Sulu çözelti
Sulu çözelti, çözücünün su olduğu bir çözeltidir. Çoğunlukla kimyasal denklemlerde ilgili kimyasal formüle (aq) eklenerek gösterilir. Örneğin, sodyum klorür (NaCl) olarak da bilinen sofra tuzunun sudaki çözeltisi Na+(aq) + Cl-(aq) şeklinde gösterilir. Aqueous kelimesi (aqua'dan gelir) suya ait, su ile ilgili, suya benzer veya suda çözünmüş anlamına gelir.[1] Su mükemmel bir çözücü olduğundan ve aynı zamanda doğal olarak bol bulunduğundan, kimyada her yerde bulunan bir çözücüdür. Deneylerde çözücü olarak sıklıkla su kullanıldığından, çözücü belirtilmediği sürece çözelti kelimesi sulu bir çözeltiyi ifade eder.[2]
Sulu olmayan bir çözelti, çözücünün sıvı olduğu ancak su olmadığı bir çözeltidir.[3]
Karakteristik[değiştir | kaynağı değiştir]
Hidrofobik ('sudan korkan') maddeler suda iyi çözünmezken, hidrofilik ('suyu seven') olanlar çözünmektedir. Hidrofilik bir maddeye örnek olarak sodyum klorür verilebilir. Sulu bir çözeltide hidrojen iyonları (H+) ve hidroksit iyonları (OH-) Arrhenius dengesindedir ([H+
][OH−
] = Kw = 298 K'de 1 x 10−14). Asitler ve bazlar, Arrhenius tanımlarının bir parçası olarak sulu çözeltilerdir.[1] Arrhenius asidinin bir örneği, suda çözündüğünde hidrojen iyonunu ayrıştırması nedeniyle hidrojen klorürdür (HCl). Sodyum hidroksit (NaOH) bir Arrhenius bazdır çünkü suda çözündüğünde hidroksit iyonunu ayrıştırır.[2]
Sulu çözeltiler, özellikle alkali bölgede veya radyolize maruz kaldığında, hidratlı atomik hidrojen ve hidratlı elektronlar içerebilir.
Elektrolitler[değiştir | kaynağı değiştir]
Elektrik akımını verimli bir şekilde ileten sulu çözeltiler güçlü elektrolitler içerirken, zayıf iletenlerin zayıf elektrolitlere sahip olduğu kabul edilir. Bu güçlü elektrolitler suda tamamen iyonize olan maddelerdir, zayıf elektrolitler ise suda sadece küçük bir iyonizasyon derecesi sergilerler.[1] İyonların çözücü içinde serbestçe hareket edebilmesi, sulu güçlü elektrolit çözeltisinin bir özelliğidir. Zayıf elektrolit çözeltisindeki çözünenler iyonlar halinde bulunur, ancak sadece az miktarda bulunurlar.[2]
Elektrolit olmayan maddeler suda çözünen ancak moleküler bütünlüklerini koruyan (iyonlara ayrılmayan) maddelerdir. Örnekler arasında şeker, üre, gliserol ve metilsülfonilmetan (MSM) bulunur.
Tepkimeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Sulu çözeltilerdeki reaksiyonlar genellikle metatez reaksiyonlarıdır. Metatez reaksiyonları çift yer değiştirme için kullanılan başka bir terimdir; yani bir katyon diğer anyonla iyonik bir bağ oluşturmak için yer değiştirdiğinde. İkinci anyonla bağlanan katyon ayrışacak ve diğer anyonla bağ kuracaktır.[1]
Sulu çözeltilerdeki yaygın bir metatez reaksiyonu çökelme reaksiyonudur. Bu reaksiyon, iki sulu güçlü elektrolit çözeltisi karıştığında ve çökelti olarak da bilinen çözünmeyen bir katı ürettiğinde meydana gelir. Bir maddenin suda çözünme kabiliyeti, maddenin su moleküllerinin kendi aralarında oluşturduğu güçlü çekici kuvvetlerle eşleşip eşleşemeyeceğine göre belirlenir. Eğer madde suda çözünme yeteneğinden yoksunsa, moleküller bir çökelti oluşturur.[2]
Çökelme reaksiyonlarının denklemlerini yazarken, çökeltiyi belirlemek çok önemlidir. Çökeltiyi belirlemek için bir çözünürlük çizelgesine başvurulmalıdır. Çözünen bileşikler sulu, çözünmeyen bileşikler ise çökeltidir. Her zaman bir çökelti olmayabilir. Tam iyonik denklemler ve net iyonik denklemler, metatez reaksiyonlarında ayrışmış iyonları göstermek için kullanılır. Bir veya daha fazla sulu çözeltinin reaksiyona girmesiyle ilgili hesaplamalar yapılırken, genel olarak sulu çözeltilerin konsantrasyonu veya molaritesi bilinmelidir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Zumdahl, Steven (1997). Chemistry (4th ed.). Boston, MA: Houghton Mifflin Company. ss. 133-145. ISBN 9780669417944.
- ^ a b c d Atkins, Peter (19 Mart 2004). Chemical Principles: The Quest for Insight (3rd ed.). New York, NY: W.H. Freeman and Company. ss. F61-F64. ISBN 0-7167-5701-X.
- ^ "Solutions". Washington University Chemistry Department. Washington University. 25 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2018.
