Zırhlı buldozer
Zırhlı buldozer muharebe mühendisliğinin temel bir aracıdır. Bu muharebe mühendisliği araçları buldozerin hafriyat taşıma kabiliyetlerini, aracı ve operatörünü muharebede ya da muharebe yakınında koruyan zırhla birleştirir. Çoğu araç zırhı/askerî teçhizat eklenerek modifiye edilmiş sivil buldozerlerdir, ancak bazıları silahlarından arındırılmış ve dozer bıçağı takılmış tanklardır. Bazı tanklar (tankdozer olarak adlandırılır) silahlarını korurken buldozer bıçaklarına sahiptir, ancak bu onları zırhlı buldozer yapmaz, çünkü savaş birincil rol olmaya devam eder - toprak taşıma ikincil bir görevdir.
II. Dünya savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk zırhlı buldozer (D7A) İkinci Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından geliştirilmiştir. Bu, sürücüyü ve motoru korumak için zırhla donatılmış geleneksel bir Caterpillar D7 buldozerdi. Çalışma Jack Olding & Company Ltd of Hatfield tarafından yürütülmüştür. Buldozer, toplu olarak “Hobart's Funnies” olarak anılan ve İngiliz 79. Zırhlı Tümeni tarafından zırhlı saldırıları desteklemek üzere kullanılan birkaç özel zırhlı araçtan biriydi.
Buldozerler Normandiya Muharebesi'ne hazırlık olarak, işgal sahillerini engellerden arındırma ve molozları temizleyip bomba kraterlerini doldurarak yolları hızla erişilebilir hâle getirme görevleriyle üretildi.
Müttefik orduları Avrupa'da ilerledikçe, zırhlı buldozerlerin çok yavaş olduğu görüldü; tank oluşumlarına ayak uydurabilecek kadar hızlı, iyi zırhlı, engel temizleyen araçlara ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç, tareti çıkarılmış ve buldozer bıçağı takılmış bir Centaur tankı olan Centaur Buldozer tarafından karşılandı. Centaur buldozerler Kore Savaşı sırasında hâlâ İngiliz Ordusu tarafından kullanılmaktaydı.
Modern kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern zırhlı buldozerler genellikle Caterpillar D7 ve D9'u temel alır. D9'u büyük inşaat projeleri için popüler kılan özellikler, askerî uygulamalar için de tercih edilmesini sağlamaktadır. Özellikle İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ve Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri (Deniz Piyadeleri ve ABD Ordusu) ve Irak'taki Kanada Ordusu için etkili olmuştur, her ikisi de İsrail tarafından geliştirilen ve üretilen bir zırh kiti kullanmaktadır. Zırhlı D9'un başarısının ardından Caterpillar Savunma Ürünleri, özellikle Birleşik Devletler Silahlı Kuvvetleri için zırhlı buldozerler üretmeye ve satmaya başladı.[1]
İsrail
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız: IDF Caterpillar D9
Takma adı Doobi (İbranice: דובי; lit. teddy bear) olan İsrail Zırhlı D9, dozerin düşmanca ortamlarda beka kabiliyetini artırmak ve ağır saldırılara dayanmasını sağlamak için İsrail Savunma Kuvvetleri, İsrail Askerî Endüstrileri ve İsrail Havacılık ve Uzay Endüstrileri tarafından modifiye edilmiş bir Caterpillar D9 buldozeridir.
İsrail Savunma Kuvvetleri hizmetindeki en yeni nesil D9 buldozer olan D9R, 405 ila 410 beygir gücüne (302 ila 306 kW) ve 71,6 ton kuvvetinde (702 kN) çeki demiri çekişine sahiptir. Bir operatör ve bir komutan olmak üzere iki kişilik bir mürettebatı vardır. İsrail Mühendislik Kolordusu'nun TZAMA (צמ “ה = ציוד מכני הנדסי, Mekanik Mühendislik Ekipmanı) birimleri tarafından işletilmektedir.
Ana İsrail Savunma Kuvvetleri modifikasyonu, mekanik sistemlere ve operatör kabinine zırh koruması sağlayan İsrail yapımı bir zırh kitinin yerleştirilmesidir. Operatör ve komutan, bomba, makineli tüfek ve keskin nişancı ateşine karşı koruma sağlamak için kurşun geçirmez pencerelere sahip zırhlı bir kabinin (“kokpit”) içinde korunmaktadır. İsrail Savunma Kuvvetleri ayrıca roket güdümlü el bombası mermilerini saptırmak için bir çıta zırh eklentisi geliştirdi. Takılan zırh paketi D9'un üretim hattı ağırlığına yaklaşık 15 ton daha ekliyor. Modifiye edilmiş D9 buldozerlere mürettebat tarafından kullanılan makineli tüfekler, sis projektörleri veya el bombası fırlatıcıları gibi farklı özellikler takılabilir.
İsrail Savunma Kuvvetleri, D9'u toprak işleri, hendek kazma, kum bariyerleri kurma, tahkimat inşa etme, sıkışmış, devrilmiş veya hasar görmüş zırhlı savaş araçlarını kurtarma (M88 Kurtarma Aracı ile birlikte), kara mayınlarını temizleme, el yapımı patlayıcıları ve patlayıcıları patlatma, arazi engellerini temizleme ve zırhlı savaş araçları ve piyade için rotalar açma ve ateş altında da dâhil olmak üzere yapıları yıkma gibi çok çeşitli mühendislik görevleri için kullanır.
