Veba doktoru sözleşmesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Veba doktoru sözleşmesi, kasabanın yöneticileri ile veba hastalarını iyileştiren doktor arasında yapılan anlaşmadır.[1] Bu sözleşmeler Avrupa şehir arşivlerinde bulunmaktadırlar.[2] Veba doktoru, Avrupa şehri ya da kasabası tarafından salgın zamanında, özellikle zengin ya da fakir veba hastalarını tedavi etmesi için kiralanan kimsedir. Bu doktorlar özellikle ödemeye gücü yetmeyen fakir kimseler için kurulmuştu. Sözleşmeye göre yapmaları gereken 2 şey bulunurdu: birincisi veba hastalarını iyileştirmek ve başka hastalığa sahip hastaları tedavi etmekten uzak durmak, ikinci koşul ise hekimlerle birlikte veba kurbanlarının diğer hastalara bulaştırmasını engellemek adına bir kalkışmayı temsil etmekti.[2] Birçok durumda bu ''doktorlar'' ya gönüllüler, başarısız doktorlar, ya da yeni bir iş hayatına başlayan genç doktorlardı.[1] Veba doktoru kendi kostümüyle bir hastayı gördükten sonra uzun süre karantina altında kalmak zorundaydı.[2] Bir ''hastalık taşıyıcısı'' olarak, anlaşmaya göre izole edilmiş bir ortamda karantinada yaşaması gerekirdi.[2]
Müzakereler[değiştir | kaynağı değiştir]
Son anlaşmadan daha önemli olan kazanç, genellikle ciddi müzakerelerden oluşurdu. Örnek olarak, Torino kasabasının yöneticileri, 1630 yılında Dr. Maletto'nun kasabanın doktoru olması için anlaşma koşullarını değerlendiriyordu. Çok fazla müzakereden sonra, Dr. Maletto ile olabildiğince yakın zamanda adil bir anlaşma yapmak için, komisyoncularını eğittiler. Komisyonculara, şehirleri için ellerinden gelen en iyi anlaşmayı yapmaları, fakat sayıları düşük ve bu denli tehlikeli görevleri yapacak birilerini bulmak zor olduğu için doktoru kiralama şansını kaybetmemeye önem göstermeleri tembihlendi.[3]
Salgına sahip Avrupa şehirleri ve veba doktorları arasındaki çetin müzakerelere örnek olarak, Pavia şehrinde Giovanni de Ventura ve şehir arasında gerçekleşmiş anlaşma verilebilir. Şehir arşivlerinde, aslı yazılmış olmasına rağmen daha sonra düzeltilen 16 sözleşme maddesi bulunmaktadır. Maddelerden biri ayda 30 florin ödeme olarak gözüküyordu, fakat daha sonra geçim masrafları giderilince kalan net rakam olarak düzeltildi. 2. madde başta 2 ayda bir arttırılarak ödeme yapma üzerineydi, sonrasında aylık olarak düzeltildi. 5. madde en başta 2 aylık kıdem tazminatı üzerineydi, daha sonra 1 ayın ödemesi olarak değiştirildi. 6. maddenin içeriği ''Bahsi geçen Doktor Giovanni veba hastalarıyla temas etmediği sürece gözlem altında tutulamaz.'' şeklindeydi. Daha sonra ''doktor tüm hastaları iyileştirmeli ve gerekli bulunursa hastalıklı bölgeleri ziyaret etmelidir.'' şeklinde güçlendirildi. Yedinci madde doktora vatandaşlık verilmesiyle ilgiliydi, daha sonra kendisinin davranışlarına bağlı olarak verilmesi şeklinde değişti.[3][4][5]
Bernardino di Francesco Rinaldi 1527'de Volterra şehri için doktor olarak kiralandığında, sözleşmesine hayatının devamı için gereken (örn. su, yemek) ihtiyaçları karşılamak adına şehrin ödeme yapma zorunluluğu eklenmişti ve bu ihtiyaçlar doğrudan şehir giderlerinden ödendi.[6]
Kınama Cezaları[değiştir | kaynağı değiştir]
1527'de, Prato şehrinde Stefano Mezzettino adında bir doktorun hastaları bekçi olmadan tedavi ettiği tespit edildi. Veba doktoru sözleşmesindeki kurala göre, doktor hastalara bakacağı zaman yanında bir bekçi de ona refakat etmek zorundaydı. Bu kural toplumda daha fazla tehlike yarattı. Veba doktoru sözleşmesindeki bir kuralı çiğnemesi ve illegal davranışları yüzünden cezalandırıldı.[7]