Çamlıçatak, Ardahan
| Çamlıçatak | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çamlıçatak Çamlıçatak'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 939 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Çamlıçatak, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çamlıçatak köyünün eski adı Gulabert'tir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Gulabert (كولابرت) olarak geçer.[3] Bu yer adı, Gürcüce Vardistsihe (ვარდისციხე) adının Farsça ve Ermenice kelimelere çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır. Gürcüce "gül" anlamındaki "vardi" (ვარდი) kelimesi Farsça "gul /gula", "kale" anlamındaki "tsihe" (ციხე) kelimesi de aynı anlamdaki Ermenice "bert"e çevrilmiştir. Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli 1917 yılında köyün adının Trükçe ("gül") ve Ermenice ("bert") kelimelerden oluştuğunu yazmıştır.[4][5]
Çamlıçatak köyünde 2015 yılında yapılan arkeolojik yüzey araştırmasında, köyün 300 metre güney kısmında küçük boyutlu eski bir yerleşim yerinde, Erken Trankafkasya dönemi (MÖ II. bin yıl) kültürünü yansıtan bulgulara rastlanılmıştır.[6]
Gulabert veya Vardistsihe köyü tarihsel Artaani bölgesinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre köy, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 34 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü erkeklerin çoğu Gogiça, Goça, Laşkara, Roseb, Revaz, Sula, Giorgi, İordane, Papuna, İoseb gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[7]
Gulabert uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldı. 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında Berlin Antlaşması uyarınca Rus hakimiyetine girdi. Rus idaresinin "Gulyabert" (Гюляберт) adıyla kaydettiği köy Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlıydı. 1886 yılında köyün nüfusu, tamamı Rum 634 kişiden oluşuyordu.[8]
Gulabert köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan sınırları içinde kaldı. Bu durum 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak ertesi yıl Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Gulabert köyü 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Gulebert" (كولەبرت) olarak geçer. Bu tarihte köy Kars vilayetinin Ardahan kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[10] 1935 genel nüfus sayımında köyün adı "Gölebert" biçimimde kaydedilmiştir. Bu tarihte aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 1.164 kişiden oluşuyordu.[11] Gulabert veya Gölebert "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çamlıçatak olarak değiştirilmiştir.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 14 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 939[2] |
| 2021 | 882[2] |
| 2020 | 872[14] |
| 2019 | 859[2] |
| 2018 | 882[2] |
| 2017 | 893[2] |
| 2016 | 843[2] |
| 2015 | 1.759[2] |
| 2014 | 794[2] |
| 2013 | 786[2] |
| 2012 | 731[2] |
| 2011 | 749[2] |
| 2010 | 777[2] |
| 2009 | 774[2] |
| 2008 | 811[2] |
| 2007 | 802[2] |
| 2000 | 1.074[13] |
| 1990 | 1.679[13] |
| 1985 | 1.961[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Camlicatak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Çamlıçatak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 530". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "Giorgi Kavtaradze "Gürcü Araştırmacı Vephvistkaosani'nin Türkiye'de En Eski Yazmasını Ortaya Çıkardı" (Gürcüce: ქართველმა მკვლევარმა თურქეთში "ვეფხისტყაოსნის" უძველესი ხელნაწერი აღმოაჩინა)". 27 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ "Konstantine Martvileli, Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, s. 234". 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2021.
- ^ Ardahan'da Arkeolojik uygulamalar: 2015 yılı yüzey araştırması Sami Patacı, Ergün Laflı. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941, 463; III. cilt (1958) s. 530". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 146.
- ^ "Köylerimiz, Ankara, 1968, s. 660". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022.
- ^ a b c d "Çamlıçatak Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ "ÇAMLIÇATAK KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.