Tepeköy, Damal
| Tepeköy | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Tepeköy Tepeköy'ün Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Damal |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2076 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 80 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tepeköy, Ardahan ilinin Damal ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeköy, en geç 1886 yılından beri bu adı taşımaktadır. Rus idaresi köyü bu tarihte Tapa-Köy (Тапа-Кёй) adıyla kaydetmiştir.[3] 1928 tarihli köy listesinde ise köyün adı Tepe Köy (تپە كوی) olarak geçer.[4]
Tepe, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Eruşeti'de yer alır. Eruşeti bölgesi, Gürcistan’ın en eski Hristiyanlık merkeziydi.[5] 93 Harbi'nin ardından Rusların Eruşeti bölgesini ele geçirmesinden yaklaşık on yıl sonra köyün nüfusunun 41 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte köyün küçük ve muhtemelen yeni bir yerleşme olduğu anlaşılmaktadır. Zaten 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1694-1732 tarihli cebe defterinde adının geçmemesi, Tepeköy'ün daha geç dönemde ortaya çıktığını göstermektedir.[6][7] 1886 yılında köyün nüfusunun tamamı Rus idaresince "Türkmen" olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Dereköy, Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlı Sorsi nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biriydi.[3] Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 65 kişiye, 1906'da 96 kişiye ulaşmıştır.[8]
Tepeköy, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla Tepeköy'ü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Tepeköy, 1928 yılında "Tepe Köy" biçiminde bir yazılışla Kars vilayetinin Ardahan kazasının Damal nahiyesine bağlı bir köy olarak kaydedilmiştir.[4] 1935 genel nüfus sayımında ise "Tepeköy" adıyla kaydedilmiş olan köy, Posof kazasının Damal nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 139 kişiden oluşuyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepeköy, Ardahan il merkezine 58 km, Damal ilçe merkezine 3 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 80[2] |
| 2021 | 87[2] |
| 2020 | 88[2] |
| 2019 | 94[2] |
| 2018 | 98[2] |
| 2017 | 98[2] |
| 2016 | 108[2] |
| 2015 | 110[2] |
| 2014 | 116[2] |
| 2013 | 116[2] |
| 2012 | 128[2] |
| 2011 | 126[2] |
| 2010 | 139[2] |
| 2009 | 157[2] |
| 2008 | 168[2] |
| 2007 | 156[2] |
| 2000 | 190[11] |
| 1990 | 279[12] |
| 1985 | 360[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tepekoy, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Damal Tepeköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ "Roland Topçişvili, Gürcülerin Etnik Tarihi ve Gürcistan'ın Tarihsel-Etnografik Bölgeleri (Gürcüce: ქართველთა ეთნიკური ისტორია და საქართველოს ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მხარეები), 2002". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2021.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 326 sayfa.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 362" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ekim 2021.
- ^ a b "Tepeköy Köyü". YerelNet.org.tr. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.