Sinop Kuşatması
| Sinop Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans-Selçuklu savaşları | |||||||
 Sinop surlarında yazan, I. İzzeddin Keykâvus'un iki dilli yazıtı (Arapça ve Yunanca) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
.svg){kind=small} Trabzon İmparatorluğu |
 Rum Sultanlığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
I. Aleksios  David Komninos (ölü) | I. İzzeddin Keykâvus | ||||||
Sinop Kuşatması, Küçük Asya'da bir liman kenti olan Sinop'un 1214 yılında Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220) Tarafından başarılı bir kuşatılması ve fethidir. Sinop, Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra kurulan Bizans ardıl devletlerinden biri olan Trabzon İmparatorluğu'nun elinde bulunan, Karadeniz kıyısında önemli bir liman kentiydi. Şehrin fethi Selçuklu tarihçisi İbn Bîbî tarafından ayrıntılı olarak belgelenmiştir. İzzettin Keykavus, bölgeyi tanıyan kişilerden kalenin silah zoru ile değil, içerdekilerin karadan ve denizden irtibatını kesip uzun süreli kuşatma ile düşürülebileceği bilgisini almıştır. Trabzon İmparatoru I. Aleksios (1204-1222) Kuşatmayı kırmak ve Şehrin düşmemesi için Trabzon ordusuna liderlik etti, ancak mağlup oldu ve esir düştü, şehir 1 kasımda teslim oldu. Önceleri teslim olmak istemeyen halk I. Aleksios'un öldürülmemesi, kimsenin canına kıyılmaması ve herkesin istediği yere gidebilmesi şartıyla 3 Kasım 1214 tarihinde kalenin anahtarlarını Selçuklulara teslim etmiştir. Bazı kaynaklara göre, ortak İmparator ve İmparator Aleksios'un kardeşi David Komninos'un kuşatma sırasında savaşırken hayatını kaybetmiştir.[1][2]
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Selçuklu tarihçisi İbn Bîbî'nin anlatışına göre, I Keykâvus, sınırdan İmparator Aleksios'un birliklerinin Selçuklu topraklarını ihlal ettiğine dair raporlar aldıktan sonra fetih yapmaya karar verdi. Bunun üzerine I Keykâvus Küçük Aysa'da ki bütün beylerini Sinope'ye çağrıdı ve ülke geleninde seferberlik ilan etti. Sinope'ye ulaşan I Keykâvus ve beyleri, uzun bir kuşatmanın gerekli olduğuna karar vererek fetih için bir plan hazırladılar. Daha sonralarda bir grup gözcü, İmparator Aleksios'u 500 kişilik bir bölükle avlanırken ele geçirdi. İmparator Aleksios'un yakalanmasından sonra I Keykâvus, İmparator adına şehrin teslim olmasını istedi, ancak olumsuz bir yanıt aldı, Bunun üzerine kuşatma başladı. Selçuk-nâme'ye göre, Behram adında bir komutan liderliğindeki 1000 asker, şehri denizden keserek gemileri yaktı ve bu süreçte çok sayıda Rum ve Batı Avrupalı Tüccarı öldürüldü. Bunun üzerine şehir teslim oldu.[3]
Birincil kaynaklar Trabzon kuvvetlerinin liderini İmparator Aleksios olarak adlandırsa da, başta Jakob Philipp Fallmerayer olmak üzere bazı tarihçiler Aleksios'un küçük kardeşi ve Trabzon İmparatorluğunun ortak İmparatoru olan David Komninos'un Sinop kuşatması sırasında Trabzon ordusunun komutanı olarak görev aldığını belirtmiştir, örnek olarak Aleksandr Vasilyev 1936 yılında şöyle yazmıştır: "Trabzon'un ilk imparatoru Aleksios'un namı o dönemde Sinope'nin asıl hükümdarı kardeşi David'den daha tanınmıştı... Sinop'un fethinden sonra David'in adı hiçbir kaynakta geçmemiştir, bundan yola çıkarak Sinop kuşatması sırasında David'in öldürüldüğü sonucuna varabiliriz.[4] Bununla birlikte, modern araştırmacılar, onun bir keşiş olarak Aynoroz'da sürgünde öldüğünü öne sürmüştür. (1212/13)[5]
Rum Sultanlığının Sinop'u ele geçirmesinin önemli sonuçları oldu, şehir fethinden 40 yıl sonra kısa süreliğine Trabzon İmparatorluğunun eline geçmiş olsa bile (1254-1265), Sinop bundan böyle Türklerin mutlak hakimiyeti altına girdi ve Trabzon İmparatorluğunun İznik İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu ile arasındaki karadan bağlantısı kesti. Kuşatma sırasında İmparator Aleksios'un esir düşmesi, Trabzon devletini Selçukluların vasal statüsünü kabul etmeye zorladı. Bu durum, 1222/1223'te Trabzon'a yapılan Selçuklu saldırısının başarısızlıkla sonuçlanmasına kadar sürdü.[1] Bizans tarihçisi Warren Treadgold'a göre Sinop'un kaybı: "Trabzon'u İznik'ten gelecek saldırılara karşı korudu, ama aynı zamanda "bundan böyle Aleksios'un Bizans imparatorluğunu yeniden kurna iddiasının boş olduğu ve Trabzon İmparatorluğu'nun Pontus bölgesinden çıkamayacağı" anlamına geliyordu.[6]