İçeriğe atla

Trofim Lısenko

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Trofim Lisenko sayfasından yönlendirildi)
Trofim Lysenko
1938 yılında Trofim Lysenko
DoğumTrofim Denisovich Lysenko
29 Eylül 1898(1898-09-29)
Karlivka
Poltava Valiliği
Rus İmparatorluğu
Ölüm20 Kasım 1976 (78 yaşında)
Moskova, Sovyetler Birliği
MilliyetUkraynalı
VatandaşlıkSovyetler Birliği
EğitimUkrayna Yaşam ve Çevre Bilimleri Ulusal Üniversitesi
Kariyeri
Çalıştığı kurumlarRusya Bilimler Akademisi

Trofim Denisovich Lysenko (RusçaТрофи́м Дени́сович Лысе́нко, UkraynacaТрохи́м Дени́сович Лисе́нко; 29 Eylül [E.U. 17 Eylül] 1898 – 20 Kasım 1976) Sovyet tarım biyoloğu. Öğrenci iken tarımla alakalı birkaç farklı projede çalıştı; bunlardan biri sıcaklık değişimlerinin bitkilerin biyolojik yaşam döngüsü üzerindeki etkilerini içeriyordu. Bu çalışma daha sonra Lysenko'yu, kış buğdayını bahar buğdayına dönüştürmek için bu özellikleri nasıl kullanabileceğini düşünmeye itti. Bu sürece Rusça "jarovization" adını verdi ki, sonrasında "vernalizasyon" olarak anılacaktı.[1]

Lysenko edinilmiş özelliklerin kalıtımı teorisini güçlü bir şekilde destekledi ve sözdebilim lehine Mendel genetiğine karşı çıktı.[2][3] Lisenkoizm olarak adlandırılan fikirleri savunurdu.

Geliştirilmiş ürün verimleri üzerindeki deneysel araştırması, özellikle 1921-1922 Sovyet Kıtlığı sonrasında Sovyet liderinin Joseph Stalin desteğini ve Kolektivizasyon (SSCB) direnişinden kaynaklanan verimliliğin 1930'ların başında Sovyetler Birliği'nin çeşitli bölgelerinde kaybolmasını sağladı. 1940'ta Lysenko, Sovyetler Birliği'nin Rus Bilim Akademisi'nde Genetik Enstitüsü müdürlüğüne getirildi ve siyasi nüfuz ve iktidarın uygulanması, Mendel karşıtı öğretilerinin Sovyet bilim ve eğitiminde kullanılmasını daha da güvence altına aldı. Bilimsel muhalefet, Lysenko'nun 1921-1922 Sovyet Kıtlığı teorileri 1948'de Sovyetler Birliği'nde resmi olarak yasaklandı.

Lysenko 1965 yılına kadar Genetik Enstitüsünde görevine devam etmesine rağmen,[4] Sovyet tarımsal uygulamaları üzerindeki etkisi 1950'lerde azaldı.

Çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kalıtım ve Değişkenliği (1945)
Bugünkü Biyoloji Bilimi (1948)

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Graham, Lo-ren R. (2006). Moscow Stories. Bloomington, IN: Indiana University Press. ss. 120-125, 290. ISBN 978-0-25-30007-43. 2 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  2. ^ Sterling, Bruce (Haziran 2004). "Suicide by pseudoscience". Wired (12.06). 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  3. ^ Gordin, Michael D. (2012). "How Lysenkoism became pseudoscience: Dobzhansky to Velikovsky". Journal of the History of Biology. 45 (3). ss. 443-68. doi:10.1007/s10739-011-9287-3. PMID 21698424. 
  4. ^ Lysenko, Trofim Denisovich. Encyclopædia Britannica Online. 16 Ağustos 2013. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2014. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]