İçeriğe atla

Sh2-279

Koordinat:Sky map 05sa 35d 16,2s; -04º 47' 07″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sh2-279
Yansı bulutsusu
HII Bölgesi
Mount Lemmon Gözlemevi'nde elde edilen Sh2-279'un görüntüsü[1]
Gözlem verisi (Dönem J2000.0)
TakımyıldızAvcı
Sağ açıklık (α)05sa 35d 16,2s[2]
Dik açıklık (δ)-04° 47′ 07″[2]
Görünür büyüklük (V)7,0
Görünür boyutlar (V)40′ × 25′ (1977)
Özellikler
Uzaklık1.500 ly (460 pc)
Yarıçap (r)~7,5 ly (1977), 2 ly (1975)
1 ly (1973)
Katalog belirtmeleri
Sh-279 • NGC 1977-73-75
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri

Sh2-279 (alternatif olarak S279 veya Sharpless 279 olarak da adlandırılır), Avcı takımyıldızında bulunan bir HII bölgesi ve parlak bulutsuları içeren bir yansı bulutsusudur. Avcı'nın Kılıcı olarak bilinen asterizmin en kuzey ucunda, Avcı Bulutsusu'nun 0,6 derece kuzeyinde yer alır. Sh2-279 içerisinde gömülü bulunan yansı bulutsusu popüler bilimde Koşan Adam Bulutsusu olarak bilinir.[1][3]

Sh2-279,[2] daha koyu bulutsu bölgelerle ayrılmış olan üç NGC bulutsusu, NGC 1973, NGC 1975 ve NGC 1977'yi içerir.[4] Ayrıca açık yıldız kümesi NGC 1981'i de barındırır. Daha sonra NGC 1977 olarak kataloğa eklenen en parlak bulutsu bölgesi, 1786 yılında William Herschel tarafından keşfedilmiştir. Herschel bunu "H V 30" olarak kataloglamış ve "!! 42 Orionis and neb[ula]" şeklinde tanımlamıştır. Diğer iki küçük yansı bulutsusu ise ilk olarak Alman gök bilimci Heinrich Louis d'Arrest tarafından sırasıyla 1862'de NGC 1973 ve 1864'te NGC 1975 olarak kaydedilmiştir.[5] Üçü de 1888 yılında Yeni Genel Katalog'a dahil edilmiştir.[6] NGC 1977 belirtmesi (yansı bulutsusunun güneydoğu kısmı), çeşitli kaynaklarda 42 Orionis etrafındaki yansıma alanı için, yansı bulutsusunun tamamı için (NGC 1973 ve NGC 1975 dahil) veya tüm bulutsu kompleksi için kullanılmaktadır.[5]

Avcı'nın Kılıcı'ndaki tüm bu bölge daha sonra Orion 1c olarak da kataloglanmıştır. 1966 yılında van den Bergh, Sh2-279'u da içeren yansı bulutsularının zayıf kümelenmesini Ori R2 olarak ayırt etmiştir.[7] Sharpless kataloğunda yer alan her yansı bulutsusu önce Palomar Sky Survey (Palomar Gökyüzü Araştırması) mavi plakalarında tanımlanmış, ardından olası plaka hatalarını gidermek için kırmızı plakalarla karşılaştırılıp iki kez kontrol edilmiştir. Van den Berg, Avcı Bulutsusu çevresinde yeni T Tauri yıldızlarının yoğun bir şekilde bulunduğunu ve Sh2-279'a yaklaşırken bir kuyruk şeklinde azaldığını tespit etmiştir.[7]

Koşan Adam Bulutsusu, Avcı Bulutsusu'na yakın olması ve yakındaki birçok kılavuz yıldıza sahip olması nedeniyle amatör astrofotoğrafçılar için popüler bir hedeftir. Koşan adamın ana hatları öncelikle fotoğraflarda belirginleşir. Teleskoplarla görsel olarak algılamak zordur, fakat yansı bulutsusunun kendisi karanlık gökyüzünde küçük ila orta büyüklükteki teleskoplarla görülebilir.

İyonizasyon kaynağı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm yansı bulutsusu bölgesinin, büyük olasılıkla Sh2-279'un merkezinden yaklaşık 3,8′ uzaklıkta 4,6 kadir büyüklüğünde bir yıldız olarak görünen, NGC 1977 içerisindeki[8] c Orionis, 42 Orionis veya HD 37018 adı verilen[9] sıcak bir genç yıldız tarafından uyarıldığı düşünülmektedir. Diğer kütleli yıldızlar arasında sarı dev 45 Orionis ve değişen yıldız KX Orionis bulunur.[10]

