Bolyai Soc. Math. Stud.
| title = A Panorama of Hungarian Mathematics in the Twentieth Century, I
| volume = 14
| year = 2006}}; see [https://www.google.com/books?id=EWm4WzSaG3IC&pg=PA248 p. 248]</ref>

1933'te Hölder, ''[[Alman Üniversiteleri ve Liseleri Profesörlerinin Adolf Hitler'e ve Nasyonal Sosyalist Devlete Bağlılık Yemini]]''’ni imzaladı.<ref>{{citation|page=135|url=https://archive.org/details/bekenntnisderpro00natiuoft/page/135/mode/1up|title=Bekenntnis der Professoren an den Universitäten und Hochschulen zu Adolf Hitler und dem nationalsozialistischen Staat; überreicht vom Nationalsozialistischen Lehrerbund Deutschland-Sachsen|year=1933}}</ref>

==Matematiğe katkıları==
Hölder'in onuruna adlandırılan [[Hölder eşitsizliği]], aslında daha önce [[Leonard James Rogers]] tarafından ortaya atılmıştı. Adını, Hölder'in Rogers'dan alıntı yaparak sırayla kınadığı bir makaleden almıştır;<ref>{{citation
| last = Maligranda | first = Lech
| doi = 10.7153/mia-01-05
| issue = 1
| journal = Mathematical Inequalities & Applications
| mr = 1492911
| pages = 69–83
| title = Why Hölder's inequality should be called Rogers' inequality
| volume = 1
| year = 1998}}</ref> aynı makale şimdi [[Jensen eşitsizliği]] olarak adlandırılan kavramın bir kanıtını içeriyor ve daha sonra Jensen tarafından kaldırılan bazı yan koşulları vardı.<ref>{{citation
| last1 = Guessab | first1 = A.
| last2 = Schmeisser | first2 = G.
| doi = 10.1007/s00013-013-0522-3
| issue = 6
| journal = Archiv der Mathematik
| mr = 3069109
| quote = under the additional assumption that <math>\varphi''</math> exists, this inequality was already obtained by Hölder in 1889
| pages = 561–570
| title = Necessary and sufficient conditions for the validity of Jensen's inequality
| volume = 100
| year = 2013}}</ref>

Hölder ayrıca [[Jordan-Hölder teoremi]] de dahil olmak üzere diğer birçok teorem için anılır; bu teorem, [[Arşimet özelliği]]ni karşılayan her [[doğrusal sıralı grup|doğrusal sıralı grubun]], gerçel sayıların toplamsal bir alt [[grup (matematik)|grubuna]] [[İzomorfizma|izomorf]] olduğunu, 200'e kadar üst dereceden [[basit grup]]ların sınıflandırılmasını, [[simetrik grup]] S<sub>6</sub>'nın anormal dış otomorfizmleri ve [[Gama fonksiyonu]]nun hiçbir [[cebirsel diferansiyel denklem]]i karşılamadığını ima eden Hölder teoremini belirtir. Adıyla ilgili bir başka fikir, [[kısmi diferansiyel denklem]] teorileri ve [[fonksiyon uzayı|fonksiyon uzayları]] da dahil olmak üzere [[matematiksel analiz|analiz]]'in birçok alanında kullanılan [[Hölder koşulu]] (veya Hölder sürekliliğidir).

==Yayınları==
* 1900: {{Kaynak|url=http://gdz.sub.uni-goettingen.de/dms/resolveppn/?PPN=PPN595117910|başlık=''Anschauung und Denken in der Geometrie.''|yer=Leipzig|yayıncı=Druck und Verlag von B. G. Teubner}}.
* 1924: ''Die mathematische Methode. Logisch erkenntnistheoretische Untersuchungen'' im Gebiete der Mathematik, Mechanik und Physik. Berlin: Springer.
* 1892: {{Kaynak|url=http://gdz.sub.uni-goettingen.de/no_cache/dms/load/img/?IDDOC=27712|başlık=Die einfachen Gruppen im ersten und zweiten Hundert der Ordnungszahlen|dergi=Mathematische Annalen|cilt=40}}
* 1889: {{Kaynak|url=http://gdz.sub.uni-goettingen.de/no_cache/dms/load/img/?IDDOC=27386|başlık=Zurückführung einer beliebigen algebraischen Gleichung auf eine Kette von Gleichungen|dergi=Mathematische Annalen|cilt=34|sayfa=29|alıntı=Satz von Jordan-Hölder}}
* 1899: {{Kaynak|url=http://gdz.sub.uni-goettingen.de/no_cache/dms/load/img/?IDDOC=185551|başlık=''Galoissche Theorie mit Anwendungen''|çalışma=Enzyklopädie der Mathematischen Wissenschaften|cilt=1}}
* 2014: Otto Hölder, Briefe an die Eltern 1878 bis 1887. Berlin – Greifswald – Tübingen – Stuttgart – Leipzig – Göttingen. Hrsg.: Stefan Hildebrandt / Birgit Staude-Hölder. Edition am Gutenbergplatz, Leipzig, {{ISBN|978-3-937219-76-9}} (= EAGLE, Cilt 076)


