İçeriğe atla

Taberî

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Muhammed bin Cerîr Taberî
محمّد بن جرير الطبري
Tam adıEbû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî
Doğumu839
Amul
Ölümü923
Bağdad, Irak
MilliyetiFars
Çağı9. Yüzyıl
İlgi alanlarıfıkıh, hadis, tarih, tefsir ve kıraat
Diğer ad(lar)ıEbû Ca'fer (künye)

Muhammed bin Cerîr Taberî (839 - 923), 9. yüzyılda yaşamış din ve tarih bilgini. İran'da tarihî bir bölge olan Taberistan'da (günümüzde Mazenderan) doğduğu için 'Taberî' olarak ünlenmiştir.

En önemli eserlerinden ikisi, İslâm dünyasında çok rağbet görmüş bir tefsir kitabı olan 'Tefsîru'l-Taberî' (Türkiye'de 'Taberî Tefsîri' ismiyle bilinmekte ve yayınlanmaktadır) ve Taberî Tarihi'dir.

Ebu Cafer Taberî, Taberistan'da Hazar Denizi'ne sahili olan Mazenderan Eyaleti'ne bağlı Amul şehrinde varlıklı bir ailede tahminen 838-9[1] yılında kış aylarında doğmuş ve ilk eğitimini burada yapmıştır. O erken büyümüş[2] yedi yaşında hafız olmuş, sekiz yaşında imam, dokuz yaşında hadis ezberlemeye başlamıştır. 12[3] yaşında iken doğduğu memleketi bırakıp, İlim tahsili için Rey, Basra, Kufe, Medine, Suriye ve Mısır gibi şehir ve ülkeleri dolaştıktan sonra, Hilâfet merkezi olan Bağdat'a yerleşmiştir. Zamanında hadis, fıkıh (Hanefi, Şafiî ve Malikî fıkıhları), kırâat, tarih ve edebiyat sahalarında meşhur olan birçok âlimden ders almıştır, yetiştikten sonra da bütün bu ilimlerde eserler vermiştir.

Fıkıhta önceleri Şafiî mezhebine mensup iken, sonradan mutlak müctehidlik mertebesine ulaşmıştır. Kaynaklar onun, Cerirî[4] adında sonraları ortadan kalkmış olan bir mezhebin imamı olduğunu kaydederler. Kaynaklar Taberî'nin; Hanbelî mezhebinin kurucusu Ahmed bin Hanbel'den ilim almak üzere Bağdat'a geldiğini ancak onun vefatından[5] sonra Bağdat'a ulaşabildiğini, bunun üzerine memleketine dönmeyerek Basra, Kufa ve Vasit'de[5] bilginlerden ilim tahsiline devam ettiğini belirtiyorlar.[6]

Taberî'nin mezar taşı

19 Şubat 923[7] yılında Bağdat'ta ölmüş ve muhaliflerinin çokluğu sebebiyle, ölümü gizli tutularak geceleyin öldüğü eve defnedilmiştir.

Ebu Cafer Taberî'nin yazdığı eserlerin birçoğu kaybolmuş ve zamanımıza kadar ulaşamamıştır. Taberî'nin eserlerinden bazıları şunlardır:

  1. ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari pp. 10-11, in volume 1 of History, pp. 5-134
  2. ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 15
  3. ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 15-16
  4. ^ Fuat Sezgin (1967), sayfa 323
  5. ^ a b Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 19
  6. ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 20
  7. ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 78
  • Fuat Sezgin: Geschichte des arabischen Schrifttums. Bd. 1, Brill, Leiden 1967, sayfa 323–328.
  • The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Brill, Leiden, Bd. 10, sayfa 11.
  • Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]