Thrakesion sayfasının kaynağını görüntüle

{{Karıştırma|Trakya (thema)}}
{{Eski idari bölüm bilgi kutusu
|native_name       = {{Dil|grc|Θρᾳκήσιον θέμα, θέμα Θρᾳκησίων, Θρᾳκήσιοι}}
|conventional_long_name = Trakyalıların theması
|common_name       = Trakyalıların theması
|subdivision       = [[Thema]]
|nation            = [[Bizans İmparatorluğu]]
|era               = Orta Çağ
|capital           = [[Efes]] ya da [[Chonae]] (7.–11. yüzyıllar), [[Alaşehir|Filadelfiya]] ve sonra [[Smirni]] (12.–14. yüzyıl)
|image_map         = Asia Minor ca 780 AD.svg
|image_map_caption = Bizans İmparatorluğu'nun [[Küçük Asya]] Themaları yaklaşık 780, ''[[Opsikion]]'' Theması'nın bölünmesinden sonra.
|life_span         = 640lar–660lar / 700ler–710lar – {{Yaklaşık}} 1078<br>1097–1330
|year_start        = 640lar–660lar ya da {{yaklaşık}} 700ler–710lar
|event_start       = 
|date_event1       = {{Yaklaşık|1078}}
|event1            = [[Selçuklu Hanedanı]]nın eline geçmesi
|date_event2       = {{Yaklaşık|1097}}
|event2            = Bizans'ın yeniden ele geçirmesi
|year_end          = 1330
|event_end         = [[Anadolu beylikleri]]nin eline geçmesi
}}
'''Trakyalı Theması''' ({{Dil|el|Θρᾳκήσιον θέμα|dil_adı=e}}, ''Thrakēsion thema''), daha düzgün bir şekilde '''Trakyalıların theması''' ({{Dil|el|θέμα Θρᾳκησίων|dil_adı=e}}, ''thema Thrakēsiōn'' olarak bilinir, sıklıkla daha kısa {{Dil|grc|Θρᾳκήσιοι}}, ''Thrakēsioi'') olarak söylenir, Batı [[Küçük Asya]]'da (modern [[Türkiye]]) [[Bizans İmparatorluğu]] [[thema]]sıdır. 7. yüzyılın ortalarında veya 8. yüzyılın başlarında eski [[Dioecesis Thraciae|Trakyalılar]] ordusunun yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur ve adını almıştır, Konstantinopolis'e yakınlığı nedeniyle varoluşu boyunca İmparatorluğun daha büyük ve daha önemli themalarından biri olmuştur. Trakyalıların theması 14. yüzyılın başlarında bölge [[Anadolu beylikleri]]nin eline geçmesine kadar hayatta kalan en uzun ömürlü themalardan biri olmuştur.

== Tarihi ==
Diğer themalarda olduğu gibi, kesin kuruluş tarihi belirsizdir. Trakyalıların Theması'nın varlığı ilk kez 711'de, İmparator [[II. Justinianos]] tarafından Hristoforos adlı "Trakyalıların [[Tourmarches]]" [[Hersonisos]]'a gönderildiğinde kesin şekilde kanıtlanırken yönetici olarak, yönetici bir ''[[Stratigos|stratēgos]]'' ancak 741 kadar geç tarihte kaydedilir.<ref name="ODB">{{harvnb|ODB|loc="Thrakesion" (C. Foss), p. 2080}}.</ref><ref name="DOAKS4">{{harvnb|Nesbitt|Oikonomides|1996|p=4}}.</ref><ref name="EHW2.1">{{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_2 Chapter 2.1]}}.</ref>{{Kdş|Pertusi|1952|ss=124-125}} Bu nedenle geleneksel olarak Trakyalıların başlangıçta [[Anatolikon|Anatolikon Theması]]'nın bir ''[[tourma]]'' (tümen) olduğu ve 695'ten bir süre sonra, muhtemelen 8. yüzyılın ilk yıllarında tam bir themaya haline getirildiği varsayılır, ancak kaynakların ifadesi bunun 711 itibarıyla yapılıp yapılmadığını açıklığa kavuşturmamaktadır. Bununla birlikte, Ralph-Johannes Lilie ve John Haldon gibi bazı modern bilim adamları, Trakyalılar ordusunun 687 yılındaki bir fermanda geçen ''Thracianus exercitus'' ("[[Dioecesis Thraciae|Trakyalılar]] ordusu")  terimi ile aynı olduğunu ve dolayısıyla Trakyalıların themasının, Küçük Asya'da oluşturulan orijinal themalardan biri olduğunu öne sürerler.<ref name="ODB"/><ref name="EHW2.1"/>{{Kdş|Haldon|1997|ss=212-214}}

