Sihçeki Kalesi
Sihçeki Kalesi (Gürcüce: სიხჩეკის ციხე), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Sihçeki Kalesi ile Sihçeki Kilisesi'nin bulunduğu Tao bölgesi, 16. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçmesinden önce Gürcistan'ın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlı idaresinin 1574 tarihinde gerçekleştirdiği tahrire göre Sihçeki köyü, tamamı Hristiyan olan 60 haneden oluşuyordu.[2] Kalenin alt kısımda bulunan kilise yapının bu dönemden kaldığını göstermektedir. Köy halkının da Osmanlı döneminde Müslümanlaştığı anlaşılmaktadır. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1907 yılında köyün nüfusunun Müslümanlaşmış Gürcülerden oluştuğunu yazmıştır.[1]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Sihçeki Kalesi, Güzelsu köyünün 400 metre güneybatısında, Sihçeki Deresi'nin sağ kıyısında, tepesi düzlenmiş koniye benzeyen bir kayanın üzerinde yer alır. Kale, ulaşımı zor olan bu kayanın neredeyse tümünü kaplamıştır. Duvarlar, harç kullanılarak kaba kesme taşlarla inşa edilmiştir. Günümüze kalan duvarların yüksekliği 5 metreyi bulur. Birkaç kademeye yayılan kalenin üst kısmında kuleden bazı kısımlar günümüze ulaşmıştır. Alt kısımda sur, kilise, giriş kapısı, su sarnıcı ve iç yapılardan bazı kalıntılar kalmıştır. Geleneksel Gürcü şarabının yapımında kullanılan ve kvevri denilen şarap küpü kalıntısı da tespit edilmiştir. Alt kısımda bulunan Sihçeki Kilisesi'nden geriye sadece kuzeydoğu köşesi kalmıştır.[1][3] Güzelsu köyünde, 2016 yılında bir evin girişinde tespit edilmiş ve üzerinde Gürcü alfabesinin Nushuri harfleriyle kazınmış Gürcüce yazıtın bulunduğu taş, Sihçeki Kilisesi veya Sihçeki Kalesi'nden alınmış olabilir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 51". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 218. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 219. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7