Burcî Memlûkler: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Tarih bağlantısı düzenleme |
||
34. satır: | 34. satır: | ||
===Hanedanın doğuşu === |
===Hanedanın doğuşu === |
||
1250'den itibaren [[Mısır]] Kıpçak Türkü asıllı kölemenlere [[Bahri Hanedanı]]'na mensup Memluklu Sultanları tarafından idare edilmekteydi. 1377'de Suriye'de çıkan bir isyanla bu devletin idaresi Çerkes kölemenler tarafından ele geçirilmişti ve 1382'de Çerkes asıllı Zahir Sayfeddin [[Berkuk]]'un Memluklu Sultanı olarak tahta geçmiştir. 1389'da Bahri Hanedanı'ndan olan Kıpçak kölemenlerinden olan son Memluk Sultanı [[Salih Zeyneddin Hacı]] tekrar iktidarı ele aldıysa da 1390'da Çerkes kökenli Berkuk tekrar tahtını ele geçirdi ve yeni Memluk Sultanlığı kurdu: Çerkes kökenli Sultan Berkuk tarafından Kıpçak Hanedanlığı kaldırılıp onun yerine hanedanlık olmayan yeni sistemli Memluk Sultanığı kuruldu; kendi Memluk Sultanı'ndan sonra gelen en yetkili komutan, yani ehil olan komutan yeni Memluk Sultanı oluyordu, bu şekilde en yetkili komutana iktidarı devretme sistem-değişikliği 'Çerkesler Dönemi Memluk Sultanlığı'nın sonuna kadar sürdü. |
|||
<!-- |
<!-- |
||
Les corsaires chypriotes n'hésitent pas à exerçer leur activité notamment en Syrie. En |
Les corsaires chypriotes n'hésitent pas à exerçer leur activité notamment en Syrie. En 1425, le sultan mamelouk [[Barsbay|Al-Achraf Sayf ad-Dîn Barsbay]] envoie en représailles üne escadre pour piller [[Limassol]]. L'année suivante, c'est üne armée qui débarque et écrase l'armée chypriote à Chirokitia (Χοιροκοιτία) le 7 juillet 1426. Le roi [[Janus de Chypre]] est çapturé et emmené au Caire mais il est libéré après avoir reconnu la süzeraineté du sultan. Le [[royaume de Chypre]] devait verser un tribüt aux Mameloüks. Barsbay a aussi fait de fréquents raıds en [[Asie mineure]]. İl est mort en 1438 |
||
--> |
--> |
||
44. satır: | 44. satır: | ||
<!-- |
<!-- |
||
[[Al-Achraf Sayf ad-Dîn İnal al-Ala’i|İnal]] prend le pouvoir en |
[[Al-Achraf Sayf ad-Dîn İnal al-Ala’i|İnal]] prend le pouvoir en 1453. İl a de bonnes relations avec les [[empire ottoman|Ottomans]] qui ont pris peu après possession de [[Constantinople]] (29 mai 1453). Çette conquête provoqua même üne grande joie en Égypte. |
||
Çependant c’est sous le règne de [[Az-Zâhır Sayf ad-Dîn Khuchqadam|Khuchqadam]] ( |
Çependant c’est sous le règne de [[Az-Zâhır Sayf ad-Dîn Khuchqadam|Khuchqadam]] (1460-1467) que débüte la lütte entre l’Égypte mamelouke et les ottomans. En 1464, Khuchqadam et le sultan ottoman [[Mehmed II]] sont en désaccord sür le choix du [[bey (titre)|bey]] de la principauté de [[Karaman]]. Deux frères s'opposent : l'un, İshak, avait obtenü le soutien de [[Uzun Hasan]] sultan des [[Aq Qoyunlu|Akkoyunlu]] (clan des « Moutons Blançs »), l'autre, Pir Ahmed recoit le soutien de Mehmed II. Mais Pir Ahmed commet l'erreur de chercher un arrangement avec les [[République de Venise|Vénitiens]] ; Mehmed considère que c'était üne trahıson et part en campagne et conquiert [[Konya]] et [[Karaman]]. |
||
En |
En 1467, [[Al-Achraf Sayf ad-Dîn Qaitbay|Qaitbay]] provoque la çölère de [[Bayezid II |Bayezid {{II}}]], çar son frère est empoisonné pendant üne entrevue avec Qaitbay. Bayezid {{II}} s’empare d’[[Adana]], de [[Tarse (ville) |Tarse]] et d’autres places fortes du sultanat mamelouk. Qaitbay en şort néanmoins vainqueur. |
||
Qaitbay eşsaye aussi de soutenir les musulmans d’[[Andalousie]] en maltraitant les chrétiens de [[Syrie]], mais cela n’a aucun effet. |
Qaitbay eşsaye aussi de soutenir les musulmans d’[[Andalousie]] en maltraitant les chrétiens de [[Syrie]], mais cela n’a aucun effet. |
||
56. satır: | 56. satır: | ||
