Yan yana getirme
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2023) |
Yan yana getirme yahut Juxtaposition, iki öğenin bir etki yaratması amacıyla yan yana getirilmesi eylemidir. Bunun yanı sıra iki ya da daha fazla öge arasındaki ayrım ve benzerlikleri belirginleştirmek için de kullanılır.
Yazınsal Kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazınsal olarak kullanımına, Charles Dickens'ın "İki Şehrin Hikayesi" adlı kitabının açılış cümlesi örnek verilebilir:[1]
Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü, bilgelik çağıydı, aptallık çağıydı...
Dilde kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Edebi anlamda yan yana getirme, karşıtlıkların yan yana konulan kavramlarla gösterilmesidir. Yan yana getirmenin bir örneği, John F. Kennedy'nin "Ülkenizin sizin için ne yapabileceğini sormayın; ülkeniz için ne yapabileceğinizi sorun" ve "Asla korkarak müzakere etmeyelim, ancak müzakere etmekten asla korkmayalım" alıntılarıdır.[2] Jean Piaget, çeşitli alanlardaki yan yana getirmeyi senkretizmden özellikle ayırıyor ve "yan yana gelme ve senkretizm antitez içindedir, senkretizm bütünün ayrıntılara üstünlüğü, ayrıntıların bütüne yan yana gelmesidir" diyor.[3]
Dilbilgisinde yan yana gelme, birlikte kullanılan sözcükler arasında bağlaç bulunmaması anlamına gelir. Örneğin İngilizce'de "ve" bağlacı kullanıldığında (örneğin anne ve baba ), birçok dilde basitçe yan yana ("anne baba") kullanılır. Mantıkta yan yana getirme, yan yana yerleştirilen iki öğenin birbirleriyle bir bağlantıyı ima ettiğini belirtip, gözlemci açısından mantıksal bir yanılgı yaratmaktır. Örneğin, aynı sayfada bir siyasetçinin ve Adolf Hitler'in resmedilmesi, siyasetçinin Hitler ile ortak bir ideolojiye sahip olduğu anlamına gelebilir. Benzer şekilde, "Hitler silah kontrolünden yanaydı, sen de öyle" demek de aynı etkiyi yaratacaktır. Bu özel retorik araç, kendi adını alacak kadar yaygındır: Reductio ad Hitlerum .
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "What is Juxtaposition? || Definition and Examples". College of Liberal Arts (İngilizce). 8 Kasım 2019. 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ Lucas, Stephen (2015). The Art of Public Speaking. Boston: McGraw-Hill Education. s. 232. ISBN 9781259095672. OCLC 953518704.
- ^ Piaget, Jean (2002) [orig. pub. 1928]. "Grammar and Logic". Judgement and Reasoning in the Child. International Library of Psychology, Developmental Psychology. 23. London: Routledge. s. 59. ISBN 0415-21003-8. OCLC 559388585 – Google Books vasıtasıyla.