Timoharis
İskenderiyeli Timocharis (Yunanca: Τιμόχαρις veya Τιμοχάρης, gen. Τιμοχάρους; MÖ 320–260), Yunan astronom ve filozof. Muhtemelen İskenderiye'de doğdu. Öklid'le aynı çağda yaşadı.
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Timocharis hakkında bilinen çok az bilgi de Batlamyus'un Almagest'teki alıntılarından geliyor. Buna göre Timocharis MÖ 290-280 arasında İskenderiye'de çalışmış. Batlamyus, Timocharis veya Aristillus tarafından kabaca MÖ 290 yılında kaydedilen 18 yıldızın dik açıklığını liste haline getirdi.[1] MÖ 295 ile 272 arasında Timocharis, dört tane ay örtülmesini ve Venüs gezegeninin bir yıldızın önünden geçişini kaydetti.[2] Bunlar hem Mısır hem de Atina takvimleri kullanılarak kaydedildi.[3] Venüs gözlemi, gezegenin η Virginis yıldızına 15 yay dakikası kadar yakınına geldiği MÖ 12 Ekim 272'de gerçekleştirilmiş olabilir.[4]
Timocharis'in gözlemleri, belirli bir tarih atanabilecek en eski Yunan kayıtları arasındadır. Euctemon ve Meton tarafından belirtildiği gibi, yalnızca MÖ 432 yaz gündönümü kaydı bu rekoru aşar.[5] Timocharis, Aristillus'la birlikte, büyük olasılıkla İskenderiye Kütüphanesi'ne ait olan bir gözlemevinde çalıştı. Büyük olasılıkla gnomonlardan, güneş saatlerinden ve bir astronomik küreden oluşan temel ekipmanları vardı. İkisi de Sisamlı Aristarkus'la aynı çağda yaşadı ancak Timocharis ile Aristarkus arasında bir tanışıklık olup olmadığı belli değildir.[6]
Astronomik gözlemleri sırasında Timocharis, Spica yıldızının sonbahar ekinoksunun 8° batısında yer aldığını kaydetti. Ancak daha sonra Hipparkos, Spica'nın sonbahar ekinoksunun sadece 6° batısında olduğunu gözlemledi. Hipparkos, Timocharis'in daha önceki ay tutulmalarının kayıtlarına dayanarak gözlemlerini yaptığı dönemi çıkarabildi. Bu farktan yararlanarak Hipparkos, yıldızların boylamlarının zamanla değiştiğini keşfetti ve bu sayede ekinoksların deviniminin ilk değerini yılda 1/100°'den az olmayacak şekilde belirlemesini sağladı.[5]
Merkür gezegeninden bahseden ilk astronom olarak kabul edilir.[7][8]
Ay'daki bir kratere onun adı verilmiştir.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Newton, R. R. (1974). "The obliquity of the ecliptic two millennia ago". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 169 (2): 331-342. doi:10.1093/mnras/169.2.331. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023.
- ^ Jones, Alexander (1999). Astronomical papyri from Oxyrhynchus. 1–2. DIANE Publishing. s. 84. ISBN 0-87169-233-3.
- ^ Jones, A. (1997), On the reconstructed Macedonian and Egyptian lunar calendars (PDF), 119, ss. 157-166, 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Eylül 2009
- ^ Fomenko, A. T.; Vi︠a︡cheslavovich, Vladimir Kalashnikov; Nosovskiĭ, Gleb Vladimirovich (1993). Geometrical and statistical methods of analysis of star configurations: dating Ptolemy's Almagest. CRC Press. s. 215. ISBN 0-8493-4483-2.
- ^ a b Evans, James (1998). The History & Practice of Ancient Astronomy. Oxford University Press US. s. 259. ISBN 0-19-509539-1.
- ^ Sarton, George (1993). Hellenistic science and culture in the last three centuries B.C. Courier Dover Publications. s. 53. ISBN 0-486-27740-2.
- ^ "intro". history.nasa.gov. 25 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2016.
- ^ Greeley, Ronald (21 Şubat 2013). Introduction to Planetary Geomorphology. Cambridge University Press. s. 91. ISBN 9780521867115.
- ^ Blue, Jennifer. "Timoharis". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Research Program.