Studenčište Bataklığı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Studenčište Bataklığı, Kuzey Makedonya'daki antik Ohri Gölü'nün doğu kıyısında bir zamanlar mevcut bulunan geniş bir sulak alan habitatının son kalıntılarıdır. Aynı zamanda Ohri Gölü'ndeki son büyük kıyı şeridi sulak alanıdır[1] ve Kuzey Makedonya'da varlığını sürdüren relikt bitki toplulukların bulunduğu yedi bataklıktan biridir.[2] Binlerce yıllık doğal tarihiyle, koruma gerektiren önemli bir bölgedir.[3]
Flora ve fauna
[değiştir | kaynağı değiştir]Çok çeşitli türler için yaşam alanı sağlayan Studenčište Bataklığı, Dünya üzerindeki en yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip iç sulardan biridir.[3][4] Bunun doğal bir sonucu olarak bataklık, kısmen doğasının Olağanüstü Evrensel Değeri nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Ohri bölgesinin biyolojik, ekosistem ve habitat çeşitliliğine önemli katkı sağlamaktadır.[5]
Bir zamanlar, Studenčište Bataklığı, Ohri Gölü bölgesindeki kuşlar için en önemli yuvalama alanlarından biri ve sazanlar için yumurtlama yerlerinden biriydi, ancak son yıllarda bir dizi antropojenik baskı nedeniyle bu özelliklerinden birçoğu yok oldu.[3] Bununla birlikte, daha önceki zamanlarda daha Studenčište 'de daha önceki zamanlara göre çok daha sayıda az kuş yuva ederken, avifaunası hala 50'den fazla türe sahiptir ve sulak alanının kuzey sınırını oluşturan Studenčište Kanalı, birkaç tanesi Ohri bölgesine endemik olanlar da dahil olmak üzere 17 çeşit balık tarafından iskan edilmektedir.
Bölgede bulunan en az dokuz amfibi türü arasında, Makedon Tepeli Semenderi (Triturus macedonicus) ve Sarı Karınlı Kurbağa (Bombina variegata) dikkat çekicidir.[1] Sürüngen ve memeli faunası, Avrupa gölet kaplumbağası ve üç yılan türünün eski kategoride doğrulanmasına rağmen, su samuru, tilki, kayın sansarı ve Avrupa sansarı sürekli olarak araştırılmaktadır.[3] Studenčište muhtemelen birkaç kemirgen ve yarasa türüne ev sahipliği yapmaktadır, ancak bu türlerle ilgili kesin veriler eksiktir.
Studenčište Bataklığı ve çevreleyen kıyı suları omurgasızlar arasında, Gastropoda'nın %16'sına, Tricladida'nın %20'sine,Oligochaeta'nın %25'ine ve Ohri Gölü'nde bulunan Chironomidae'nin %22,5'ine ev sahipliği yapmakta iken[3] sulak alanın 9 planarya taksonu, Ohri Gölü'nün kıyı şeridine endemik olan birkaç türe ev sahipliği yapar.[1] Ayrıntılı olarak incelenen birkaç böcekten biri olan kın kanatlılar, bazıları kuzey Makedonya'da başka hiçbir yerde kaydedilmemiş 39 farklı çeşitte ortaya çıkar ve bu biyolojik çeşitlilik, %19'u Güney Avrupa'ya endemik 34 çeşit yusufçuk ve kız böceği tarafından daha da önemli hale gelir.
Bitkiler açısından Studenčište, alkali bataklıklar ve düzlükler ve yarı doğal nemli çayırlar dahil olmak üzere çok çeşitli habitatları desteklemektedir. Alkali bataklıklar, daha fazla bitki ve hayvan çeşitliliğini destekleyen daha yüksek besin seviyelerine sahiptir.[1] Sonuç olarak, Kuzey Makedonya 'daki bataklıklar için kaydedilen bitki topluluklarının toplam çeşitliliğinin %50'sini gösteren bir flora gözlemlendi. Buna ek olarak, bu alanda, sulak alan florası için refijyum niteliklere sahip olduğunu gösteren on nadir ve relikt bitki türü kaydedilmiştir. Bu türlerin yarısının günümüzde bu bölgedeki varlıklarının sona erdiğine inanılmaktadır, ancak Carex elata gibi bazı türler Kuzey Makedonya'daki diğer bozulmuş sulak alanların rehabilitasyonu için bir kaynak olarak gösterilebilir.
Studenčište Bataklığı, ev sahipliği yaptığı türler için habitat sağlamasının yanı sıra çevresine yerel faydalar da sağlamaktadır.[1] 5.000 yıldan uzun süredir biriken 5 metre derinliğindeki turbalıkları karbon depolanmasını sağlar ve doğal filtre işlevi görür, bu da besin tuzlarının Ohri Gölü'ne girmesini engeller[6] ve böylelikle ötrofikasyona karşı bir tampon görevi görür. Bu, Ohri Gölü'nün oldukça özel su koşullarına bağlı olan benzersiz ekosisteminin sunduğu araştırma fırsatları nedeniyle önemlidir. Önceki yıllarda, balık yumurtlama yeri olarak, Studenčište Bataklığı, Ohri Gölü balıkçılığına ek olarak katkıda bulunmaktaydı ancak bu işlevi ciddi şekilde ortadan kalkmıştır.[3]
Tehditler
[değiştir | kaynağı değiştir]Studenčište Bataklığı'nın eski yüzey alanının çoğu tarım arazileri, yollar ya da binalar tarafından işgal edilmiştir. Bunun yanı sıra bölgeye inşa edilen turizm tesisleri de bu bozulmayı hızlandırmıştır. Bataklığı bir zamanlar Ohri Gölü'ne bağlayan kanalların birçoğu kapanmıştır. Plajların düzenlenmesi nedeniyle sazlıkların alanların büyük bir kısmı yok oldu.[1] Ek olarak, sulak alanın altı hektarlık bir bölümünde yüksek miktarda inşaat atığı birikti. Bu etkilerin bir sonucu olarak, bataklığın balık popülasyonlarını barındırma ve büyütme yeteneği, kuşlar için öneminin büyük bir kısmıyla birlikte neredeyse tamamen kaybolmuştur.[3]
Ohri Şehri 2014-2024 Genel Kent Planı'nda yapılan değişiklik, bölgenin neredeyse tamamen boşaltılmasını ve bunun yerine turizm konaklama yerleri, rekreasyon tesisleri, bir marina ve bir spor merkezi yerleştirilmesini öngörüyordu.[1] Bu girişimler, uluslararası dikkatleri üzerine çekti[7][8] ve 2015 yılında girişimlere karşı oluşturulan bir vatandaş girişimi olan Ohri SOS'un kurulmasını tetikledi.[9] Society of Wetland Scientists (SWS)[10] ve International Society of Limnology (SIL) gibi küresel bilimsel kuruluşlar da konu hakkında görüş belirtti.