Themanın adı, themaların 7. yüzyılın ortalarında [[İslam'ın yayılışı]] ardından [[Doğu Roma ordusu]]nun eski kara ordularının kalıntıları için askeri kamp alanları olarak şekillendirilmesinden kaynaklanıyor; Trakyalıların durumunda ''[[magister militum]] per [[Dioecesis Thraciae|Thracias]]'' kara ordusudur.{{Kdş|Haldon|1999|s=73}}{{Kdş|Pertusi|1952|s=124}} Bu durum şu gerçekle daha da desteklenmektedir: 4./5. yüzyılların ''Equites Theodosiaci Iuniores''{{'}}in ''[[vexillatio]] palatina''{{'}}sı ve ''Victores''{{'}}ın ''[[Auxilia palatina|auxilium palatinum]]''{{'}}u 10. yüzyılın ''Theodosiakoi'' ile ''Viktores''{{'}}in thema ''tourmai'' olarak yeniden kayıtlarda görülmektedir. Bu, Trakyalıların Theması, [[Bizans ordusu]]nun bilinen en eski birimlerinden bazılarını savunma ayrımı sağlar.<ref name="DOAKS4"/>{{Kdş|Treadgold|1995|ss=97-100}}{{Kdş|Haldon|1999|s=112}} Bu köken, İmparator [[VII. Konstantinos]] ({{Hükümdarlık dönemi|913|959}}) tarafından ''[[De Thematibus]]'' adlı eserinde anlatılan ve bölgeye, [[Alyattis|Lidyalı Alyattis]] tarafından MÖ 6. yüzyılın başlarında bazı Trakyalıların yerleştiği adının verildiği efsanevi öyküye de yansımıştır.<ref>{{harvnb|Pertusi|1952|p=60}}; {{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_1 Chapter 1]}}.</ref>

Trakyalıların bilinen ilk ''stratēgos''{{'}}u Sisinnios isimli biridir, gaspçı [[Artabasdos]]'a ({{Hükümdarlık dönemi|741|742}}) karşı [[V. Konstantinos]]'u ({{Hükümdarlık dönemi|740|775}}) destekledi, ancak daha sonra imparator kendisine karşı bir komploya karıştığından şüphelendiğinden [[Bizans kültüründe politik nedenlerle sakat bırakma|kör edildi]]. Konstantinos kendisine ve politikalarına sadık bir dizi vali atamaya özen gösterdi; aralarında en göze çarpanı ateşli [[Bizans ikonoklazmı|ikonoklast]] [[Mihail Lahanodrakon]]'dur. Lahanodrakon, [[ikonofil]]lere, özellikle keşişlere acımasızca zulüm başlattı, tarihçi Warren Treadgold'un sözleriyle 772'ye gelindiğinde, "kendi theması dahilindeki manastır hayatını ortadan kaldırmayı" başarmış gibi görünmektedir.<ref name="EHW3">{{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_5 Chapter 3]}}.</ref>{{Kdş|Treadgold|1997|ss=364-365}} Themanın diğer önemli valileri arasında:
* 790'larda ''stratēgos''{{'}}u olan ve 803'te [[I. Nikiforos]]'a ({{Hükümdarlık dönemi|803|811}}) isyan eden [[Bardanes Turkos]];<ref name="EHW3"/>
* 841'de [[Beşparmak Dağı]]'nda [[Girit Emirliği|Giritli Sarazenleri]] mağlup eden ve imparatorluk ailesi ile evlenen [[Konstantinos Kontomitis]];{{Kdş|Treadgold|1988|ss=325, 355, 454}}
* [[III. Mihail]]'in ({{Hükümdarlık dönemi|842|867}}) amcası ve 856–863 arası imparatorluğun önde gelen generali [[Petronas (komutan)|Petronas]];{{Kdş|Treadgold|1997|ss=450-451}}
* Opsikion Theması'nın valisi Georgios Peganis ile birlikte [[Simbatios o Armenios]], önce III. Mihail'in himayesinde olup sonunda tahtı gasp eden [[I. Basileios|I. Basileios "Makedonyalı"]] ({{Hükümdarlık dönemi|867|886}}) artan gücüne karşı çıkmaya çalıştılar.<ref name="EHW3"/>