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
39. satır: 92. satır:


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{reflist}}
⚫
* {{MacTutor Biography|class=Biographies|id=Holder}}

* {{MathGenealogy|id=18608}}
==İlave okumalar==
* [[Günther Eisenreich]]: ''Otto Hölder.'' In: [[Herbert Beckert]], [[Horst Schumann (matematikçi)|Horst Schumann]] (Ed.): ''100 Jahre Mathematisches Seminar der Karl-Marx-Universität Leipzig.'' Deutscher Verlag der Wissenschaften, Berlin 1981.
* [[Bartel Leendert van der Waerden]]: ''Nachruf auf Otto Hölder.'' In: ''Mathematische Annalen.'' Cilt 116, 1939, S. 157–165 ([http://gdz.sub.uni-goettingen.de/dms/load/img/?PPN=PPN235181684_0116&DMDID=DMDLOG_0010 online]).
* {{DictSciBiogr |Autor=Ernst Hölder |Lemma=Hölder, Otto Ludwig |cilt=6 |sayfalar=472–474}}

== Dış bağlantılar ==
{{Wikisource}}
* {{NDB|9|321|322|Hölder, Otto|Ernst Hölder|119291754}}
* {{DNB portal|119291754}}
* {{HistVV|hoelder_o|S|1899|S|1914}}
* {{CPL|Hoelder_63}}
⚫
* {{MacTutor Biography|id=Holder}}


{{Otorite kontrolü}}
{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:Grup teorisyenleri]]
[[Kategori:19. yüzyıl Alman matematikçileri]]
[[Kategori:20. yüzyıl Alman matematikçileri]]
[[Kategori:1859 doğumlular]]
[[Kategori:1859 doğumlular]]
[[Kategori:1937 yılında ölenler]]
[[Kategori:1937 yılında ölenler]]
[[Kategori:Alman matematikçiler]]
[[Kategori:Alman matematikçiler]]
[[Kategori:Berlin Humboldt Üniversitesinde öğrenim görenler]]
[[Kategori:Tübingen Üniversitesinde öğrenim görenler]]
[[Kategori:Leipzig Üniversitesi öğretim üyeleri]]

Sayfanın 16.35, 29 Ağustos 2022 tarihindeki hâli

Ludwig Otto Hölder
Otto Hölder
DoğumOtto Ludwig Hölder
22 Aralık 1859(1859-12-22)
Stuttgart, Almanya
Ölüm29 Ağustos 1937 (77 yaşında)
Leipzig, Almanya
Defin yeriSüdfriedhof Leipzig
51°18′33″K 12°24′45″D / 51.30917°K 12.41250°D / 51.30917; 12.41250
MilliyetAlman
VatandaşlıkAlman Reich
EğitimTübingen Üniversitesi
Göttingen Üniversitesi
Tanınma nedeniHölder koşulu
Hölder ortalaması
Hölder toplamı
Hölder eşitsizliği
Hölder teoremi
Jordan-Hölder teoremi
Kariyeri
DalıMatematik
Çalıştığı kurumTübingen Üniversitesi (1889-1899)
Leipzig Üniversitesi (1899-1928)
Doktora
danışmanı		Paul du Bois-Reymond
Doktora öğrencileriEmil Artin
David Gilbarg
William Threlfall
Hermann Vermeil

Ludwig Otto Hölder (22 Aralık 1859 - 29 Ağustos 1937) Stuttgart[1] doğumlu bir Alman matematikçidir.

