Yolkaya, Yıldızeli
| Yolkaya | |
|---|---|
 | |
 Sivas'ın Türkiye'deki konumu | |
  Yolkaya Yolkaya'nın Sivas'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Sivas |
| İlçe | Yıldızeli |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 47,9 km² |
| Rakım | 1288 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 742 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | 58 |
| Posta kodu | 58502 |
Yolkaya, Sivas ilinin Yıldızeli ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Köyün adı, 1522 ve 1928 yılı kayıtlarında Çakraz olarak geçmektedir.[4]
Kevgir Baba Türbesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyün güneyindeki yaklaşık 7–8 km uzaklıktaki bir tepenin üzerinde yer almaktadır. Eskiden kayıp olan mezarın tespiti hakkında benzer iki rivayet bulunmaktadır. Birinci rivayette Tokat'ın Zile ilçesinden Tahsildar Mehmet Efendi isimli bir kişi rüyasında Kevgir Baba'yı görmüştür. (Bazı kaynaklarda bu isim Mustafa Efendi olarak geçmektedir.[5]) Bu kutlu kişi kendisine: "Ben bataklıklar içerisindeyim. Gel beni kurtar." diye seslenir ve köyün adını söyler. Bunun üzerine Mehmet Efendi sorarak Çakraz köyünü bulur. Rüyasında gördüğü tepeye çıkarak orada bulunan bataklığı kazdırır. Bir elinde kılıç bulunan ve sağ gözünde ok yarası olan sarı sakallı bir kişinin cesedini bulur. Bataklıktan yaklaşık on adım kadar yukarıda kazılan bir mezara defneder. Sonra oradaki bataklık ıslah edilerek bir pınara dönüştürülür.[6] İkinci söylentiye göre ise, Tokat'ın Artova ilçesindeki bir genç kız rüya görür. Rüyada gördüğüne göre bir bataklıkta elinde kılıcı olan birisi yatmaktadır. "Gel beni kurtar, beni suyun üzerıne çıkar ve mezarımı yaptır." diye söyler. Genç kız babası ile birlikte Çakraz köyüne gelir. Orada yanına aldığı köylülerle beraber rüyasındaki tepeye çıkarlar. Burayı kazdıklarında elinde kılıcı olan birisi suyun içinde yatmakta olduğunu görürler. Kılıcını almaya çalışsalar da bunu başaramazlar, eren elindeki kılıcı bırakmaz. Sonra içlerinden birisi "Kılıcını tekrar vereceğiz" deyince kılıcı bırakır. Daha sonra genç kız ve babası Kevgir Baba'nın mezarını yaptırırlar.[7] Kevgir Baba'yı Yıldızeli ve çevresindeki köyler ile Şarkışla'ya bağlı köylerden de insanların gelip ziyaret ettiği bilinmektedir.
İki odalı bir binanın içerisindeki mezar yaklaşık üç metreye iki metre boyutlarında üzeri toprakla kapatılmış durumdadır. Odalardan birinde mezar vardır, diğerinde ise gelenlerin oturması için minderler serilmiştir.[8]
Süt-Oluk Efsanesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çakraz dağı eteklerindeki dere inanışa göre bahar aylarının başlarında süt renginde akmaktadır. Efsaneye göre çobanın biri derenin başında aşık olduğu kızla buluşur ve ona kaval çalarmış. Bunu duyan koyun ve keçiler de sütlerini dereye akıtırlarmış. O günlerden beri dere bahar aylarında hep süt akmış.[9] (Bir yoruma göre derenin rengi erozyonla suya karışan bazı maddelerden kaynaklanmaktadır.[10])
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Sivas il merkezine 85 km, Yıldızeli ilçe merkezine 37 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 742[3] |
| 2020 | 759[3] |
| 2019 | 774[3] |
| 2018 | 785[3] |
| 2017 | 802[3] |
| 2016 | 845[3] |
| 2015 | 876[3] |
| 2014 | 855[3] |
| 2013 | 920[3] |
| 2012 | 929[3] |
| 2011 | 948[3] |
| 2010 | 928[3] |
| 2009 | 937[3] |
| 2008 | 947[3] |
| 2007 | 966[3] |
| 2000 | 1.876[11] |
| 1990 | 1.147[11] |
| 1985 | 1.199[11] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Camcı, Aykut (2022). "Yıldızeli İlçesi'nin Coğrafyası (Doktora Tezi)". Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. tez.yok.gov.tr. s. 155.
- ^ "Yolkaya, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Sivas Yıldızeli Yolkaya Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022.
- ^ Sivas Efsaneleri, Kutlu Özen, 2001, Dilek Matbaası (Sayfa: 299)
- ^ Musa Demirci, "Yatırlar ve Ziyaretler", Sivas Folklloru, I / 1, Sivas, Şubat 1973, s. 8.
- ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi
- ^ Sivas’ta Yatmakta Olan Horasan Merkezli Anadolu Erenleri, Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA
- ^ Necati Demir derlemesi, Fatih Karakuş, 1998 (K. Özen, Sivas Efsaneleri, 2001)
- ^ Sivas Efsaneleri, Kutlu Özen, 2001, Dilek Matbaası (Sayfa: 306)
- ^ a b c d "Yolkaya Köyü". YerelNet.org.tr. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yolkaya, Yıldızeli için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Kevgir Baba Türbesi Yenilendi - Haber (20 Eylül 2011 16:52) 17 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.