NGC 1977'deki iyonize diskler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 yılında Hubble Uzay Teleskobu ile NGC 1977 içerisinde bir adet iyonize ön gezegen diski (ing. proplyd - proplit) adayı keşfedildi. Bu cismin, kıvrık bir önyıldız jeti ve 42 Orionis'e bakan olası bir iyonlaşma cephesi göstermesi, onun bir proplit olduğunu düşündürdü.[11] 2016 yılında bir grup gök bilimci Hubble Uzay Teleskobu ile altı, Spitzer Uzay Teleskobu ile de bir adet olmak üzere toplam yedi adet proplit keşfettiler. Proplitler, bu bölgenin ana ultraviyole radyasyon kaynağı olan B-tipi yıldız 42 Orionis'i işaret ediyor. Bu ultraviyole ışık, ön gezegen disklerini foto-buharlaştırıyor ve 42 Orionis'in yıldız rüzgarı, gazı kuyruklu yıldız kuyruğuna benzer bir hale getiriyor. Proplitler ilk olarak Avcı Bulutsusu'nda büyük miktarda keşfedilmişti, fakat orada fotobuharlaştırmadan sorumlu ultraviyole kaynağı O-tipi yıldız Teta1 Orionis C idi. 42 Orionis, fotobuharlaştırmadan sorumlu olan ilk B-tipi yıldız örneğidir.[8]

NGC 1977 içerisindeki tüm proplitler 42 Orionis'in 0,3 parsek mesafesi içindedir ve Hubble görüntülerinde çözülmüş iki merkezi kaynağa sahiptir. Bunların, yarıçapları yaklaşık 70 ve 48 astronomik birim olan diskler olabileceği düşünülüyor.[8]

NGC 1977 ayrıca genç yıldız Parengo 2042'yi (P 2042) de içermektedir.[12]

Resim galerisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Koşan Adam Bulutsusu'nun Avcı Bulutsusu'na olan yakınlığını gösteren bir görüntü.
    Koşan Adam Bulutsusu'nun Avcı Bulutsusu'na olan yakınlığını gösteren bir görüntü.
  • NGC 1977, Koşan Adam Bulutsusu, W4SM tarafından 17" PlaneWave CDK kullanılarak Louisa, VA'da çekildi.
    NGC 1977, Koşan Adam Bulutsusu, W4SM tarafından 17" PlaneWave CDK kullanılarak Louisa, VA'da çekildi.
  • Hubble tarafından görülen NGC 1977'deki en büyük proplit
    Hubble tarafından görülen NGC 1977'deki en büyük proplit
  • Spitzer Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen proplit, sol üst köşedeki uzun nesnedir. 42 Orionis ise ortada ve etrafı parlayan tozlarla çevrilidir.
    Spitzer Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen proplit, sol üst köşedeki uzun nesnedir. 42 Orionis ise ortada ve etrafı parlayan tozlarla çevrilidir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Normandin, George P. "NGC 1977, NGC 1975, and NGC 1973, Running Man Nebula". www.kopernik.org. 26 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017. 
  2. ^ a b c "SH 2-279". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  3. ^ "'Running Man' Races in Spectacular Nebula Photo". Space.com. 12 Haziran 2013. 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017. 
  4. ^ "APOD: 2007 December 20 - Reflections on the 1970s". apod.nasa.gov. 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017. 
  5. ^ a b Peterson, D.E.; Megeath, S.T. (2008). The Orion Molecular Cloud 2/3 and NGC 1977 Regions : Handbook of Star Forming Regions, Volume I: The Northern Sky ASP Monograph Publications, Vol. 4. Edited by Bo Reipurth. ASP. ss. 590-618. arXiv:0809.4006 $2. Bibcode:2008hsf1.book..590P. 
  6. ^ Dreyer, J. L. E. (1888). "A New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, being the Catalogue of the late Sir John F.W. Herschel, Bart., revised, corrected, and enlarged" (PDF). Memoirs of the Royal Astronomical Society. 49: 1-237. Bibcode:1888MmRAS..49....1D. 
  7. ^ a b van den Bergh, S. (1966). "A study of reflection nebulae". Astrophysical Journal. 71: 990-998. Bibcode:1966AJ.....71..990V. doi:10.1086/109995. 
  8. ^ a b c Kim, J.S.; Clarke, C.J.; Fang, M.; Facchini, S. (2016). "Proplyds Around a B1 Star: 42 Orionis in NGC 1977". Astrophysical Journal Letters. 82 (1): L15-L20. arXiv:1606.08271 $2. Bibcode:2016ApJ...826L..15K. doi:10.3847/2041-8205/826/1/L15. 
  9. ^ "* c Ori". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  10. ^ Johnson, H. M.; Snow, T. P. Jr.; Gehrz, R. D.; Hackwell, J. A. (1977). "Copernicus spectra and infrared photometry of 42 Orionis". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 89: 165. Bibcode:1977PASP...89..165J. doi:10.1086/130096. ISSN 0004-6280. 
  11. ^ Bally, John; Youngblood, Allison; Ginsburg, Adam (Ağustos 2012). "The Spindle: An Irradiated Disk and Bent Protostellar Jet in Orion". The Astrophysical Journal (İngilizce). 756 (2): 137. Bibcode:2012ApJ...756..137B. doi:10.1088/0004-637X/756/2/137. ISSN 0004-637X. 
  12. ^ Gianopoulos, Andrea (19 Kasım 2021). "Hubble Spots a Swift Stellar Jet in Running Man Nebula". NASA. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Sh2-279 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Liste

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sh2-279&oldid=32621304" sayfasından alınmıştır