Tartışma:Kıpçaklar

Kıpçaklar

Kıpçakların için yeterince bilgi mevcut fakat haritalardan örnekler yok .

Manav Türkleri Hakkında

MANAV TÜRKLERİ HAKKINDA Ben bir Manav Türküyüm ; Ulaştığım sonuçları paylaşmak için buraya yazmak gereğini duydum. öncelikle Türkiyenin hangi bölgelerinde yaşadıkları üzerinde yoğunlaştım. Sonuç olarak; İstanbul , İzmit, Adapazarı, Bursa, Bolu, Bilecik, Balıkesir, Eskişehir, Çanakkale, Düzce, Zonguldakda VB. Batı Anadolu Bölgelerinde yaşadıklarını tespit ettim. Ben ayrıştırıcı net tespitlerimi aşağıya sıralıyorum.

     1- Manavların yaşadığı bölge ağırlıklı olarak Marmara bölgesi ve Trakya , Batı Karadeniz , Orta Karadeniz bölgeleri, civarı.
     2- Manavlar ottan yapılan tüm yemeklere Manca bu otlarada Mancar diyorlar ve Manavların Mancarlı pidesi meşhurdur. (Latince; Mancare yemek anlamındadır) Makedonya dan gelmiş türk muhacirlerde de kelimelerinin aynı anlamda kullanıldığını tespit ettim gagavuz türklerinde ve balkan türklerinin tamanında aynı anlamda kullanılıyor sanırım.
     3- Birçok tarih kaynağında Bizansın kullandığı paralı askerler türkopol denen türk ordularının olduğu bunların Balkanlarda büyük bir yenilgiye uğramasından sonra bir kısmı Balkanlarda Kalmış (makedonya ,  bulgaristan ,  romanya , moldova , macaristan) bir kısmı Bizans eyaletlerine iskan edilmiş veya yerleşmiştir. Hatta Malazgirt te Bizans tarafında ve Alparslan tarafında iki ayrı Peçenek ve uz ordusu olduğu Bizans tarafındaki Peçenek ve uz ordusunun Alparslan safına geçtiği bilinmektedir.   
       Sonuç olarak benim kanatim şudur ki;
       Anadoluya daha önce Balkanlardan gelen bu Türkler selçuklu ve osmanlı efrafında birleşmiştir. (Önceki Satırdan Eski Tarihlerde Osmanlı Ve Selçukludan Az Daha Eski) Bugünkü Bulgaristanın üst bölgesine gelen Türkler Birinci Bulgar İmparatorluğunu 
kurmuşlardır.Daha sonra Peçenekler ve uzlar Balkanlarda büyük bir güç oluşturmuşlar bunlara kumanlarda katılmıştır. Zaman zaman Bizans için tehdit oluşturmuşlardır. Asyadan gelen kumanların saldırısı sonucu buyuk bir yenilgiye uğramış ve yukarıda da belirttiğim gibi bir kısmı Balkanlarda Kalmış (makedonya ,  bulgaristan ,  romanya , moldova , macaristan) bir kısmı Bizans eyaletlerine iskan edilmiş veya yerleşmiştir. Ancak bu iskan edilen kavimler içerisinde peçenekler ve uzlar dışında ve Kumanlarında var olduğuda bilinmektedir.
       Dolayıyla bu bilgilerin ışığında benim tahminim Manavlar bu peçenek, kuman ve uz ,Kıpçak boylarından Türkler ve selçuklu dönemi ve osmanlı dönemi gelen ve yerleşik hayata geçen yörüklerin karışması sonrası ortaya çıkmıştır.
       Tabiki bu bilgileri bu konuda bilimsel araştırma yapması gereken bilim adamlarına destek olması fikir vermesi için yazdım.   

Manavlar Türk Değil Deyip İşine Gelmeyen Makale Ve Yazıları Telif Bahanesiyle Silen Nişayan Ve Müridleri , Bir Müridi Olan Anton Aldemir e Gelsin En Yüksek Dna Test Sonuçları Orta Çağ Kimek Ve Karluklarla Manav Türkleri Ve Yörükler 45-55 Ve 35-45 Arası Yakın Çıkmıştır Tüm Sonuçlar Yerlilerden Alınmıştır = Kaynak:Türkmen Boylarının geçmişi, yayılışı.Prof.Dr Sultanşa ATANİYAZOV. XianGhonging (mesaj) 20.31, 6 Ekim 2022 (UTC)

Manavların Şivesi

Manavların Çoğu tarafından Türkiye Türkçesine Kıpçak Etkisi Olarak kabul edilen ŋ (ñ = ng) sesinin Y sesine dönüşmesi Kullanılmaktadırlar Örnek : Unuy (Onun, İzmit Taşköprü Kayalar, ) Atıy (Atın) Bu değişimler Kuzey Batı Kıpçak Grubundan olan Karaylar'da da görülmektedir.

