Zeytinlik, Giresun
| Zeytinlik | |
|---|---|
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Karadeniz |
| İl | Giresun |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAS) |
| Alan kodu | (+90) 454 |
| Plaka kodu | 28 |
Zeytinlik, Giresun'un il merkezinde 19. yüzyıl ortalarında inşa edilmiş semt.
Giresun'dan Avrupa'ya fındık gönderen tüccarların kendileri için tasarladıkları, Avrupa'dan getirtilen malzemelerle inşa edilmiş, kendisine özgü mimari özellikleri olan bir yerleşimdir.[1] Giresun Kalesi eteklerinde yer alan semtte evlerin her biri diğerinin ışığına, manzarasına hava sirkülasyonuna etki etmeyecek şekilde konumlandırılmıştır.[2] Semtin Rum ahalisi nüfus mübadelesi ile Yunanistan'a göç etmiş; Selanik ve çevresindeki köylerden gelen mübadiller yerleştirilmiştir.[3]
Mahallenin yakınında Giresun Kalesi, 18. yy’dan kalma Gorgora Rum Kilisesi (Günümüzde müzedir), Hacı Miktat Camii, Hacı Hüseyin Camii, 18. yüzyıl Katolik kilisesi, 1904-1906 yıllarında inşa edilmiş Ticaret Lisesi ve kapısı, 20. yy. başında inşa edilen Eski Necati Bey ilkokulu gibi önemli anıtsal ve sivil mimari örnekleri bulunur.[4] Semt, 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillenmiştir.[2]
Kentsel Sit Alanı yaklaşık 13,86 hektardır. Bu alan içinde dördü anıtsal, 81'i sivil mimari özelliği taşıyan 85 adet tescilli tarihi eser yer alır.[5]
Sit Alanı oluşu[değiştir | kaynağı değiştir]
Zeytinlik semtinin sit alanı olarak ilan edilmesi girişimleri 1976 yılında başladı.[6] 1986'da Sit alanı içinde bulunan taşınmaz kültür varlıklarının tescil kayıtlarının devamına ve eksik olanlarının tespitinin yapılmasına karar verildi. İlk koruma amaçlı iskan planı 1989'da yürürlüğe girdi. 1997 yılında koruma imar planı üzerinde revizyon çalışması yapıldı ve 2008'e kadar bu plan uygulandı. Yeni yollar ve mevcutlarının genişletilmesi sonucunda bazı evlerin bahçe duvarları kısmen yıkıldı.[6] 2008 yılında yeniden koruma amaçlı imar planı hazırlanmış ve tescilli bina sayısı 47'den 85'e çıkmıştır.[5]
Evlerin özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Zeytinlik semtinde evler, genellikle bahçe içinde ve iki katlıdır. Kimi tamamen yığma ve taş malzeme ile inşa edilmiştir; kimilerinin ise zemin katı yığma ya da taş, üst katı ahşap iskelet sistemde inşa edilmiştir.[6]
Evlerin cephesinde giriş merdiveni, balkon ile ana giriş kapısı, pencere, çatı kornişleri, taşıyıcı ve dekoratif kolonlar ve saçaklar gibi öğeler bulunur. Her evin kendine özgü ferfoje kapı ve pencere parmaklıkları bulunur. Üst katlarında sadece yatak odaları; alt katlarında giriş sofası, oturma odası ve misafir odası olarak kullanılan odalar ile mutfak, wc ve banyo mekanı bulunur. Büyük bir bölümünde alt kattaki odalar arasında geçişi sağlayan ara kapılar mevcuttur. Evlerin iç mekanı gösterişsiz ve sadedir. Duvar içine yerleşmiş "Rum sobası" adı verilen sobalar bulunur.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Giresun Zeytinlik Evleri, UNESCO'ya Aday". Yapi.com.tr, 5 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ a b "Zeytinlik Semti, Giresun". Kulturportali.gov.tr sitesi,. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ "Tarihi Zeytinlik Semtinin göç hikayeleri araştırıldı". haberturk.com 17 Nisan 2021. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ Sezen, Işık; Patan E. ""Kentsel Sitlerin Kentsel Peyzaja Katkıları: Giresun Zeytinlik Mahallesi Örneği,"". Mavi Atlas, Sayı 4 Yıl :2015. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ a b "Zeytinlik Semti". Giresunkentkonseyi.org sitesi,. 26 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.
- ^ a b c d Özen, Hamiyet; Sert A.; Aksoy Aydın A. "Giresun Kentsel Sit Alanı ve Evleri Üzerine Bir İnceleme". Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, Yıl: 2006. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021.