İkinci İntifada sırasında zırhlı D9 buldozer Filistinli savaşçılara karşı etkili bir araçtı çünkü Filistinlilerin silahlarından neredeyse etkilenmiyorlardı ve roket güdümlü el bombalarına ve 100 kg'dan fazla hatta yarım ton patlayıcı içeren göbek bombalarına bile dayanabiliyorlardı. Bu nedenle, İsrail Savunma Kuvvetleri güçleri için güvenli yollar açmak ve patlayıcı yükleri patlatmak için kullanıldılar. Buldozer, siper olarak kullanılabilecek çalılıkları ve yapıları temizlemek için yaygın olarak kullanılmıştır.
Silahlı Filistinlilerin evlerin yıkılmasını önlemek için evlerin içine barikat kurduğu ve girişleri kırmaya çalışan askerleri öldürdüğü birkaç olayın ardından İsrail Savunma Kuvvetleri, evleri yerle bir ederek onları dışarı çıkarmak için D9'ların ve diğer iş makinelerinin kullanıldığı “Noal Sir Lachatz” (נוהל סיר לחץ “Düdüklü Tencere protokolü”) geliştirdi.
İsrail ordusu, İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgali sırasında zırhlı buldozerleri yoğun bir şekilde kullanacaktı.[2] Ayrıca 2024 yılında İsrail'in Batı Şeria'daki askerî operasyonu sırasında altyapıya zarar vermek için de kullanılacaklardı.[3]
2003 yılında Amerikalı barış aktivisti Rachel Corrie, Refah Mülteci Kampı'ndaki Filistinlilere ait evlerin yıkılmasını engellemeye çalışırken Refah'ta İsrail Savunma Kuvvetlerine ait zırhlı bir buldozer tarafından öldürüldü.[4]
Amerika Birleşik Devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Birinci Körfez Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri Caterpillar D7 buldozerleri için İsrail Askerî Endüstrisi'nden (IMI) traktör koruma kitleri (TPK) satın aldı. Zırhlı buldozerler esas olarak mayın temizleme uygulamalarında kullanıldı. 2003'te Irak'taki savaşa hazırlık sırasında Birleşik Devletler Ordusu İsrail Savunma Kuvvetleri'nden birkaç D9 zırh kiti satın aldı ve bunları benzer şekilde güçlendirilmiş D9'lar üretmek için kullandı. Bunlar tahrip olmuş araçları yollardan temizlemek, hendek kazmak, toprak bariyerler inşa etmek ve saha tahkimatı yapmak için kullanılmıştır. D9'lar ayrıca isyancı keskin nişancıları barındıran evleri yerle bir etmek için de kullanıldı. Irak'taki Çatışmaya ilişkin askerî raporlar D9'ların çok etkili bulunduğunu ve “kullanımlarından yararlanan herkes tarafından son derece olumlu eleştiriler aldığını” belirtmektedir.[5]
-
Mayın Temizleme bıçaklı D7 buldozeri
-
İsrail Savunma Kuvvetleri zırh kitleri ile ABD Ordusu D9R'leri
Diğer askerî kuvvetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Lübnan ordusu ve Mısır ordusu gibi diğer askerî güçler de sivillerin evlerini yıkmak için zırhlı buldozerler kullanmıştır.
Sovyet ordusu, T-72 platformuna dayanan IMR serisi dozer bıçağı donanımlı bir zırhlı araç geliştirdi. Bu araçlar daha sonra 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya ve Ukrayna tarafından kullanılacaktı.[6]
Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD), küçük silah ateşine ve hatta roket güdümlü el bombalarına dayanabilen çelik levha ve çıta zırhlı sivil buldozerler de dahil olmak üzere zırhlı buldozerleri SVBIED veya intihar aracı kaynaklı el yapımı patlayıcı aygıtlar olarak kullanmıştır. Bu zırhlı buldozerlere yerleştirilen tonlarca patlayıcı tüm binaları yerle bir edebilecek kapasitededir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Caterpillar Defense Products' Line 30 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., PDF, Caterpillar website.
- ^ "Nordic fund KLP excludes Caterpillar from portfolios due to Israel sales". www.reuturs.com. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.
- ^ Bwaitel, Jalal; Rising, David (6 Eylül 2024). "Israeli forces appear to withdraw from Jenin. But the operation may not be over". AP News (İngilizce). 8 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.
- ^ Sherwood, Harriet (26 Ağustos 2012). "Rachel Corrie death: struggle for justice culminates in Israeli court". The Guardian. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.
- ^ Field Report: United States Marine Corps Systems Command Liaison Team, Central Iraq, 20 April to 25 April 2003.
- ^ Axe, David. "The Collapsing Soviet Army Left Behind Dozens Of IMR-2 Engineering Vehicles. The Ukrainian Army Eagerly Snatched Them Up". Forbes (İngilizce). 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Caterpillar D9 armored bulldozer, Military-today.com
- IDF Armoured D9R Dozer, Army-technology.com
- Army's new D9 bulldozer digs into duty in Kuwait - ABD ordusu Irak harekâtı için zırhlı D9R'yi test ediyor
- Caterpillar Bulldozers Are Leading the Fight Against the Islamic State, Popular Mechanics, Haziran 2017