İki nokta
: İki nokta | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İki nokta, bir noktalama işareti. İki nokta üst üste olarak da bilinir.[1] Metin içerisinde çoğunlukla alıntı yaparken, liste yaparken ve açıklama yaparken kullanılır.
Yazımı
[değiştir | kaynağı değiştir]İki nokta, metin içerisinde kullanıldığında işaretin ardından bir boşluk bırakılır. İşaretin ardından gelen ifade bir "cümle" ise büyük harfle başlar:[2]
- Şu husus unutulmamalıdır: Kurallı cümlelerde yüklem sonda bulunur.
İki noktanın ardından gelen ifade bir cümle değilse ve ilk sözcüğünün başka bir kural nedeniyle büyük yazılması gerekmiyorsa, ifade küçük harfle başlar:[2]
- Helva yapmak için şunlara ihtiyacımız var: yağ, şeker ve un.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kendisinden sonra örnek verilecek veya liste oluşturulacak cümlenin sonunda kullanılır:
- Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü! (Falih Rıfkı Atay)
- Perşembe gününe kadar şunları mutlaka tamamlamalıyız: malzeme dökümleri, dönem raporları, vergi formları.
- – Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda?
- Ziraatçı sayar:
- – Yulaf, pancar, zerzevat, tütün...
- (Falih Rıfkı Atay)
- Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bir kısmını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Halide Edib Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem.
Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonunda kullanılır:
- Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk)
- Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim. (Falih Rıfkı Atay)
Edebî eserlerdeki karşılıklı konuşmalarda, söz sırasının kimde olduğunu belirtmek için kullanılır:
Bilge Kağan: Türklerim, işitin! Üstten gök çökmedikçe alttan yer delinmedikçe ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin? Koro: Göğe erer başımız başınla senin! (A. Turan Oflazoğlu)
İnternet sitesi adreslerinde kullanılır:
- http://tdk.org.tr
Matematikte bölme işareti olarak kullanılır:
- 56:8=7, 100:2=50
Kesir veya oran belirtirken kullanılır:
- Üniversitedeki İspanyol öğrencilerin tüm öğrencilere oranı 1:10'dur.
Türk Dil Kurumunun yeni düzenlemesiyle zamanı belirtirken saat ile dakika arasında "kullanılmaz". Onun yerine "Nokta" kullanılır:
- 17.30'da herkes binanın önünde toplansın. Saat 14.00'te buluşuyoruz.
Dinî metinlerden bahsederken sûre/bölüm ve âyet numaraları arasında kullanılır:
- Hiçbir günahkâr başka bir günahkârın yükünü yüklenmez. (Fâtır 35:18)
- Çarıklarını çıkar. Çünkü bastığın yer kutsal topraktır. (Çıkış 3:5)
Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır:
- a:ile, ka:til, kâ:tip, usu:le, i:cat.*
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ergin, 171
- ^ a b Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler 18 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türk Dil Kurumu. Erişim: 20 Ocak 2013.
- Ergin, Muharrem. ''Üniversiteler İçin Türk Dili.'' İstanbul: Bayrak Yayım, 2009.
- Türk Dil Kurumu