<!-- |
<!-- |
||
Osmanlı Sultanı [[İ. Selim|Yavuz Sultan Selim]]'e karşı savaş |
Osmanlı Sultanı [[İ. Selim|Yavuz Sultan Selim]]'e karşı savaş 1515de başlayıp Mısır'ın ve Memluklu Develtinin elindeki butyun toprakların Osmanlı Devleti'ne bağlanması ile sona ermiştir. |
||
[[Kansu Gavrı]]ye karşı Osmanlıl Devleti tarafından açılan savaşın nedeni Memluk Devleti'nin |
[[Kansu Gavrı]]ye karşı Osmanlıl Devleti tarafından açılan savaşın nedeni Memluk Devleti'nin |
||
İran [[Safevi]] devleti hükümdarı [[İ. İsmail]]'in Osmanlılar aleyhtarı bir koalisyon kurmayı teklif etmek için [[Venedik]]'e gönderdiği elçilerine Suriye üzerinden geçiş izini verilmesiydi. |
İran [[Safevi]] devleti hükümdarı [[İ. İsmail]]'in Osmanlılar aleyhtarı bir koalisyon kurmayı teklif etmek için [[Venedik]]'e gönderdiği elçilerine Suriye üzerinden geçiş izini verilmesiydi. |
||
[[Al-Achraf Qânsûh Al-Ghûrî]] est attaqué par Sélim {{İer}} pour avoir laissé le passage à travers la [[Syrie]] aux ambaşsadeurs du [[Safavide]] d'[[İsmaïl İer |İsmaïl {{İer}}]] en route vers [[Venise]] pour organıser üne coalıtion anti-ottomane. La [[bataille de Marj Dabıq]] (24 aout 1516) entre Selim et Qansûh al-Ghûrî accompağné du [[calife]] [[Abbassides|abbasside]] [[Al-Mütawakkil III]], se solde par üne défaite pour les Mameloüks et par la mort de Qansûh al-Ghûrî. Les charges de la cavalerie mameloukes étaient impuissantes devant l’artillerie turque et les [[janışsaire]]s. Le calife abbasside Al-Mütawakkil III est fait prisonnier. Sélim entre dans [[Alep]] le 28 août |
[[Al-Achraf Qânsûh Al-Ghûrî]] est attaqué par Sélim {{İer}} pour avoir laissé le passage à travers la [[Syrie]] aux ambaşsadeurs du [[Safavide]] d'[[İsmaïl İer |İsmaïl {{İer}}]] en route vers [[Venise]] pour organıser üne coalıtion anti-ottomane. La [[bataille de Marj Dabıq]] (24 aout 1516) entre Selim et Qansûh al-Ghûrî accompağné du [[calife]] [[Abbassides|abbasside]] [[Al-Mütawakkil III]], se solde par üne défaite pour les Mameloüks et par la mort de Qansûh al-Ghûrî. Les charges de la cavalerie mameloukes étaient impuissantes devant l’artillerie turque et les [[janışsaire]]s. Le calife abbasside Al-Mütawakkil III est fait prisonnier. Sélim entre dans [[Alep]] le 28 août 1517. Le jour suivant les prières sont dites en son nom. Sélim s’empare de la Syrie et du [[Liban]]. Çette conquête est saluée comme üne délivrance du joug mamelouk. Sélim traverse le désert du [[Sinaï]] en 13 jours. İl bat les Mameloüks üne nouvelle fois aux environs du [[Le Caire |Caire]] le 24 janvier 1517. Le dernier sultan mamelouk [[Al-Adil Tuman Bay]] est exécuté le 13 avrıl. |
||
--> |
--> |
Sayfanın 22.03, 1 Mayıs 2020 tarihindeki hâli
Burcî Memlûkler Буржи Лъэпкъ | |
---|---|
Ülke | Memlûk Devleti |
Milliyet | Çerkes |
Kuruluş | 1382 |
Kurucu | Berkuk |
Yıkılış | 1517 |
Son hükümdar | Tomanbay |
Unvan(lar) | Memlûk Sultanı |
Burcî Hanedanı (Arapça: المماليك الشركس; Çerkesçe: Буржи Лъэпкъ) Mısır'da hüküm süren Memlûk Devleti'nde 1382-1517 döneminde hüküm süren Çerkes kökenli Memluk sultanlarına verilen isimdir. Bu isim "burç" sözcüğünden yani "kale surlarının üstü" anlamına gelmekte ve bu hanedana mensup olan çoğu Çerkes asıllı olan Memluklu kölelerden oluşan askerlerin Kahire kalesi içinde bulunan kışlalarından mulhem olmaktadır. Bu askerler arasında yükselip emir rütbesi alan ve sonra da Sultanlığa yükselenler Kafkasya'da Çerkeslerin bulunduğu bölgelerden getirilen kölelerden oluşmaktaydı. Bu hanedan daha önceki genellikle Kıpçak asıllı ve hatta Rumî Türklerden oluşan Memluklu askerlerin ikamett ettiği Nil Nehri üzerindeki bir adada kışlaları olan askerlerden ortaya çıkan "Bahri Hanedanı"'ndan sonra gelmiştir.