Erken dönem yaşamı ve eğitimi

Hölder, profesör Otto Hölder'in (1811-1890) üç oğlunun en küçüğü ve profesör Christian Gottlieb Hölder'in (1776-1847) torunudur; iki erkek kardeşi de profesör oldu. İlk önce (bugün Stuttgart Üniversitesi olan) Polytechnikum’da okudu ve ardından 1877'de Berlin'e giderek Leopold Kronecker, Karl Weierstrass ve Ernst Kummer'in öğrencisi oldu.[1]

1877'de Berlin Üniversitesi'ne girdi ve 1882'de Tübingen Üniversitesi'nden doktorasını aldı. Doktora tezinin başlığı Beiträge zur Potentialtheorie ("Potansiyel teori'ye katkılar") idi.[2] Bunu takiben Leipzig Üniversitesi'ne gitti, ancak orada habilite olamadı, bunun yerine ikinci doktorasını ve habilitasyonunu 1884'te Göttingen Üniversitesi'nde tamamlandı.

Akademik kariyeri ve sonraki yaşamı

Göttingen'de bir fakültedeki pozisyon için hükümetten onay alamadı ve bunun yerine 1889'da Tübingen'de ekstraordinaryüs profesör olarak bir pozisyon teklif edildi. Geçici zihinsel yetersizlik, kabulünü geciktirdi ama 1890'da orada çalışmaya başladı. 1899'da eskiden Sophus Lie'nin başkanlığını yaptığı Leipzig Üniversitesi'ndeki kürsünün tam profesörü oldu. Orada 1912'den 1913'e kadar dekan, 1918'de rektör olarak görev yaptı.[1]

1899'da bir banka müdürü ve politikacının kızı olan Helene ile evlendi. İki oğlu ve iki kızı vardı. Oğlu Ernst Hölder da bir matematikçi oldu[1], kızı Irmgard ise matematikçi Aurel Wintner ile evlendi.[3]

1933'te Hölder, Alman Üniversiteleri ve Liseleri Profesörlerinin Adolf Hitler'e ve Nasyonal Sosyalist Devlete Bağlılık Yemini’ni imzaladı.[4]

Matematiğe katkıları

Hölder'in onuruna adlandırılan Hölder eşitsizliği, aslında daha önce Leonard James Rogers tarafından ortaya atılmıştı. Adını, Hölder'in Rogers'dan alıntı yaparak sırayla kınadığı bir makaleden almıştır;[5] aynı makale şimdi Jensen eşitsizliği olarak adlandırılan kavramın bir kanıtını içeriyor ve daha sonra Jensen tarafından kaldırılan bazı yan koşulları vardı.[6]

Hölder ayrıca Jordan-Hölder teoremi de dahil olmak üzere diğer birçok teorem için anılır; bu teorem, Arşimet özelliğini karşılayan her doğrusal sıralı grubun, gerçel sayıların toplamsal bir alt grubuna izomorf olduğunu, 200'e kadar üst dereceden basit grupların sınıflandırılmasını, simetrik grup S6'nın anormal dış otomorfizmleri ve Gama fonksiyonunun hiçbir cebirsel diferansiyel denklemi karşılamadığını ima eden Hölder teoremini belirtir. Adıyla ilgili bir başka fikir, kısmi diferansiyel denklem teorileri ve fonksiyon uzayları da dahil olmak üzere analiz'in birçok alanında kullanılan Hölder koşulu (veya Hölder sürekliliğidir).

Yayınları

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Otto Hölder", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 
  2. ^ Mathematics Genealogy Project'te Otto Hölder
  3. ^ Elbert, Árpád; Garay, Barnabás M. (2006), "Differential equations: Hungary, the extended first half of the 20th century", Horváth, János (Ed.), A Panorama of Hungarian Mathematics in the Twentieth Century, I, Bolyai Soc. Math. Stud., 14, Springer, Berlin, ss. 245–294, doi:10.1007/978-3-540-30721-1_9, MR 2547513 ; see p. 248
  4. ^ Bekenntnis der Professoren an den Universitäten und Hochschulen zu Adolf Hitler und dem nationalsozialistischen Staat; überreicht vom Nationalsozialistischen Lehrerbund Deutschland-Sachsen, 1933, s. 135 
  5. ^ Maligranda, Lech (1998), "Why Hölder's inequality should be called Rogers' inequality", Mathematical Inequalities & Applications, 1 (1), ss. 69–83, doi:10.7153/mia-01-05, MR 1492911 
  6. ^ Guessab, A.; Schmeisser, G. (2013), "Necessary and sufficient conditions for the validity of Jensen's inequality", Archiv der Mathematik, 100 (6), ss. 561–570, doi:10.1007/s00013-013-0522-3, MR 3069109, under the additional assumption that exists, this inequality was already obtained by Hölder in 1889 

İlave okumalar

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_Hölder&oldid=28419197" sayfasından alınmıştır