P/>F değişimleri Kirfik (Kirpik) ve Ç/>Ş değişimleri'de Manav Ağızlarında görülmektedir.

Manavlarda arka ve orta damak ünsüzü “ñ” korunmuştur Örnek : Sāvoluŋ (Sağolun, Sakarya Adapazarı Salmanlı),

Aŋnadalım (Anlatalım, Kocaeli Kandıra Sakallar);

Kövüń (Köyün, İzmit Taşköprü Nezirler).

Manav Türkmen ağızlarının bir bölümünde bugün Moldova’da yaşayan Oğuz kökenli Gagavuz Türkçesinde ve bizim Rumeli ağızlarımızda gördüğümüz yuvarlak ünlü daralmalarına rastlanır. İlk hecedeki o’lar u, ö’ler ü olur:

Undan (ondan, Balıkesir Gönen Bostancı) ;

düğēle (döverler, Sakarya Kaynarca Büyükyanık), ǖdürüz (öğütürüz, Düzce Çilimli Kuşoğlu) kǖde (köyde, Kocaeli Kandıra Nefsikaymaz).

Bu kelimelerdeki daralmalar, Türkiye Türkçesi ağızları üzerindeki Kıpçak Türkçesi etkisi olarak açıklanır. Gerçekten de bugünkü Kazan Tatar ve Başkurt Türk şivelerinde bu olay karakteristiktir: yol > yul , köz (göz) > küz vb.

Bazı Manav ağızlarında Sonuncu yerine Sonku-Songu denilmektedir Song : Neslin en küçük oğlu. Anne karnındaki bebeğin göbeğinden anneye bağlanan bağın sonu. Son; oğul. Günümüz Kazan Tatarcasında ise'de Songı (Sonuncu) anlamına gelir. (Kocaeli Kandıra)

Manav Ağızlarında ki bir diğer Kıpçak Etkisi Ğ/>V değişimleridir Örnek Avız-Avuz (Ağız), Bavırma-Bavurma (Bağırma), Suvan-Sovan (Soğan). Bir başka Kuman etkisi ise hece sonu ünsüz çiftlerinin arasında ünlü türemesi şeklindedir. Kocaeli Kandıra’nın Hacılar ve Katçalı köylerinde “ilk” kelimesinin telâffuzu “ilik” şeklindedir (ilk >ilik). Aynı ses olayını Sakarya’da çift > çifit örneğinde de görüyoruz: bi çifit öküz (bir çift öküz, Sakarya Geyve Sarıgazi). Bu ses olayı; Tatar, Kazak, Kırgız, Başkurt Kıpçak Türk şivelerinde de yoğun olarak görülür: ḫalk > ḫalık ilk > ĕlĕk vb. Ali Karamanlıoğlu’nun Kıpçak Türkçesiyle ilgili eserinde Oğuzname’den naklen verdiği bilgiye göre milâdın ilk yıllarında Kafkasya’da yaşayan Kuman-Kıpçak Türkleri 11. asrın başlarında Karadeniz’in Kuzeyini işgal etmiş, 1061’de Rusları mağlûp etmişler, 1078’de Edirne’yi kuşatarak Bizansla savaşmışlardır. 11.-13. asırlar arasında Rusya’nın güneyi ile Doğu Avrupa’daki birçok ülke (Deşt-i Kıpçak Coğrafyası Başta olmak üzere. Ukrayna, Romanya, Macaristan ve Polonya) Moğol işgaline uğramıştır. Moğollardan kaçan Kumanlar ise Makedonya ve Bulgaristan olmak üzere dağılmışlar ayrıca Bizans-İznik-Latin imparatorluklarında Yarı köylü-Yarı Asker olarak İstanbul Boğazı-Sinop-Menderes vadisi arası bir hatta yerleşmişlerdir. İşte Rumeli ağızlarımızda ve bu arada (Yerli Türk) Manav ağızlarının bir kısmındaki o/>u/ ö/>ü daralmalarını bu dönemdeki Kıpçak etkisine bağlamak mümkündür Osmanlı Oğuz Türklerinin Rumeli’ye geçişi 14. yüzyılda (1352 yılında Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa ile) olmuşsa da bu bilgi durumu değiştirmez. Çünkü buralarda kalan Kıpçak unsurlarının ya da onlardan etkilenmiş olan diğer yerli unsurların bir etkisinden söz etmek mümkündür.

