Vuhan Viroloji Enstitüsü

Koordinatlar: 30°22′35″K 114°15′45″D / 30.37639°K 114.26250°D / 30.37639; 114.26250
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vuhan Viroloji Enstitüsü
Dosya:Wuhan Institute of Virology logo.png
Harita
KısaltmaVVE
KurucuChen Huagui, Gao Shangyin
MerkezXiaohongshan, Wuchang Semti, Vuhan, Hubei, Çin
Koordinatlar30°22′35″K 114°15′45″D / 30.37639°K 114.26250°D / 30.37639; 114.26250
Genel MüdürWang Yanyi
Parti Komitesi SekreteriXiao Gengfu[1]
Genel Müdür YardımcısıGong Peng, Guan Wuxiang, Xiao Gengfu
Ana kurumÇin Bilimler Akademisi
Resmî sitewhiov.cas.cn

Vuhan Viroloji Enstitüsü, Çin Bilimler Akademisi (VVE; Çince: 中国科学院武汉病毒研究所), Çin Bilimler Akademisi (CAS) tarafından yönetilen bir viroloji araştırma enstitüsüdür. Jiangxia Bölgesi, Wuhan, Hubei'de bulunan şirket, Çin anakarasındaki ilk biyogüvenlik seviye 4 (BSL-4) laboratuvarını açtı.[2] Enstitünün Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Galveston Ulusal Laboratuvarı, Fransa'daki Centre International de Recherche en Infectiologie ve Kanada'daki Ulusal Mikrobiyoloji Laboratuvarı ile güçlü bağları vardır.

Enstitü, koronavirüs çalışmaları için aktif bir araştırma merkezi olmuştur. COVID-19 salgınının ardından, virüsün kökeni hakkında çok sayıda komplo teorisine konu oldu.[3][4] Bununla birlikte, komplo iddialarını destekleyen hiçbir kanıt yoktur,[5] bilim insanları "mevcut verilerin her türlü bilimsel suistimal veya ihmale karşı ezici bir şekilde karşı olduğunu " belirttiler.[6] NPR'nin görüştüğü virologlar, virüsün bir laboratuvardan çıkma ihtimalinin neredeyse hiç olmadığını söylediler.[7]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

VVE, 1956 yılında Çin Bilimler Akademisi (CAS) altında Vuhan Mikrobiyoloji Laboratuvarı olarak kuruldu. 1961'de Güney Çin Mikrobiyoloji Enstitüsü oldu ve 1962'de Vuhan Mikrobiyoloji Enstitüsü olarak yeniden adlandırıldı. 1970 yılında, Hubei Bilim ve Teknoloji Komisyonu idareyi devraldığında, Hubei Eyaleti Mikrobiyoloji Enstitüsü oldu. Haziran 1978'de CAS'a iade edildi ve Vuhan Viroloji Enstitüsü olarak yeniden adlandırıldı.[8]

2003 yılında Çin Bilimler Akademisi, VVE'de Çin'in ilk biyogüvenlik seviyesi 4 (BSL-4) laboratuvarının inşasını onayladı. 2014 sonunda Fransız hükümetinin CIRI laboratuvarı ile işbirliği içinde VVE'nin Ulusal Biyolojik Güvenlik Laboratuvarı'nın inşası 300 milyon yuan (44 milyon $) maliyetle tamamlandı.[2][9] BSL-4 tesisler Ocak 2017 yılında Uygunluk Değerlendirmesi (CNAS) için Çin Ulusal Akreditasyon Servisi tarafından akredite edildi, Ocak 2018 yılında BSL-4 seviye laboratuvar faaliyete alındı.[10]

Ulusal Biyo-güvenlik Laboratuvarı, Teksas Üniversitesi'ndeki Galveston Ulusal Laboratuvarı ile güçlü bağlara sahiptir.[11] Aynı zamanda Kanada'nın Ulusal Mikrobiyoloji Laboratuvarı ile de güçlü bağları vardı, bu bağlar VVE personeli bilim insanları Xiangguo Qiu ve Kanada hükümeti tarafından ücretlendirilen kocası Keding Cheng, Temmuz 2019'da açıklanmayan nedenlerden ötürü Kanada laboratuvarından çıkarılınca koptu.[12]

