İçeriğe atla

Zwolle

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Zwolle
Belediye
Zwolle bayrağı
Bayrak
Zwolle arması
Zwolle arması
Zwolle'nin Overijssel'daki konumu
Zwolle'nin Overijssel'daki konumu
Hollanda üzerinde Zwolle
Zwolle
Zwolle
Zwolle'nin Hollanda'daki konumu
ÜlkeHollanda Hollanda
İl Overijssel
İdare
 • Belediye başkanıPeter Snijders (VVD)
Yüzölçümü
 • Toplam119,28 km²
 • Su
8,26 km² (3,18 mil²)
Nüfus
 (2019)
 • Toplam127.497
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAS)
Alan kodu038
Resmî site
www.zwole.nl/
Zwolle topografik haritası

Zwolle, Hollanda'nın Overijssel ilinin (eyaletinin) başkenti ve aynı zamanda belediyesi olan bir şehirdir.

Arkeologlar, Zwolle'de yapılan araştırmalar ve kazılarla, şehrin bulunduğu mevkide M.Ö. 1.500 civarında 'İşala' adlı bir kavmin yaşadığını ortaya koymuştur. 1970'li yıllarda şehrin Zwolle-Zuid semtinde yapılan araştırmalar buranın bir Neolitik-bronz devri yerleşkesi olduğunu ortaya çıkartmıştır. Roma döneminde bu bölgede "Franklar"ın "Salii" kabilesi yaşamıştır.

Zwolle yerleşkesi M.S. 800 yıllarında Frisyalı tüccarlar ve Şarlman'ın askerleri tarafından kurulmuştur.[1] 'Zwolle' ismi, 'şişmiş/kabaran' anlamına gelmektedir ve şehrin üç akarsu (IJssel, Vecht ve Zwarte Suyu) arasında sel riski olmayan bir tepenin üzerinde kurulmuş olmasına atıfta bulunulmaktadır. Şehir hakkında bilinen en eski yazılı belge, St. Michael'a adanmış bir kilisenin (Grotekerk veya Sint Michaëlskerk) kurulmasına aittir. Günümüzdе Zwolle sınırları içinde bulunan kilise, XV. yüzyılda restore edilmiştir.

31 Ağustos 1230'de Utrecht Başpiskoposu Zwolle'ye şehir olma imtiyazlarını bağışlamıştır. Bağımsız şehir 1294'te Hansa Birliği üyesi olmuştur.

Bağımsız Zwolle şehri, bölgedeki asillerin hücumlarına da maruz kalmıştır. Temmuz 1324'te ve Ekim 1361'de bu asiller şehirde yangın çıkmasına neden olmuşlardır. 1324'teki yangında şehirde ancak 9 bina nispeten zararsız kurtulmuş ve şehrin diğer binaları yanıp kül olmuştur.

Zwolle, 1361'de Hansa Birliği'nin bir üyesi olarak, Hansa Birliği ile başında IV. Valdemar'in bulunduğu Danimarka Krallığı arasında çıkan savaşa katılmıştır. Bu savaşı sona erdiren 1370 Stralsund Antlaşması ile Zwolle şehri, İsveç'in Scania bölgesinde bir ticaret kolonisi kurma imtiyazı kazanmıştır. XV. yüzyılda Zwolle şehri ve ticareti için altın yıllar yaşanmış ve araştırmacılar, şehrin gayrisafi hasılasının 1402-1450 yılları arasında altı kat arttığını hesaplamıştır.[2]

20. yüzyılın başlarında Zwolle, büyük bir nehir ticareti yapan, büyük bir balık pazarına ve Rotterdam'dan sonra Hollanda'nın en önemli büyükbaş hayvan pazarına sahip bir şehir haline gelmişti. Şehirde aynı zamanda pamuk ipliği ve kumaş dokumacılığı, kumaş beyazlatıcılığı ve boyacılığı, dericilik, ip ve urgan yapımı, tuz rafineciliği, demir üretimi ve demir işleme, gemi yapımı gibi sanayi sektörleri bulunmaktaydı.[3]

II. Dünya Savaşı sonunda Zwolle şehri, Montreal'dan gelen Alman istilacılardan rütbesiz Kanadalı asker Leo Major tarafından tek başına teslim alınmıştır.

2004'te Zwolle'deki 'De Librije' lokantası, Michelin Rehberi tarafından 3 yıldızla ödüllendirilmiş ve Hollanda'da bu şerefe sahip 3 lokantadan biri olmuştur. 2007'de diğer bir lokantanın yıldızı düşürülünce, 3 yıldızlı 2 lokantadan biri olmuştur.

