Maddenin yazarlarını ve Konuşan Ansiklopedi topluluğunu maddeyi seslendirmeye başlayacağınızdan haberdar etmek için aşağıdaki şablonu maddenin tartışma sayfasına kopyalayıp yapıştırın:
{{Konuşan Vikipedi madde seslendiriliyor | ~~~ | ~~~~~ }}
Aşağıdaki gibi görünecektir:
Bu madde Vikipedi:Konuşan Vikipedi projesi kapsamında <Kullanıcı adı> tarafından seslendirilmektedir. Detaylı bilgi için lütfen Proje sayfasına bakınız.
Bu etiket 00:21, 13 Ekim 2008 (UTC) tarihinde konulmuştur. Eğer etiketin koyulmasının üzerinden epey bir zaman geçmiş ise, bu etiketi kaldırmadan önce seslendirme işlemi ile ilgili son durumu <Kullanıcı adı> ile temasa geçerek öğrenin.
Kullanılan dosya biçemi (formatı) Ogg Vorbis ses dosyası (örnek.ogg)'dır. Ses kayıt programınız için olması gereken ayarlar: 48kbit/s ile 96 kbit/s arası encoding bit-oranı (Kalite ayarı 1 ile 5 arası - Audacity programı için), 44.1 kHz örnekleme oranı (sampling rate), tek kanal (mono). Eğer kayıt programınız Ogg dosyalarını desteklemiyor ise Ogg dosyasına dönüştüren ücretsiz dönüşüm yazılımlarını internet üzerinden temin edebilirsiniz.
Dosya adı madde adı ile birebir aynı olmalı ve ogg dosya uzantısını içermelidir. Eğer dosyayı Commons altına yükleyecekseniz "tr-" belirteci ile adlandırılmalıdır.
Bağlantıları da metin gibi okuyunuz.
Normal konuşma hızından yaklaşık %25 daha yavaş okuyunuz. Dakikada ortalama 150–160 kelimeyi geçmeyecek şekilde okuma yapmalısınız ki dinleyenler rahatlıkla anlayabilsinler. Normal bir konuşmada dakikada 200 civarı kelime seslendirilmektedir.[1]
Kaydın en başında içeriğin nereden alındığını belirtin:
"T R nokta W İ K İ P E D İ A nokta O R G adresindeki Özgür Ansiklopedi Vikipedi'den alınmış Madde adı isimli madde."
Sırası geldiğinde başlıkları şu şekilde okuyunuz: "Bölüm bir: Hayatı", "Bölüm iki: Eserleri" vb. İşinizi kolaylaştırmak için tercihlerim'e gidip diğer ayarlar sekmesindeki "Başlıkları otomatik numaralandır" seçeneğini aktif duruma getirebilirsiniz.
Kayıdın en sonunda mutlaka maddenin telif durumunu belirtiniz:
"Vikipedi'deki metinler, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ve/veya Creative Commons Atıf ve Aynen Paylaşım Koşullu Lisansıyla lisanslanmıştır. GNU Özgür Belgeleme Lisansının İngilizce metnine www.gnu.org/copyleft/fdl.html adresinden, Creative Commons Atıf ve Aynen Paylaşım Koşullu Lisansının İngilizce metnine ise creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0 adresinden erişilebilir."
Çeşitli robot seslendirmenler tarafından yapılan ses kayıtları silinecektir. Lütfen bu tip bir yola başvurmayınız. Bu projenin amacı Vikipedi kullanıcılarının hazırlayacağı konuşan bir ansiklopedi oluşturmaktır. Yoksa o tip robot programlar ile herkes zaten seslendirme yapabilmektedir.
Isınma. Ses telleriniz gün boyu yaşadığınız olayların etkisiyle yorgun düşmüş ve kurumuş olabilirler. Özellikle, bir süre önce çikolata ve peynir gibi sütlü yiyecekleri veya içecekleri tüketmiş iseniz bu yorgunluk daha da çok hissedilecektir. Kayıda başlamadan önce yapacağınız küçük mırıldanmalar ve boğumlama alıştırmaları ses tellerinizin arınmasına ve yeniden nemlenmesine yardımcı olacaktır ki bu da sesinizin daha net ve iyi çıkmasını sağlayacaktır.
Rahat çalışın. Sesinizin gergin çıktığını hissettiğiniz ya da okumanızın akıcılığı kaybolduğu anlarda mola alın ve kendinizi tekrar iyi hissetiğinizde kaldığınız yerden devam edin. Kayıt esnasında yanınızda oda sıcaklığında (soğuk değil) su bulundurun ve ağzınızın kuruduğunu hissettiğinizde biraz içmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca çenenizi kalkık tutarak hafif yukarıya doğru okuyun. Vücudunuzun duruşu ve yüzünüzün aldığı şekiller sesinizin kalitesini ve tonunu etkileyecektir.
Ayağa kalkmayı deneyin. Eğer kayıt esnasında sesinizin inceldiğiniz ya da vurgulama yapmakta zorluk çektiğinizi hissediyorsanız ayağa kalkmanız size yardımcı olacaktır. Unutmayın ki radyo sunucuları ve aktörler seslerine derinlik verebilmek ve kendilerine olan güvenlerini desteklemek için bu yöntemi sıklıkla kullanırlar.
Mikrofonun üstünden ya da yanına doğru konuşun. Ses patlamalarının ve nefes sesinizin kayıtta bulunmaması için mikrofona direkt olarak konuşmaktan sakının. Mikrofonla aranızda birkaç santimetre (4-5) bulunması önerilir. Kayıt esnasında mikrofonla ağzınız arasında kullanabileeğiniz bir ses filtresi bu tür istenmeyen sesleri engellemenize yardımcı olacaktır. Bir kasnak veya elbise askısı ve naylon çorap kullanarak kendi ses filtrenizi imal edebilirsiniz.