VVE, COVID-19 salgınının raporlanmaya başlamasından bu yana tartışma konusu oldu. Pekin'deki Çin laboratuvarlarında SARS virüsünden önceki kaçışlarla ilgili endişelerini dile getiren ve Çin'in BSL-4 laboratuvarlarına genişleme planlarının hızı ve ölçeğinden rahatsız olan ABD'li moleküler biyolog Richard H. Ebright gibi bilim insanları,[2] Enstitüsü "viroloji ve immünoloji alanında birinci sınıf araştırma yapan birinci sınıf bir araştırma kurumu" olarak adlandırırken, VVE'nin yarasa koronavirüsleri çalışmasında dünya lideri olduğunu belirtti.[11]

Koronavirüs araştırması[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında Vuhan Viroloji Enstitüsü'nden araştırmacıları içeren bir grup, SARS koronavirüsünün kökenine ilişkin araştırma yayınladı ve Çin'deki nalburunlu yarasaların SARS benzeri koronavirüslerin doğal yaşam alanı olduğunu buldu.[13] Bu çalışmaya yıllarca devam eden Enstitü araştırmacıları, Çin'in çeşitli yerlerinde binlerce nalburunlu yarasayı örnekleyerek 300'den fazla yarasa koronavirüs dizisini izole etti.[14]

2015 yılında, Enstitüden iki bilim insanından oluşan uluslararası bir ekip, HeLa'yı enfekte etmek için bir yarasa koronavirüsünün yapılıp yapılmayacağı konusunda başarılı bir araştırma yayınladı Ekip, bir yarasa koronavirüsünü farelerde büyütmek ve insan hastalığını taklit etmek için uyarlanmış bir SARS virüsüyle birleştiren bir hibrit virüs tasarladı. Hibrit virüs, insan hücrelerini enfekte edebildi.[15][16]

2017 yılında Enstitü'den bir ekip, Yünnan'daki bir mağaradaki nalburunlu yarasalarında bulunan koronavirüslerin SARS virüsünün tüm genetik parçalarını içerdiğini açıkladı ve insan virüsünün doğrudan atasının bu mağaradan kaynaklandığını varsaydı. Mağaradaki yarasaları örnekleyerek beş yıl geçiren ekip, yalnızca bir kilometre uzakta bir köyün varlığına dikkat çekerek, "insanlara yayılma ve SARS benzeri bir hastalığın ortaya çıkma riski" konusunda uyarıda bulundu.[14][17]

2018'de Enstitüden bir ekip tarafından hazırlanan başka bir makale, bu yarasa mağaralarının yakınında (Yünnan'ın Jinning Bölgesi'ndeki Xiyang Kasabası 夕阳 乡 yakınlarında) yaşayan köylülerden oluşan bir örneklemin serolojik çalışmasının sonuçlarını bildirdi. Bu rapora göre, numunede yer alan 218 yerel sakinden 6'sının kanlarındaki yarasa koronavirüslerine karşı antikorlar taşıdığından enfeksiyonların yaralardan insanlara bulaşma olasılığına işaret edildi.[18]

COVID-19 pandemisinden önce, VVE'de koronavirüs araştırması BSL-2 ve BSL-3 laboratuvarlarında yürütülüyordu.[19]

Covid-19 pandemisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 2019'da, Vuhan'daki sağlık yetkililerine bilinmeyen bir koronavirüs ile ilişkili zatürre vakaları bildirildi. Enstitü, koronavirüs koleksiyonunu kontrol etti ve yeni virüsün, araştırmacılarının güneybatı Çin'deki nalburunlu yarasalarında keşfettiği bir virüs olan RaTG13 ile %96 genetik benzerliğe sahip olduğunu buldu.[20][21]