Blauwvingers - Mavi parmaklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollandalılar arasında Zwolle'de yaşayanlar, alaycı bir şekilde 'Blauwvingers' (Mavi Parmaklar) olarak anılmaktadır. Bu, aynı zamanda Zwolle'nin en büyük ve en önemli futbol takımı olan PEC Zwolle'nin takma adıdır. Mavi Parmaklar adı, 1682'ye kadar uzanan bir hikayeye dayanmaktadır. O yıl Zwolle'nin büyük kiliselerinden olan St Michael kilisesi çökmüştür. Fakir Zwolle halkının, bu kiliseyi yeniden yaptıracak parası yoktur. Bunun için bu kilisenin çanlarını komşu şehir olan Kampen'e satma kararı alırlar. Bu satış için yüksek fiyat talep ederler. Kampenli'ler bunu bilmekle beraber kilise çanlarını satın almayı kabul ederler. Fakat çanlar Kampen'e getirilip incelenince bu çanların da kilise çökmesinden zarar gördüğü ve çalınmalarının imkânsız olduğu öğrenilir. Fakat Zwolle'liler bunu kabul etmeyip üzerine anlaşılan fiyattan Kampen'lilerin para ödenmesini talep ederler. Çaresiz kalan ama komşularına çok kızan Kampenliler büyük şikayetlerle bu ödemeyi çuval çuval sikkelerle yaparlar. Zwolleli'ler bu ödemenin tam ve eksiksiz yapıldığını kontrol etmek için Kampenli'ler tarafından gönderilen "duiten" sikkelerini birer birer elden geçirip sayarlar. Bu sayım bittikten sonra Zwolleli'ler Kampenli'lerin kendilerinden intikam aldıklarını anlarlar. Tüm sikke sayıcıların parmakları ve elleri sikkenin bakır olmasından dolayı masmavi olmuştur. Bundan sonra Zwolleli'ler için "maviparmaklılar" takma adı kullanılmaya başlanır.

Zwolle şehri, IJssel, Vecht ve Zwarte Suyu'nun arasında bulunan bir tepe üzerine kurulmuştur. Zaman zaman yükselip sele sebep olan bu akarsular, tepe nedeniyle Zwolle şehrine ulaşamamaktadır. Şehir, karayolu ile en yakın komşusu olan Kampen'e 12 km, Apeldoorn'a 35 km, Enschede'ye 64 km, Groningen'e 84 km ve Amsterdam'a ise 82 km uzaklıktadır.

Zwolle kentinde birçok eski ve yeni çekici bina bulunmaktadır. Bunların başında şehir merkezindeki Grotekerk ve Sint Michaëlskerk kilise binaları gelmektedir. Özellikle Sint Michaëlskerk'te, Barok dönemi org ustası Arp Schnitger tarafından yapılmış eşsiz bir kilise orgu bulunmaktadır. "Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopnemin" adlı Roma Katolik bazilika 1399'da yapılmaya başlanmıştır. Bu kilisenin çan kulesine 'Peperbus' (biberlik) adı verilmekte olup, Hollanda'daki en yüksek çan kulelerinden biridir. Bu çan kulesi, kilise ile birlikte çöküp yıkılmıştır, ancak sonradan yeniden inşa edilmiştir. Zwolle Belediye Sarayı, ilk olarak 1448'de inşa edilmiştir, ancak daha sonra modernize edilmiştir.

Şehirde bulunan eski ilginç binalar arasında şunlar sayılabilir: Şehrin eski kale kapılarından biri olan 'Sassenpoort', şehir surları, eskiden hardal üretmek için yapılmış olan 'Mosterdmakerstoren' (Hardal Üreticileri Kulesi), 1571'de tamamlanmış olan şehir Loncalar Konağı, eski vilayet idare merkezi, bir Dominiken manastırı ve eski Melkmarkt Meydanı'nda bulunan iki müze: Antika eşyaların sergilendiği müze ve doğa tarihi müzesi olan 'Stedelijk Museum Zwolle' ile Vrouwenhuis. Blijmarkt Meydanı'nda bulunan eski Adalet Sarayı günümüzde "Fundatie Müzesi" adı verilip Overijssell ilinin güzel sanatlar müzesi olmuştur.

"Broerenkerk" 1465'te kurulan Dominiken Manastırı için kilise olarak yapılmıştır. Bu manastır, 1580'de Reformasyon döneminde kapatılmış ve keşişler kovulmuştur. 1640-1982 döneminde bu eski manastır kilisesi bir Protestan kilisesi olarak kullanılmıştır. Sonra restore edilmiş ve 1983-1988 döneminde bir kültürel etkinlikler merkezi olmuştur. Bu merkez 1988'de kapatılmış ve eski manastır kilisesi, özel bir kitabevi olarak kullanılmaktadır.

Şehrin tren garının batısında, 10. yüzyıl başında yapılan çok sayıda 'Art Nouveau' mimari stilinde inşa edilmiş villadan oluşan bir semt bulunmaktadır. Bunlar, Koningin Wilhelminastraat, Prinses Julianastraat ve Prins Hendrikstraat sokaklarında, 1900'lü yılların başında farklı Hollandalı mimarlar tarafından tasarlanmıştır. Bunlardan 11 tanesi Hollanda Hükûmeti tarafından "millî anıt (rijksmonumenten)" olarak korumaya alınmıştır.

Takım Spor Lig Stadyum Kuruluş
PEC Zwolle Fútbol Eredivisie FC Zwolle Stadyumu
Kapasite: 10,000
1990

Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ F.C. Berkenvelder (1980). "Het begin Zwolle 750 jaar stad". Waanders. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007. 
  2. ^ F.C. Berkenvelder (1980). "De handel en de Hanze". Zwolle 750 jaar stad (Felemenkçe). Waanders. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007. 
  3. ^ "Zwolle". Encyclopaedia Britannica, 11th edition. 1911. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]