2017 yılında, Studenčište'nin boşaltılması ve geliştirilmesi için gerçekleştirilen girişimler tersine çevrildi, ancak yerel yönetimin marina planları üzerindeki çalışmalar sürdürülmektedir.
Koruma statüsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Studenčište Bataklığının korunan bir doğal alan olarak belirlenmesi, ulusal düzeyde hiç tamamlanmamış olmasına rağmen, onlarca yıldır önerilmektedir.[1]> Sulak alanla ilgili en son uzman çalışması, bölgenin Tabiat Anıtı statüsünü alması için 63,97 hektarlık bir alanın kurulmasını önermektedir.[3]
Ramsar Sözleşmesi uyarınca[11] Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan sözleşmesine başvurmak üzere Studenčište Bataklığı ve Ohri Gölü için Sulak Alanlar Bilim Adamları Derneği tarafından onaylanan bir Ohrid SOS önerisi, 2017 yılında Makedon hükûmetine sunuldu.
Hükûmet, 20 Mart 2018'deki 60. oturumunda, Studenčište'yi hem Doğa Anıtı hem de Ramsar Alanı (Ohri Gölü ile birlikte) olarak aday gösterme kararı aldı.[12] Bu süreç günümüzde devam etmektedir.
Ohri Gölü Ekosisteminin Korunmasına İlişkin Bildirge
[değiştir | kaynağı değiştir]Ohrid Gölü Ekosisteminin Korunmasına İlişkin Bildirge, Studenčište Bataklığının tür kompozisyonu ve nadirliği, bozulmamış turba katmanları ve ekosistemi için kritik önemine özel atıfta bulunarak 30 Nisan - 4 Mayıs 2018 tarihleri arasında Sulak Alan Bilim Adamları Derneği Avrupa Şubesi üyelerinden 45'inin katıldığı 13. yıllık toplantısında oybirliğiyle kabul edildi. Tarım alanlarını yeniden canlandırmak gibi uzun vadeli amaçlarla sulak alanı korumak ve canlandırmak için acil bir eylem planı çağrısında bulunuldu.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h Apostolova, N., Scarry, D., and Verhoeven, Jos T. A. (2016). "Studenchishte Marsh as an Integral Part of Ancient Lake Ohrid: Current Status and Need for Protection". Wetland Science & Practice. 33 (2). 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Ministry of Environment and Physical Planning of the Republic of Macedonia (2014) Fifth National Report to the Convention on Biological Diversity 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Skopje, North Macedonia.
- ^ a b c d e f g h Spirovska, M., et al. (2012) Integrated Study on the State of the Remains of Studenchishte Marsh and Measures for its Revitalization 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dekons-Ema. Drustvo za ekoloshki consulting.
- ^ Albrecht (1 Aralık 2008). "Ancient Lake Ohrid: biodiversity and evolution". Hydrobiologia (İngilizce). 615 (1): 103. doi:10.1007/s10750-008-9558-y. ISSN 0018-8158.
- ^ "Natural and Cultural Heritage of the Ohrid region". UNESCO World Heritage Committee. 13 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Dr. Thomas Wilke and Dr. Christian Albrecht (31 Ağustos 2015). "Lake Ohrid: A Paradise in Peril". Fokus. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Pearce (18 Aralık 2015). "Europe's oldest lake faces destruction to make way for tourists". New Scientist. 26 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ O'Brien (29 Ocak 2015). "Macedonians send out SOS from Europe's oldest lake". phys.org. 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ "Ohrid SOS: Guardians of the Aquatic Galapagos". Ohrid SOS. 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ Letter from Society of Wetland Scientists to Mayor of Ohrid City (7 October 2015) Available 20/4/2018 at http://sws.org/images/News/LakeOhrid2015.pdf
- ^ Letter from Society of Wetland Scientists to National Ramsar Committee of the Republic of Macedonia, Ministry of Environment and Physical Planning of the Republic of Macedonia, and Government of the Republic of Macedonia (Available 20/4/2018 at http://sws.org/images/sws_documents/SWS-Ramsar-letter-Ohrid.pdf)
- ^ Government of the Republic of Macedonia (2018) Записник од Шеесеттата седница на Владата на Република Македонија, одржана на 20.3.2018 година (Minutes from the 60th Session of the Government of the Republic of Macedonia held on 20.3.2018) Available 20/4/2018 via http://vlada.mk/vladini-sednici
- ^ Society of Wetland Scientists (2018) The Declaration for the Protection of the Lake Ohrid Ecosystem (Available via http://www.sws.org/images/chapters/europe/Declaration.pdf[ölü/kırık bağlantı].)