Virüs dünya çapında yayıldıkça Enstitü araştırmalarına devam etti. Şubat 2020'de New York Times, Enstitü'de Shi Zhengli liderliğindeki bir ekibin yeni koronavirüsün (2019-nCoV) genetik dizisini ilk belirleyen, analiz eden ve adlandıran ve bunu çevredeki bilim adamları için dünya çapında halka açık veritabanlarına yükleyen[22][23] ve Nature'da makaleler yayımlayan ilk insan olduğunu duyurdu.[24] 19 Şubat 2020'de laboratuvar, web sitesinde tüm virüs genomunu nasıl başarılı bir şekilde elde ettiklerini açıklayan bir mektup yayınladı: "30 Aralık 2019 akşamı Vuhan Jinyintan Hastanesi tarafından gönderilen açıklanamayan pnömoni örneklerini aldıktan sonra enstitümüz tüm gücü ile toplandı ve sorunu çözmek için 72 saat boyunca çalıştı. 2 Ocak 2020'de yeni koronavirüsün tüm genom dizisi belirlendi."[25] Şubat 2020'de Enstitü, Gilead Sciences'a ait deneysel bir ilaç olan remdesivirin kullanımı için Çin'de patent başvurusunda bulundu ve Enstitü, remdesivirin in vitro virüsü engellediğini tespit etti;[26] bu başvuru fikri mülkiyet haklarıyla ilgili endişeleri artıran bir hareket olarak görüldü.[27] VVE, "ilgili yabancı şirketler Çin salgınının önlenmesine ve kontrolüne katkıda bulunmayı planlıyorsa" yeni Çin patent haklarını kullanmayacağını söyledi.[28]

Komplo teorileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2020'de, COVID-19 salgınının, virüsün doğal bir kökene sahip olduğuna dair bilimsel kanıtları çürütülen ve VVE tarafından geliştirilen virüslerden kaynaklandığını ortaya koyan komplo teorileri ortaya atıldı.[11][29][30][31][32] Ocak ayının ortasında, ABD istihbarat teşkilatları ABD'li yetkililere Çin hükümeti içinde salgının bir hükümet laboratuvarından çıktığını düşündüren herhangi bir alarm tespit etmediklerini bildirdi. Nisan 2020'de Washington Post'ta yayınlanan bir köşe yazısında Josh Rogin, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2018 tarihli mesajlarının VVE'nin yarasa koronavirüsleri hakkındaki araştırmasıyla ilgili güvenlik endişelerini artırdığını iddia etti.[33] Haberlerin Temmuz 2020'de yayımlanmasının ardından Columbia Üniversitesi Enfeksiyon ve Bağışıklık Merkezi direktörü Ian Lipkin, Washington Post'a verdiği demeçte, "Bunun kasıtlı veya kasıtsız olarak yayınlandığı fikrini destekleyecek herhangi bir kanıt göremiyorum" dedi.[34] Nisan 2020'de, Trump yönetim yetkililerinin talebi üzerine, ABD istihbarat kurumları, salgının yarasalarda doğal koronavirüsleri inceleyen VVE bilim insanlarının kazara maruz kalmasından kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırmaya başladı.[35][36][37] New York Times, Trump yönetimindeki üst düzey yetkililerin, istihbarat kurumlarına virüsün laboratuvardan sızdığına dair doğrulanmamış teori için kanıt bulmaları için baskı yaptığını ve bunun da bazı istihbarat analistleri arasında, istihbarat değerlendirmelerinin salgından Çin'i suçlamak için siyasi bir kampanyaya hizmet etmek için çarpıtılacağı endişesine yol açacağını yazdı.[38] ABD Başkanı Trump ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, laboratuvar teorisine dair kanıtlara sahip olduklarını iddia ettiler, ancak daha fazla ayrıntı sunmadılar.[39][40][41][42]

Önde gelen virologlar, SARS-CoV-2'nin enstitüden sızdırıldığı fikrine itiraz ettiler.[7][43] Ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkları araştıran EcoHealth Alliance başkanı virolog Peter Daszak, yarasa koronavirüslerini incelemek için önde gelen VVE virologlarından Shi Zhengli ile 15 yıllık bir işbirliği yaptı.[44] Daszak, Güneydoğu Asya'da yarasalara yakın yaşayan veya çalışan milyonlarca insanın her yıl yarasa koronavirüsleri ile enfekte olduğunu tahmin ettiğini kaydetti. Daszak, Vox ile yaptığı röportajda, " Daszak, Vox ile yaptığı röportajda, "Bu laboratuvarlarda çalışan muhtemelen yarım düzine insan var. Bu yüzden yılda 1 milyon ila 7 milyon insanı yarım düzine insanla karşılaştıralım; bu mantıklı değil." Davis, California Üniversitesi'nde epidemiyoloji profesörü ve ortaya çıkan virüsleri izlemek için PREDICT projesinin yöneticisi olan Jonna Mazet, Wuhan Viroloji Enstitüsü personelinin PREDICT programının bir parçası olarak ABD'li bilim insanları tarafından eğitildiğini ve yüksek güvenlik standartlarını takip ettiklerini söyledi ve ekledi: "Tüm kanıtlar bunun bir laboratuvar kazası olmadığına işaret ediyor."

