Çavdarhisar
| Çavdarhisar | |
|---|---|
 | |
 Kütahya ilinin ilçeleri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Kütahya |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Abdullah Gedik[1] |
| • Belediye başkanı | Halil Başer (AK Parti)[2] |
| Rakım | 1000 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 6.800 |
| • Kır | 4,026 |
| • Şehir | 2.084 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 43500 |
| İl alan kodu | 0274 |
| İl plaka kodu | 43 |
Resmî site cavdarhisar.bel.tr | |
Çavdarhisar, Kütahya ilinin bir ilçesidir. Kütahya'ya 58 km uzaklıktadır. İlçe kimliği kazanmadan önce 37 km uzaklıktaki Emet ilçesine bağlı ufak bir kasaba olan Çavdarhisar çeşitli uğraş ve siyasi baskılarla ilçe olmayı başarmıştır. Tarihi zenginliğe sahip bir ilçedir. Aizanoi Antik Kenti ve bünyesindeki dünyanın ilk örneklerinden stadyum-tiyatro kompleksi, dünyanın ilk borsa yapısı vardır. Bu borsa yapısı 1970 Gediz depreminde caminin yıkılmasıyla ortaya çıkmıştır. Bunun dışında nekropoller, olimpiyat şeref tribün abidesi, 4 köprü ikisi çok kötü şekilde restore edilmiş ve hala kullanılıyor. Bunun dışında Meter Steunne alanı ve tüneli önemli bir eserdir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerleşim tarihi yapılan kazılar sonucunda elde edilen bulgulara göre MÖ 3000'li yıllara dayanan, Efes, Bergama, Side gibi kentlerle çağdaş olan Aizanoi Antik Kenti’nin adının; Penkalas (Koca Çay) ırmağının yukarı kesiminde, tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası civarında yaşayan Frigyalıların su perisi Erato ile efsanevi kral Arkas’ın birleşmesinden ortaya çıktığı sanılan antik kaynaklarda adı Azan olarak geçen mitoloji kahramanından geldiği sanılmaktadır. Aizanoi, antik Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanitis’lerin ana yerleşim yeriydi. Helenistik dönemde bu bölge değişimli olarak Bitinya’ya ve Bergama’ya bağlı iken MÖ 133'te Roma egemenliğine girmiştir. Roma İmparatorluk döneminde; tahıl ekimi, şarap ve yün üretimi sayesinde zenginleşmiş ve ünü bölge sınırlarını aşmış olan Aizanoi’de kesin kentleşme bulgularına ancak 1. yüzyılın sonlarına doğru rastlanmaktadır. En parlak dönemini ise 2. yüzyılda yaşamıştır. Erken Bizans döneminde piskoposluk merkezi iken 7. yüzyıldan itibaren önemini yitirmiştir. Tapınak düzlüğü Orta Çağ’da hisara dönüştürülmüştür. Selçuk Beyliği döneminde (13. yüzyıl) Çavdar Tatarları boyu tarafından üs olarak kullanılmıştır. Aizanoi, 1824 yılında Avrupalı gezginlerce yeniden keşfedilmiş ve 1830-1840’li yıllarda incelenerek, tanımlanmıştır. 1926 yılından itibaren de Alman Arkeoloji Enstitüsü tarafından kazı çalışmalarına başlanılmıştır. Kazı çalışmaları halen devam etmektedir. Aizanoi’den günümüze kalan yapı kalıntılarının büyük bir kısmı Roma İmparatorluk dönemi eserleri olup, antik kentte bulunan Zeus Tapınağı, dünyanın ilk borsası, sütunlu yol, dünyada benzeri olmayan stadyum-amfi tiyatro kombinasyonu, bugün bile geçmişe hizmet eden antik köprüler, mozaikli hamam ile Roma hamamı görülmeye değerdir.[4]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[5] | 12.280 | 4.035 | 8.245 |
| 2000[6] | 13.538 | 4.687 | 8.851 |
| 2007[7] | 8.906 | 2.333 | 6.573 |
| 2008[8] | 8.661 | 2.397 | 6.264 |
| 2009[9] | 8.485 | 2.412 | 6.073 |
| 2010[10] | 8.267 | 2.361 | 5.906 |
| 2011[11] | 7.969 | 2.333 | 5.636 |
| 2012[12] | 7.786 | 2.338 | 5.448 |
| 2013[13] | 7.726 | 2.343 | 5.383 |
| 2014[14] | 7.349 | 2.356 | 4.993 |
| 2015[15] | 7.072 | 2.355 | 4.717 |
| 2016[15] | 6.833 | 2.325 | 4.508 |
| 2017[15] | 6.503 | 2.233 | 4.270 |
| 2018[15] | 6.800 | 2.125 | 4.675 |
| 2019[15] | 6.303 | 2.057 | 4.246 |
| 2020[15] | 6.110 | 2.084 | 4.026 |
Köprüler
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik dönemde iki yakayı birbirine bağlayan 4 köprüden 2’si (1 ve 2 numaralı köprüler) bugün bile geçişe hizmet etmektedir. Yaya geçidi amaçlı kullanılan alçak ahşap köprü ile kemerli köprü yıkılmış olup, beş kemerli taş köprü (1 numaralı) günümüze dek koruna gelmiştir. Şehrin ana köprüsü olan bir diğer beş kemerli köprü (2 numaralı) ise günümüzde de şehrin bütün trafik yükünü taşımaktadır. Köprü korkuluğunun bir kaidesi üzerindeki yazıttan açılış merasiminin M.S. 157 yılının Eylül ayında yapıldığı anlaşılmaktadır. Köprünün önünde sergilenen yazıt ve kabartmalı iki korkuluk taşında köprüyü bağışlayan M. Apuleius Eurykles’in deniz yolculuğu (İmparator Hadrianus tarafından kurulan Panhelenion denilen Helen Birliği’nde, M.S. 153-157 yılları arasında Aizanoi’yi Atina’da temsil etmiştir) gösterilmektedir. Köprüye 1990 yılında yeni korkuluklar konmuş ve yeniden kaplanmıştır.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2007.
- ^ "Belediye Başk". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çavdarhisar Nüfusu - Kütahya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kütahya Çavdarhisar Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2011.