Ses seviyesi — ses dosyalarınızın sesinin yeterince yüksek olduğundan emin olun, eğer yapabiliyorsanız, ses dosyalarınızı sıkıştırın ve normalize edin.
Ses dosyası kavramlarına uzak olanlar için kısa açıklamaları aşağıdadır:
Ses sıkıştırması ses dosyasını oluşturan öğelerin dinamik olarak seviyelendirilmesidir; kayıttaki yüksek seviyeli öğeler alçaltılır, alçak seviyeli öğeler yükseltilir ve bu sayede özellikle istenmeyen öğeler ayarlanarak sesin daha anlaşılır bir duruma gelmesi sağlanır. Ancak aşırı sıkıştırmadan kaçınmalısınız çünkü bu, kayıttaki gürültü seviyesinin artmasına (gürültü temizliği yapılmış olsa bile) ve konuşma sesinin bozulmasına neden olabilir. (Profesyonel uygulamalarda 0 dB maksimum ve konuşma sesinin ortalama RMS seviyesini −12 dB'e ayarlamak iyidir.)
Normalizasyon ise ses dosyasının en yüksek değerinin maksimum potansiyel ses değerine ayarlanmış hesaplanmış ayarıdır ve bu değer genellikle 0 dB'e yakındır. (Profesyonel uygulamalarda 0 DB maksimumdur ve −10 dB ise konuşma sesisinin ortalama RMS değeri için iyi bir seviyedir.
RMS: Bir ses gücü ölçü birimi
Mola vermek — kayıt esnasında mola verme gereksinimi duyarsanız kaydı durdurmak yerine okumanızı durdurun ve metni tekrar okumaya başlamadan önce "üç, iki, bir" deyip öyle okumaya başlayın. Geri sayım yaptığınız için, kayıt sonunda bu tip boşlukları kolayca kayıttan çıkartabilirsiniz. Bununla amaçlanan kaydın tek bir dosya altında olmasını sağlamaktır.
Kayıtlarınızın tamamındaki arka plan gürültülerini temizlemelisiniz. Bunun Audacity programında nasıl yapıldığına dair bir bir klavuzu aşağıda bulabilirsiniz.
Kaydı bitirin.
Kayıttaki konuşma sesinizin olmadığı görece düz bir bölümü seçin. Bu kısımda gördüğünüz küçük zikzaklar arka plan gürültüsüdür.
Ayarı bir miktar kaydırarak küçültmenin amacı halihazırdaki ayarın göreceli şiddetli olmasından ve gereğinden fazla gürültü temizleyerek ses dosyasının kalitesini bozabileceğindendir. Eğer terreddüt ediyorsanız çok fazla oranda temizlik yapmaktansa küçük miktarda yapmayı tercih ediniz. Çok fazla miktarda gürültü temizliği yaptığınızı anlayabilmeniz için bir ipucu kayıttaki konuşma sesindeki yankılanmalardır (cam fanus içinde konuşuluyormuş gibi sesler). Yaprtığınız gürültü temizleme işinden sonra dosyayı dinleyerek mutlaka kontrol ediniz ve dosyanın fazlaca etkilenip bozulduğunu fark ediyorsanız menüden Edit->Undo yaparak dosyayı temizlik işlemi öncesindeki duruma getirerek ayarları tekrar kontrol edip bu sefer biraz daha küçük ayarlayıp temizlik işlemini yeniden tekrarlayınız.
En küçük konumda bile ayarlamış olsanız dahi bu araç sizin dosyadaki tüm arka plan gürülütlerini temizlemenizi sağlayacaktır. Eğer buna rağmen hala dosyadaki gürültüler kaybolmuyor ya da dosya bozuluyor ise kaydı yeniden yapmayı deneyin, ancak bu sefer daha gürültüsüz bir ortamda kayıt yapmaya dikkat ediniz.
Eğer tüm bunlar size karışık geliyor ise proje ile ilgilenen kullanıcılardan yardım isteyiniz.
Kayıt ses seviyesini ekranda görünen zikzakların tepelerini en üst ve en alta değmeyecek şekilde ayarlamanız gerekmektedir. Eğer değerlerse, sesin bir kısmı kesilir ve seste kayıplar meydana gelerek ses boğuklaşır. Ancak ses seviyesinin anlaşılabilecek bir yükseklikte olması gerektiğini de unutmayınız.
Kaydı bitirdikten sonra ses seviyesini arttırmalısınız. Yukarda anlatıldığı biçimde normalizasyon yaparsanız ses yükselecektir. Normalizasyon seste kesintilere yol açmadan seviyesini yükseltecektir. Eğer normalizasyon ardından ses seviyesi yükselmiyor ise kullandığınız yazılım seste kesintiye yol açmadan seviyesini yükseltemiyor demektir. Aynı zamanda kaydın bir yerinde normalden fazla bir seviyede bağırmış (bir kelimenin ilk hecesinde biraz daha fazla bağırmış olabilir ya da oturduğunuz sandalyenin ayaklarını sürmüş ya da öksürmüş olabilirsiniz) olmanız da olasıdır. Bu tür istenmeyen sesleri kayıttan çıkarmalı ya da kaydı yeniden yepmayı denemelisiniz.
Kaydınızın bölümlerini ayırarak ayrı ayrı ses seviyelerini yükseltmeniz de olasıdır. Ancak bunu yapmak yerine ses sıkıştırmasını yapmanız daha doğru bir yöntem olacaktır.