Araştırma merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Enstitü aşağıdaki araştırma merkezlerini içermektedir:[45]

  • Yeni Ortaya Çıkan Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi
  • Çin Virüs Kaynakları ve Biyoinformatik Merkezi
  • Uygulamalı ve Çevresel Mikrobiyoloji Merkezi
  • Analitik Biyokimya ve Biyoteknoloji Bölümü
  • Moleküler Viroloji Bölümü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Archived copy" 现任领导. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020. 
  2. ^ a b c Cyranoski (23 Şubat 2017). "Inside the Chinese lab poised to study world's most dangerous pathogens". Nature. 542 (7642): 399-400. doi:10.1038/nature.2017.21487. PMID 28230144. 
  3. ^ "What we know about the Chinese lab at the center of the coronavirus controversy". Axios (İngilizce). 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  4. ^ "The Wuhan lab at the center of the US-China blame game: What we know and what we don't". CNN. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. 
  5. ^ "Pressure grows on China for independent investigation into pandemic's origins". Science | AAAS (İngilizce). 4 Mayıs 2020. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
  6. ^ Graham (Mayıs 2020). "SARS-CoV-2: Combating Coronavirus Emergence". Immunity. 52 (5): 734-736. doi:10.1016/j.immuni.2020.04.016. PMC 7207110 $2. PMID 32392464. 
  7. ^ a b Brumfiel (23 Nisan 2020). "Virus Researchers Cast Doubt On Theory Of Coronavirus Lab Accident". 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  8. ^ "History". Wuhan Institute of Virology, CAS. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  9. ^ "China Inaugurates the First Biocontainment Level 4 Laboratory in Wuhan". Wuhan Institute of Virology, Chinese Academy of Sciences. 3 Şubat 2015. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2016. 
  10. ^ "China's first bio-safety level 4 lab put into operation". xinhuanet. 4 Ocak 2018. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020. 
  11. ^ a b c Taylor (29 Ocak 2020). "Experts debunk fringe theory linking China's coronavirus to weapons research". Washington Post. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020. 
  12. ^ "University severs ties with two researchers who were escorted out of National Microbiology Lab". CBC News. 15 Temmuz 2019. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  13. ^ Li (28 Ekim 2005). "Bats Are Natural Reservoirs of SARS-Like Coronaviruses". Science. 310 (5748): 676-679. doi:10.1126/science.1118391. PMID 16195424. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020. 
  14. ^ a b Cyranoski (1 Aralık 2017). "Bat cave solves mystery of deadly SARS virus – and suggests new outbreak could occur". Nature. 552 (7683): 15-16. doi:10.1038/d41586-017-07766-9. 
  15. ^ Vineet D. Menachery; Boyd L Yount; Kari Debbink; Sudhakar Agnihothram; Lisa E. Gralinski; Jessica A Plante; Rachel L Graham; Trevor Scobey; Xing-Yi Ge; Eric F Donaldson; Scott H Randell; Antonio Lanzavecchia; Wayne A Marasco; Zhengli-Li Shi; Ralph S. Baric (9 Kasım 2015), "A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence", Nature Medicine, 21 (12), doi:10.1038/NM.3985, PMC 4797993 $2, PMID 26552008 , Wikidata Q36702376
  16. ^ Butler (12 Kasım 2015). "Engineered bat virus stirs debate over risky research". Nature. doi:10.1038/nature.2015.18787. 
  17. ^ Drosten (2017). "Discovery of a rich gene pool of bat SARS-related coronaviruses provides new insights into the origin of SARS coronavirus". PLOS Pathogens. 13 (11): e1006698. doi:10.1371/journal.ppat.1006698. PMC 5708621 $2. PMID 29190287. 
  18. ^ Wang (2018). "Serological Evidence of Bat SARS-Related Coronavirus Infection in Humans". China Virologica Sinica. 33 (1): 104-107. doi:10.1007/s12250-018-0012-7. PMC 6178078 $2. PMID 29500691. 
  19. ^ "Reply to Science Magazine" (PDF). sciencemag.org: 9. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2020. 
  20. ^ Qiu (11 Mart 2020). "How China's "Bat Woman" Hunted Down Viruses from SARS to the New Coronavirus". Scientific American. 18 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2020. 
  21. ^ Rathore (25 Ağustos 2020). "Severe acute respiratory syndrome coronavirus-2 (SARS-CoV-2), a newly emerged pathogen: an overview". Pathogens and Disease. 78 (6). doi:10.1093/femspd/ftaa042. ISSN 2049-632X. OCLC 823140442. 
  22. ^ Buckley (1 Şubat 2020). "As New Coronavirus Spread, China's Old Habits Delayed Fight". The New York Times. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020. 
