Varka ile Gülşah

Gülşah (solda) ve Varka'yı (sağda) gösteren bir minyatür

Varka ile Gülşah ya da Varaka ile Gülşah, hem Türk hem Fars edebiyatında yer alan bir aşk hikâyesidir. Bilinen ilk hikâyesi, Gazneli Mahmud adına Ayyûki tarafından Farsça olarak mesnevi şeklinde yazılmıştır. Muhammed döneminin Arabistan'ında geçen hikâyede beşeri bir aşk ele alınmaktadır. Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nde bulunan 71 minyatürlü Farsça bir el yazması mevcuttur ve nakkaşı 58b yaprağında adı yazılı olan Abdülmümin El Hoyi'dir. 13. yy. başlarında Konya'da yapılan minyatürler Anadolu Selçuklu sanatına aittir.

Konu

Çocukluklarından beri birbirini seven ve 16 yaşına geldiklerinde birbiriyle evlenmeye karar veren Varka ile Gülşah, Beni Şeyh Kabilesi’nin reisleri olan Human ve Hilal adlı iki kardeşin çocuklarıdır. Gülşah, düğünde Beni Zeybe Kabilesi reisi Rabi İbn Adnan tarafından kaçırılır. Bunun üzerine babasıyla Beni Zeybe Kabilesi'ne savaş açan Varka, babasıyla bazı adamlarını bu savaşta kaybeder ve kendisi de tutsak olur. Rabi ise Gülşah'ın kalbini kazanmak için ona hediyeler alır. Gülşah, daha sonra erkek kıyafetleri giyerek savaş alanına gider ve Rabi'yi öldürür fakat Rabi'nin oğlu tarafından tekrar kaçırılır. Varka, Rabi'nin oğlunun çadırına girerek onu öldürür ve Gülşah'ı kurtarır.

İki sevgili daha sonradan zengin bir damat isteyen Gülşah'ın ailesinin engelleriyle karşılaşır. Varka da Yemen kralı olan dayısının yanına servet edinmeye gider. Bu esnada Gülşah'ın ailesi kızlarını altın, gümüş, deve ve köleler karşılığı Şam şahıyla evlendirir. Varka döndüğünde kendisine Gülşah'ın öldüğünü söylerler. Gülşah'ın sözde ölümü sonrası oldukça acı çeken Varka, Şam şahının sarayına getirilir ve Gülşah'la burada karşılaşır fakat kendisine yakın davranan Şam şahının ilgisini kötüye kullanmayıp saraydan ayrılır. Öldüğünde ise mezarı Gülşah tarafından bulunur. Gülşah da kendi hayatına son verir. Bundan sonra Muhammed, iki sevgiliye mutlu bir hayat bağışlar.