Bu hanedan çok istikrarsız olmuş ve hanedana mensup Memluklu Sultanlarının hükümdarlıkları genellikle kısa sürmüştür. Sultanlığa atanma ve bunun için rekabet, Memluklu emirler arasındaki iktidar çatışmalarına çok bağlı olmuştur. Bu hanedan mensuplarının tahta geçme çatışmaları Memlukluların ellerinde bulunan Kıbrıs adasının Timur'a bağlı güçler tarafından işgal edilmesine ve sonra da bu adanın Hristiyanlar'ın idaresine geçmesine neden olmuştur. Sultanlığa geçme için devam eden çekişmeler en sonunda Memlukluların Osmanlılar tarafından yenilip Mısır'ın Osmanlılar eline geçip Memluk Sultanlığı'nın ortadan kaldırılmasına da neden olduğu iddia edillmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Tarihçe
Hanedanın doğuşu
1250'den itibaren Mısır Kıpçak Türkü asıllı kölemenlere Bahri Hanedanı'na mensup Memluklu Sultanları tarafından idare edilmekteydi. 1377'de Suriye'de çıkan bir isyanla bu devletin idaresi Çerkes kölemenler tarafından ele geçirilmişti ve 1382'de Çerkes asıllı Zahir Sayfeddin Berkuk'un Memluklu Sultanı olarak tahta geçmiştir. 1389'da Bahri Hanedanı'ndan olan Kıpçak kölemenlerinden olan son Memluk Sultanı Salih Zeyneddin Hacı tekrar iktidarı ele aldıysa da 1390'da Çerkes kökenli Berkuk tekrar tahtını ele geçirdi ve yeni Memluk Sultanlığı kurdu: Çerkes kökenli Sultan Berkuk tarafından Kıpçak Hanedanlığı kaldırılıp onun yerine hanedanlık olmayan yeni sistemli Memluk Sultanığı kuruldu; kendi Memluk Sultanı'ndan sonra gelen en yetkili komutan, yani ehil olan komutan yeni Memluk Sultanı oluyordu, bu şekilde en yetkili komutana iktidarı devretme sistem-değişikliği 'Çerkesler Dönemi Memluk Sultanlığı'nın sonuna kadar sürdü.
Osmanlılarla ilişkiler
Hanedanının ve Sultanlığın sona erişi
Burcî Hanedanı sultanları
No. | Saltanatın başı | Saltanat sonu | İsim | Tam isim | Hanedana ilişkisi | Saltanat sonu nedeni |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 1382 | 1389 | Berkuk | Malik Zahir Seyfeddin Osmani Yulbugavi Berkuk | Emir Yelboğa kölesi | Emir Yelboğa tarafından isyan |
1389 | 1398 | Berkuk | Malik Zahir Seyfeddin Osmani Yulbugavi Berkuk | İkinci defa | Ölüm | |
2 | 1399 | 1405 | Farac | Malık Nasır Zeynedin Ebu-Saadat Farac bin Berkuk | Sultan Berkuk'un oğlu | |
3 | 1405 | 1405 | Mansur Abdülaziz | Sultan Berkuk'ün oğlu, Sultan Farac'ın kardeşi | ||
1405 | 1412 | Farac | Melik Nasır Zeynedin Ebu-Saadat Farac bin Berkuk | Emir Yaşbak ile Muavyed Şeyh'in komplosu ile öldürülmesi | ||
4 | 1412 | 1412 | Mustain | Müsta'in Billah Ebu Fadil Abbasi | Emir Muavyed Şeyh komplosu ile tahttan uzaklaştırıldı. | |
5 | 1412 | 1421 | Muavyed Şeyh | Malik Muavyed Ebunaşır Şeyh Mahmudí Zahir | Sultan Berkuk'ün kölemeni | Ölüm |
6 | 1421 | 1421 | Muzaffer Ahmed | Malik Muzaffer Ahmed bin Muavyed Şeyh | Sultan Muavyed Şeyh'in ikinci oğlu | Atabegi olan Seyfeddin Tatar tarafından tahttan indirildi |
7 | 1421 | 1421 | Seyfeddin Tatar | Malik Zahir Sayfeddin Tatar | Ölüm | |
8 | 1421 | 1421 | Salih Muhammed | Malik Salih Nasireddîn Muhammed bin Tatar | Sultan Seyfeddin Tatar'ın oğlu | Barsbay tarafından tahttan indirildi |
9 | 1422 | 1438 | Barsbay | Malik Eşref Ebu-Nasır Seyfeddin Barsbay | Emir Zahir Çakmak ve Sultan Berkuk'ün kölemeni | Ölüm |
