İçeriğe atla

Yapay Zekâ Yasası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yapay Zekâ Yasası (İngilizce: Artificial Intelligence Act), Avrupa Birliği'nin yapay zekâya (AI) ilişkin düzenlemesidir.

Avrupa Birliği'nde (AB) yapay zekâ için ortak bir düzenleyici ve yasal çerçeve oluşturur.[1] Avrupa Komisyonu tarafından 21 Nisan 2021'de önerildi,[2] ve ardından 13 Mart 2024'te Avrupa Parlamentosu'nda kabul edildi,[3] 21 Mayıs 2024'te Avrupa Birliği Konseyi tarafından onaylandı.[4] Kanun, ulusal işbirliğini teşvik etmek ve düzenlemeye uyumu sağlamak için Avrupa Yapay Zekâ Kurulunu oluşturmaktadır.[5] AB'nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği gibi, Kanun da, AB içinde kullanıcıları varsa, AB dışından sağlayıcılara bölge dışı olarak uygulanabilir.[6]

Çok çeşitli sektörlerdeki her türlü yapay zekâyı kapsar; istisnalar arasında yalnızca askeri, ulusal güvenlik, araştırma ve profesyonel olmayan amaçlarla kullanılan yapay zekâ sistemleri yer alır.[7] Ürün düzenlemesinin bir parçası olarak, bireylere haklar vermeyecek, ancak yapay zekâ sistemleri sağlayıcılarını ve yapay zekâyı profesyonel bağlamda kullanan kuruluşları düzenleyecektir.[6] Taslak Kanun, genel amaçlı yetenekleri ana çerçeveye uymayan ChatGPT gibi üretken yapay zekâ sistemlerinin popülaritesinin artmasının ardından revize edildi.[8] Sistemik etkiye sahip güçlü, üretken yapay zekâ sistemleri için daha kısıtlayıcı düzenlemeler planlanıyor.[9]

Kanun, yapay zekâ uygulamalarını zarar verme risklerine göre sınıflandırıyor Dört seviye (kabul edilemez, yüksek, sınırlı, minimum) artı genel amaçlı yapay zekâ için ek bir kategori vardır. Kabul edilemez risk taşıyan uygulamalar yasaklanmıştır. Yüksek riskli uygulamaların güvenlik, şeffaflık ve kalite yükümlülüklerine uyması ve uygunluk değerlendirmelerinden geçmesi gerekir Sınırlı riskli uygulamaların yalnızca şeffaflık yükümlülükleri vardır ve minimum risk teşkil edenler düzenlemeye tabi değildir. Genel amaçlı yapay zekâ için, yüksek riskler olduğunda ek değerlendirmelerle birlikte şeffaflık gereklilikleri uygulanır.[9][10]

Yasal prosedür[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2020'de Avrupa Komisyonu "Yapay Zekâ Üzerine Beyaz Kitap - Mükemmellik ve güvene Avrupa yaklaşımı" yayınladı.[11] Ekim 2020'de Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi'nde AB liderleri arasında tartışmalar yaşandı. 21 Nisan 2021'de Yapay Zekâ Yasası Komisyon tarafından resmi olarak önerildi. 6 Aralık 2022'de Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu ile müzakerelerin başlamasına izin veren genel yönelimi kabul etti. Üç gün süren "maraton" görüşmelerin ardından 9 Aralık 2023'te AB Konseyi ve Parlamentosu bir anlaşmaya vardı.[12]

Kanun, 13 Mart 2024'te Avrupa Parlamentosu'nda ezici çoğunlukla kabul edildi ve 21 Mayıs 2024'te AB Konseyi tarafından onaylandı.[4] Mayıs ayında yasama dönemi sonunda Resmî Gazete'de yayımlandıktan 20 gün sonra yürürlüğe girdi.[3][13] Yürürlüğe girdikten sonra, uygulama türüne bağlı olarak uygulanabilir hale gelmesinde bir gecikme olacaktır Bu gecikme, "kabul edilemez riskli" yapay zekâ sistemlerine yönelik yasaklar için 6 ay, uygulama kuralları için 9 ay, genel amaçlı yapay zekâ sistemleri için 12 ay, "yüksek riskli" yapay zekâ sistemlerine ilişkin bazı yükümlülükler için 36 ay ve "yüksek riskli" yapay zekâ sistemlerine ilişkin yasaklar için 24 aydır.[13][14]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Proposal for a Regulation laying down harmonised rules on artificial intelligence | Shaping Europe's digital future". digital-strategy.ec.europa.eu (İngilizce). 21 Nisan 2021. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  2. ^ "EUR-Lex – 52021PC0206 – EN – EUR-Lex". eur-lex.europa.eu. 23 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
  3. ^ a b "World's first major act to regulate AI passed by European lawmakers". CNBC. 14 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2024.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "CNBC" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ a b Browne, Ryan (21 Mayıs 2024). "World's first major law for artificial intelligence gets final EU green light". CNBC (İngilizce). 21 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  5. ^ Propp, Mark MacCarthy and Kenneth (4 Mayıs 2021). "Machines learn that Brussels writes the rules: The EU's new AI regulation". Brookings (İngilizce). 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
  6. ^ a b Mueller, Benjamin (4 Mayıs 2021). "The Artificial Intelligence Act: A Quick Explainer". Center for Data Innovation (İngilizce). 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":4" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ "Artificial intelligence act: Council and Parliament strike a deal on the first rules for AI in the world". Council of the EU. 9 Aralık 2023. 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  8. ^ Coulter, Martin (7 Aralık 2023). "What is the EU AI Act and when will regulation come into effect?". Reuters. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024. 
  9. ^ a b Espinoza, Javier (9 Aralık 2023). "EU agrees landmark rules on artificial intelligence". Financial Times. 29 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ "EU AI Act: first regulation on artificial intelligence". European Parliament News (İngilizce). 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  11. ^ "White Paper on Artificial Intelligence – a European approach to excellence and trust" (İngilizce). European Commission. 19 Şubat 2020. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  12. ^ "Timeline – Artificial intelligence". European Council. 9 Aralık 2023. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  13. ^ a b David, Emilia (14 Aralık 2023). "The EU AI Act passed — now comes the waiting". The Verge (İngilizce). 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  14. ^ "Artificial Intelligence Act: MEPs adopt landmark law". European Parliament (İngilizce). 13 Mart 2024. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yapay_Zekâ_Yasası&oldid=32901423" sayfasından alınmıştır