Kandıra Manav Türkmenlerin'de “geliyor” anlamında yaygın olarak kullanılan şekiller, Rumeli ağızlarının bir kısmı ve Batı Karadeniz ağızlarında olduğu gibi “geliya, geleya” vb.dir. Ege bölgesindeki Yörük Türkmenlere ait olan bu fiil çekimi, kardeş Manav Türkmenlerinin şuur altında saklanmış olmalıdır.

Bu ağızlar bazen Türkçenin eski dönemlerindeki ses, şekil ve anlamları bile koruyabilmektedir. Bunun en açık örneği “yavuz” kelimesiyle ilgilidir. Bugün “yavuz” şeklinde ve iyi, güzel vb. olumlu bir anlama sahip olan bu kelimenin Eski Türkçedeki ilk biçimi “yabız” şeklindedir ve tam tersine “kötü” anlamındadır. Genel Türkçede önemli ölçüde ses ve anlam alanı değişikliğine uğramıştır. Oysa bu kelime Kocaeli’nin Kandıra ilçesinde Eski Türkçedeki şekliyle (“yabız”) varlığını sürdürerek (olumlu anlamdaki “yavuz” biçimine paralel olarak) yaşamaktadır. Ancak “yavuz”un aksine, olumsuzluk barındıran bir anlama sahiptir. Özellikle erkeklerin saçını limon, yağ vb. sıvılarla parlayacak şekilde yatırarak taradıklarında onları kınamak için yüz ekşitilerek “Ne yabız olmuşsun” vb. sözler söylenir. Buradaki kelimenin ilk biçimindeki olumsuzluk anlamı sınırlı da olsa sürmektedir.

Eski Türkçenin izlerini taşıyan bir başka kelime ise “edivermek” kelimesindedir. Manav Türkmen ağızlarında “söylemek, anlatmak vb.” kelimelere paralel olarak birinden naklen söylenen sözler için “Ayşe edivǟdi” vb. ifadeler vardır. Buradaki “etmek” fiili, bildiğimiz (“yapmak” anlamındaki) “etmek” fiili değil, Eski Türkçeden beri çoğunlukla Oğuz dışı şivelerde görülen “ayıtmak” / “eyitmek” fiilidir.

Öte yandan yazı dilinde e’li olan “yemek, demek, vermek” gibi bazı fiillerin çeşitli manav ağızlarında i’li olması da Eski Türkçenin bu ağızlardaki izleri gibi görünmektedir: yimesi (yemesi, Düzce Çilimli Sarımeşe), tēmin itmek, dimişlē (Balıkesir Gönen Bostancı), dirdi (derdi, Balıkesir Gönen Babayaka) vb.

Bölge'de diyalektolojik yapıda etkili olan bir unsur olarak Kıpçaklara işaret etmesi, yöreden derlediğimiz metinlerde ve yöre ile ilgili diğer çalışmalarda rastlanan; ñ/>y, ğ-g,/>v, y/>c ses değişmelerine ilişkin örneklerle de desteklenmektedir. Manav şivelerinde karakteristik bir ünsüz değişmesi olan “r” ünsüzünün düşmesi oldukça yaygındır. Öte yandan bölge ağızlarında görülen ḳ > ġ ötümlüleşmesi de tam bir Oğuz özelliğidir: ġarış («karış»), ġavrā vb. Bu ağızlarda Eski Türkçede bulunup Türkiye Türkçesinin yazı dilinde değişmiş olan bazı unsurları korumaktadır. Balıkesir Gönen’deki alcā («alacağız»), gelcek («gelecek») vb. a/e’siz gelecek zaman şekilleri ise Batı Anadolu Yörük Türkmen ağızlarının izlerini taşımaktadır. Daha ilgi çekicisi, Ana Türkçeden milâda yakın yıllarda koparak ayrı bir lehçe olarak gelişmiş olan ve bugün Türkiye Türkçesine ve hattâ diğer şivelere (anlaşılırlık bakımından) çok uzak olan Çuvaş Türklerindeki ve bu arada bir Altay dili olan Moğolcadaki bir ses denkliğinin yansımasının Kandıra Manav Türkmenlerinin bir kısmında korunmuş olmasıdır. Çuvaş Türkçesi ve Moğolcadaki “R” sesi, Türkiye Türkçesinde ki “Z” sesine denktir: Dokuz : Tähhär, Kız : Hır vb. Bunun yazı dilimizdeki geniş zamanın olumlu ve olumsuz çekimindeki –Ar/-Maz karşıtlığı ve Kudurmak/Kuduz örnekleri vardır. Ancak “Kömür” kelimesine paralel olarak olarak Kandıra’da sınırlı da olsa görülen ve Türkiye Türkçesi yazı dilinde bulunmayan (aynı anlamdaki) “kömüz” kelimesi, bize Çuvaş Türkçesini hatırlatmaktadır.