10. yüzyılda, Arap akınlarının tehdidi azalırken, Trakyalıların askerleri, [[Girit Emirliği]]'ne 911, 949 ve 960 yıllarında gönderilen seferler gibi denizaşırı seferlerde giderek daha fazla kullanıldığı görünmektedir.<ref name="EHW4">{{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_7 Chapter 4]}}.</ref> Aynı süreç, themanın yavaş yavaş barışçıl bir durgun su haline geldiğini gördü; 1029'a gelindiğinde, imparatorluğun en yetenekli generallerinden biri olan ve tahtta tasarımları barındırdığından şüphelenilen [[Konstantinos Diogenis]]'in, ''stratēgos''pozisyonuna atanması bir rütbe indirimi ve gücünü frenlemek için bir önlem olarak görüldü.<ref name="EHW5">{{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_3 Chapter 5]}}.</ref>

Thema, 1070'lerin sonlarında kısa süre [[Selçuklu Hanedanı]]nın eline geçti, ancak topraklarının çoğu, 1090'ların sonlarında [[Birinci Haçlı Seferi]]'nin yardımıyla [[İoannis Dukas (Andronikos Dukas'ın oğlu)|İoannis Dukas]] tarafından geri alındı. [[II. İoannis]] ({{Hükümdarlık dönemi|1118|1143}}) [[Alaşehir|Filadelfiya]]'da oturan bir ''[[dux|doux]]'' altında, küçültülmüş boyutta da olsa, bir idari birim olarak themayı yeniden oluşturdu. Eski themanın güney kısmı, yeni kurulan [[Milasos ve Melanodiyon]] themasının bir parçası oldu.<ref name="ODB"/>{{Kdş|Haldon|1999|s=97}} [[İznik İmparatorluğu]] altında yeniden yapılandırıldı ve bu zamana kadar Ege kıyıları boyunca Smirni ve Anaia ''Katepanlıklar''{{'}}ı ve yukarı Kaystros vadisinde Pyrgion ve Kaloe koralarından oluşuyordu. Basileios Hrisomallis, 1204'ten sonra bilinen ilk validir ve 1233'ten 1260'a kadar valilerin listesi neredeyse tamdır. Merkezi [[Antiokheia (Büyük Menderes)|Antiokheia]] olan Maeander theması, ona bağlıydı.{{Kdş|Angold|1975|ss=246-8}}

Trakyalıların theması, Küçük Asya'da çeşitli [[Anadolu beylikleri|Türk beylikleri]]nin eline düşen son Bizans topraklarından biriydi ve baskınlarına karşı bir siper olarak önemli bir rol oynadı. Ancak [[Smirni]] 1330'da [[Aydınoğulları Beyliği]]'nin eline geçene kadar 14. yüzyılın başlarında bu şehir çevresindeki alanla sınırlı kalmıştır.<ref name="ODB"/>

== Coğrafya ve idare ==
Trakyalıların themas, [[İyonya]]'nın (geç Roma eyaleti [[Asya (Roma eyaleti)|Asya]]) antik bölgelerini, [[Lidya]], [[Karya]]'nın kuzey yarısını ve [[Frigya]]'nın bir bölümünden oluşturuyordu. Thema batıda, Efes'ten Adramyttion'a kadar uzanan kıyı şeridi ile [[Ege Denizi]], kuzeyde muhtemelen [[Bakırçay|Kaikos]] Nehri vadisi boyunca [[Opsikion|Opsikion Theması]], doğuda [[Chonae]] ile [[Laodikeia]]'nin doğusunda [[Anatolikon|Anatolikon Theması]] ve güneyde [[Kibirreoton|Kibirreoton Theması]] ile çevriliydi. Thema yaklaşık 20 şehir içeriyordu, ancak çoğu [[Geç Antik Çağ]]'daki durumlarına göre çok gerilemişlerdi. Smirni ve Efes (o zamanlar "Theologos" olarak biliniyordu) muhtemelen aralarında en büyükleriydi. Pers coğrafyacı [[İbn Hurdâzbih]], {{yaklaşık}} 847 yılında yazdıklarında, Efes'ten başkent olarak bahseder, ancak bu kesin değildir; onun yerine Chonae'de olabilir.<ref name="ODB"/><ref>{{harvnb|Pertusi|1952|p=125}}; {{harvnb|Lambakis|2003|loc=[http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4524&boithimata_State=&kefalaia_State=#chapter_4 Chapter 2.2]}}.</ref>