  23. ^ Cohen (1 Şubat 2020). "Mining coronavirus genomes for clues to the outbreak's origins". Science. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020. The viral sequences, most researchers say, also knock down the idea the pathogen came from a virology institute in Wuhan. 
  24. ^ Zhengli (3 Şubat 2020). "A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin". Nature. 579 (7798): 270-273. doi:10.1038/s41586-020-2012-7. PMC 7095418 $2. PMID 32015507. 
  25. ^ "A letter to all staff and graduate students". WIV Official Website (Çince). 19 Şubat 2020. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  26. ^ Zhengli (4 Şubat 2020). "Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro". Nature. 30 (3): 269-271. doi:10.1038/s41422-020-0282-0. PMC 7054408 $2. PMID 32020029. 
  27. ^ "China Wants to Patent Gilead's Experimental Coronavirus Drug". Bloomberg News. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  28. ^ Grady (6 Şubat 2020). "China Begins Testing an Antiviral Drug in Coronavirus Patients". New York Times. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  29. ^ "Scientists 'strongly condemn' rumors and conspiracy theories about origin of coronavirus outbreak". Science. 19 Şubat 2020. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  30. ^ Fisher (8 Nisan 2020). "Why Coronavirus Conspiracy Theories Flourish. And Why It Matters". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020. 
  31. ^ Noor (13 Nisan 2020). "A third of Americans believe Covid-19 laboratory conspiracy theory – study". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020. 
  32. ^ "Sorry, conspiracy theorists. Study concludes COVID-19 'is not a laboratory construct'". ABC News (İngilizce). 27 Mart 2020. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020. 
  33. ^ Rogin (14 Nisan 2020). "State Department cables warned of safety issues at Wuhan lab studying bat coronaviruses". Washington Post. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  34. ^ Hudson (17 Temmuz 2020). "State Department releases cable that launched claims that coronavirus escaped from Chinese lab". Washington Post. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020. 
  35. ^ Rincon (16 Nisan 2020). "Coronavirus: Is there any evidence for lab release theory?". BBC. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  36. ^ Lipton (11 Nisan 2020). "He Could Have Seen What Was Coming: Behind Trump's Failure on the Virus". New York Times. 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  37. ^ Dilanian (16 Nisan 2020). "U.S. intel community examining whether coronavirus emerged accidentally from a Chinese lab". NBC News. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. The U.S. intelligence community is examining whether the coronavirus that caused the global pandemic emerged accidentally from a Chinese research lab studying diseases in bats. 
  38. ^ Mazzetti (30 Nisan 2020). "Trump Officials Are Said to Press Spies to Link Virus and Wuhan Labs". New York Times. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
  39. ^ "Trump claims to have evidence coronavirus started in Chinese lab but offers no details". The Guardian. 1 Mayıs 2020. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020. 
  40. ^ "Trump contradicts US intel community by claiming he's seen evidence coronavirus originated in Chinese lab". CNN. 1 Mayıs 2020. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020. 
  41. ^ "Donald Trump contradicts US intelligence by saying evidence links coronavirus to Wuhan lab in China". Telegraph Media Group Limited. 1 Mayıs 2020. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020. 
  42. ^ Borger (3 Mayıs 2020). "Mike Pompeo: 'enormous evidence' coronavirus came from Chinese lab". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2020. 
  43. ^ "Why these scientists still doubt the coronavirus leaked from a Chinese lab". 23 Nisan 2020. 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  44. ^ Wadman (8 Mayıs 2020). "NIH move to ax bat coronavirus grant draws fire". Science (İngilizce). 368 (6491): 561-562. doi:10.1126/science.368.6491.561. PMID 32381695. 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2020. 
  45. ^ "Administration". Wuhan Institute of Virology, CAS. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vuhan_Viroloji_Enstitüsü&oldid=32618242" sayfasından alınmıştır