10 | 1438 | 1438 | Aziz Yusuf | Malik Aziz Cemaleddin Yusuf bin Barsbay | Sultan Barsbay'ın oğlu | Emir Çakmak isyanı ile tahttan indirildi. |
11 | 1439 | 1453 | Zahir Çakmak | Malik Zahir Sayfeddin Çakmak | Sultan Berkuk'ün kölemeni | Ölüm |
12 | 1453 | 1453 | Fahreddin Osman | Malik Mansur Fahreddin Osman bin Çakmak | Sultan Zahir Çakmak oğlu | İnal ve emirler tarafından tahttan indirildi. |
13 | 1453 | 1461 | İnal | Malik Eşref Şeydeddin Ebu Nasr-el-Alai el-Zahiri el-Nasır İnal el-Acrud | Sultan Berkuk ve Sultan Farac'ın kölemeni | Ölüm |
14 | 1461 | 1451 | Muavyed Ahmed | Malik Muavyed Sihabeddin Ahmed bin İnal | Sultan İnal'ın oğlu | Reformlarına karşı emirlerin komplosu ile tahttan indirildi. |
15 | 1461 | 1467 | Hoşkadem | Malik Zahir Seyfeddin Hoşkadem Nasırî el-Muayyadî | Sultan Muavyed Ahmed'in kölemeni | Dizanteriden oldu. |
16 | 1467 | 1468 | Zahir Bilbay | Malik Zàhır Sayfeddin Bilbay İnalí el-Muayyadí | Emir Zahir Timur Buğa Rumi tarafından tahttan indirildi. | |
17 | 1468 | 1468 | Zahir Timur Buğa | Malik Zàhır Timur Buğa Rumí | Yüksek saray memsubu Hayır Bey komplosu ile tahttan indirildi. | |
18 | 1468 | 1496 | Sultan Kayıtbay | Malik Eşref Seyfeddin Kayıtbay | Sultan Barsbay'ın kölemeni | Ölüm |
19 | 1496 | 1498 | Nasır Muhammed | Malik Nasır Muhammad bin Kayıtbay | Sultan Kayıtbay'ın oğlu | Emir Adil Tumanbay darbesiyle tahttan indirildi. Hapiste öldürüldü. |
20 | 1498 | 1500 | Zahir Kansu | Malik Zshır Kansu | Sultan Nasır Muhammed'in dayısı | Emir Adil Tumanbay darbesiyle tahttan indirildi. |
21 | 1500 | 1500 | Eşref Canbulat | Malik Eşref Canbulat | Emir Adil Tumanbay darbesiyle tahttan indirildi. | |
22 | 1501 | 1501 | Adil Tumanbay | Malik Adil Sayfeddin Tumanbay | Emirler darbesiyle tahttan indirldi. | |
23 | 1501 | 1516 | Kansu Gavri | Malik Eşref Kansu Gavrı | Sultan Kayıtbay'ın kölemeni | Mercidabık Muharebesi'nde öldü. |
24 | 1516 | 1517 | Tomanbay | Malik Eşref Tumanbay | Sultan Kansu Gavri'nın yeğeni | Osmanlı Kahire fethine karşı koymakta iken yakalanıp Kahire kalesi kapısında asıldı. |
Dipnotlar
- Fransızca Wikipedia Burjites maddesi (Fransızca)(Erişme:17.7.2010)
- İngilizce Wikipedia Burji_dynasty maddesi (İngilizce)(Erişme:17.7.2010)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Clot, Andre (2009), L'Égypte des Mameloüks 1250-1517. L'empire des esclaves Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2. (Fransızca)
- Tür. çev.: Clot, Andre (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
- Bosworth, Clifford Edmund (1967) The new İslamic dynasties: a chronological and genealogical manual Edinburgh:Edinburgh University Press İSBN 978-0-7486-2137-8 Google Books (İngilizce) (Erişim:2.7.2010)
- Muir, William (2007) The Mameluke or slave dynasty of Egypt, 1260-1517 Piscataway, NJ: Görgias Press. İSBN 978-1-59333-697-4. (Birinci basım: Smith, Elder 1896) (İngilizce)
- El-Makrizi (1997), Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Kahire: Dar al-kotob, (Arapça).
- İng. çev.: Bohn, Henry G. (çev.), (16969) The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press.
- El-Makrizi, (1996) al-Mawaiz wa al-'i'tibar bi dhikr al-khitat wa al-'athar, Kahire:Matabat aladab, ISBN 977-241-175X (Arapça).