Tağı Şahbazi Simurg
Tağı Şahbazi Simurq | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Azerice: Tağı Şahbazi Simurğ 1892 Bakü, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 13 Şubat 2013 Bakü, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu |
| Eğitim | Harkiv Üniversitesi |
| Meslek | Bilim insanı, yazar, doktor ve siyasetçi |
Tağı Şahbazi Simurq (d. 1892, Bakü, Rus İmparatorluğu - ö. 2 Ocak, 1938, Bakü, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti) – Azerbaycanlı bilim adamı, doktor, Bakü Devlet Üniversitesi'nin dördüncü ve birinci Azerbaycanlı rektörü (1926-1929), yazar, eğitimci.[1]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Simurq 1892 yılında Bakü'nün Fatmayı köyünde dünyaya gelmiştir. İlk eğitimini molla yanında almış, sonrakı eğitimini 1902-1905 yılları arasında Bakü'nün İçerişehir semtinde 9 numaralı okulda, daha sonralar ise Habib Bey Mahmudbeyov'un müdir olduğu Birinci Rus-Tatar Okulu'nda devam ettirmiştir. 1913 yılında Bakü'deki Üçüncü Gimnazyum'da Latin dili'nden sınava girmiş ve geçmiş, bu sebeble de Harkiv Üniversitesi'nin Fizik ve Matematik bölümüne kabul olmuştur. Öğrencilik yılları devrim hareketinin yükseldiyi yıllara tesadüf etmiş, 1914 yılında Tıbb fakültesine geçtikden sonra devrimci hareketle yakınlaşması daha da hızlanmıştır. 1915 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik fraksiyonuna, 1917 yılında Bakü'deki Hümmet teşkilatına, 1918 yılında Harkiv'da Güney Türk-Tatar İşçisi teşkilatına katılmıştır. 1919 yılında Ukrayna Komünist Partisi Merkezi Komitesi yanında Hümmet Müslüman Bürosu başkanlığı, RSFSR Halk Milli Meseleler Komissarlığı Zakafkazya Müslümanları bölümü katibliği, Doğu Halkları Komünist Teşkilatları Bürosu Bilgi Bölümü müdirlüğü yapmıştır.[2]
1922-1923 yıllarında Azerbaycan Halk Maarif Komissarlığı'nda bakan yardımcılığı, "Maarif və mədəniyyət" dergisi müdirlüğü yapmış, 1926 yılında yıllarındaysa Bakü Devlet Üniversitesi rektorlüğüne atanmıştır. Bu görevde 1929 yılına kadar bulunmuştur. 1930-1937 yılları arasında Azerbaycan Sağlık Bakanlığı'nda yardımcı görevini yerine getirmiştir.
Yazarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazarlığa Ekim Devrimi'nden önce başlamıştır. "Kuşlar gıbı azade", "İyi alem", "Sütçü kız", "Şekerli çoban", "Aclar" ve s. gibi hikâyelerde insanların sömürülmesini, dini fanatizmi eleştirmiştir. Sovyetler dönemi yazarlığında yeni bir hayatın inşası, kadınların özgürlüğü gibi temalar önemli yer tutmuştur. Bunlar "Haksızlık dünyası", "Hacı Salman", "Ağanın kenizi", "Meşedi Kadımın evınde mutsuzluk", "özgürlük için cinayet", "Zerife", "Rüzgarlı bir akşam" gibi eserlerinin ana kaynağı bu temalardır."TAĞI ŞAHBAZİ SİMÜRG". www.azyb.az. 8 Kasım 2016. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
1937 yılında Sovyetler Birliğinde başlayan baskılar neticesinde yakalanmış, 1938 yılında 15 dakika süren mahkeme kararıyla idam edilmiştir. Ölümünden sonra beraet almıştır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "СИМУРГ, Таги Шахбази". feb-web.ru. 2009. 25 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Qərənfil Dünyamin kızı (20 Şubat 2018). ""24-lər"dən dördüncüsü - ilk azərbaycanlı". kaspi.az/. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ Следственное дело №12493 // «Элм» : газета. — Bakü, 5 Mayıs 1990. — s. 5.