Themanın yöneticisi ''stratēgos'', thematik valilerin birinci kademesinde yer aldı ve yıllık 40 pound altın maaş aldı. Arap coğrafyacı [[Kudâme ibn Ca'fer]], {{yaklaşık}} 930 yılında yazdıklarında, emrindeki asker sayısını 6.000 verirken, bir nesil önce yazan [[İbn'ül-Fakîh]], bu sayıyı 10.000'e çıkarır.<ref name="ODB"/>{{Kdş|Pertusi|1952|s=126}}} 949'da, en kıdemli subayları, rütbe sırasına göre, ''Theodosiakoi''{{'}}nin ''[[Turma|tourmarchēs]]''{{'}}i, ''Viktores''{{'}}nin ''tourmarchēs''{{'}}i, deniz kıyısının (''tēs paraliou'') ''tourmarchēs''{{'}}i ve bir ''[[merarches|meriarchēs]]''.<ref name="DOAKS4"/>{{Kdş|Treadgold|1995|s=99}} Deniz kıyısı, mürettebat ve gemi verdiği [[Sisam (thema)|Sisam]] [[Bizans donanması|deniz]] theması ''stratēgos''{{'}}un paralel yetkisi altındaydı.<ref name="DOAKS4"/>

== Kaynakça ==
;Özel
{{Kaynakça|2}}

;Genel
{{Kaynak başı|2}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Angold|ad=Michael|yazarbağı=Michael Angold|başlık=A Byzantine Government in Exile: Government and Society Under the Laskarids of Nicaea (1204-1261)|yıl=1975|yer=Oxford, United Kingdom|yayıncı=Oxford University Press|isbn=0-19-821854-0|url=| kaynak = harv}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Haldon|ad=John F.|başlık=Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture|yıl=1997|yer=Cambridge, United Kingdom|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-31917-1|url=http://books.google.com/?id=pSHmT1G_5T0C| kaynak = harv}}
*{{Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565-1204}}
*{{Oxford Dictionary of Byzantium}}
*{{Web kaynağı | soyadı = Lambakis | ad = Stylianos | başlık = el:Θρακησίων Θέμα | eser = Encyclopedia of the Hellenic World, Asia Minor | yer = Athens, Greece | yayıncı = Foundation of the Hellenic World | tarih = 17 Ekim 2003 | url = http://www.ehw.gr/l.aspx?id=4524 | erişimtarihi = 7 Ekim 2009 | dil = Yunanca | kaynak = harv | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160330081809/http://www.ehw.gr/l.aspx?id=4524 | arşivtarihi = 30 Mart 2016 | ölüurl =hayır}}
*{{Kitap kaynağı|editör1-soyadı=Nesbitt|editör1-ad=John W.|editör2-soyadı=Oikonomides|editör2-ad=Nikolaos|editör2-bağ=Nikolaos Oikonomides|başlık=Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 3: West, Northwest, and Central Asia Minor and the Orient|yer=Washington, District of Columbia|yayıncı=Dumbarton Oaks Research Library and Collection|yıl=1996|isbn=0-88402-250-1|url=http://books.google.com/books?id=SzA76UaLhNkC|kaynak=harv|erişimtarihi=4 Ekim 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161207064739/https://books.google.com/books?id=SzA76UaLhNkC|arşivtarihi=7 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Pertusi|ad=A.|başlık=Constantino Porfirogenito: De Thematibus|yer=Rome, Italy|yayıncı=Biblioteca Apostolica Vaticana|yıl=1952|dil=İtalyanca| kaynak = harv}}
*{{The Byzantine Revival, 780-842}}
*{{Kitap kaynağı|soyadı=Treadgold|ad=Warren T.|başlık=Byzantium and Its Army, 284–1081|yıl=1995|yer=Stanford, Kaliforniya|yayıncı=Stanford University Press|isbn=0-8047-3163-2|url=http://books.google.com/?id=xfV0LkMNaLUC| kaynak = harv}}
*{{A History of the Byzantine State and Society}}
{{Kaynak sonu|2}}

{{Bizans Themaları (De Thematibus'a göre)}}

[[Kategori:7. yüzyılda Bizans İmparatorluğu]]
[[Kategori:Bizans döneminde Anadolu]]
[[Kategori:Bizans thema'ları]]
[[Kategori:Orta Çağ'da Lidya]]
[[Kategori:Orta Çağ'da İyonya]]
[[Kategori:Orta Çağ'da Karya]]