Semmelweis refleksi
Semmelweis refleksi veya Semmelweis etkisi, herhangi bir bilginin mevcut normlar, inançlar ve paradigmalar ile ters düşmesi sebebi ile hiçbir değerlendirilmede bulunulmadan doğrudan reddedilmesi refleksini açıklayan bir metafordur.
Terim, Macar bir hekim olan Ignaz Semmelweis'dan gelmektedir. Semmelweis, 1847 yılında çalışmakta olduğu hastanedeki puerperal ateş oranlarının düşmesi ile hekimlerin bir hastadan diğerine geçmeden önce veya özellikle otopsiden sonra ellerini klor solüsyonuyla dezenfekte etmeleri arasında (Semmelweis'in çalıştığı üniversite hastanesindeki iki doğum servisinden birinde, doktorlar ölen hastalara otopsi yapmaktaydı) doğrudan bir ilişki olduğunu keşfetti. Semmelweis'in uygulamaya başladığı prosedür, Louis Pasteur'un mikrop teorisini ortaya koymasından yirmi yıl önce, hastalara (çoğunlukla hamile kadınlar) "kadavra partikülleri" dediği şeyle devam eden bulaşmayı durdurarak birçok hayat kurtardı.[1] Oldukça fazla miktardaki bilimsel kanıtlara rağmen, doktor arkadaşları onun el yıkama önerilerini genellikle tıbbi olmayan nedenlerle reddetti. Örneğin, bazı doktorlar bir beyefendinin ellerinin hastalık bulaştırabileceğine inanmayı reddetti.[2]
Kökeni ve genel olarak kabul edilen kullanımı konusunda belirsizlik olsa da, "Semmelweis refleksi" ifadesi ilk olarak yazar Robert Anton Wilson tarafından kullanılmıştır.[3] Wilson'ın kitabında Timothy Leary, Semmelweis refleksinin şu polemik tanımını yaptı: "Gelişmemiş gezegenlerde primatlar ve larva hominidleri arasında bulunan ve önemli bilimsel gerçeklerin keşfinin cezalandırıldığı bir izdiham davranışı".
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Semmelweis, Ignaz. "The Etiology, Concept, and Prophylaxis of Childbed Fever (excerpts) İngilizceye çeviren: K. Codell Carter". 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ Ginnivan, Leah (25 Kasım 2016). "The dirty history of doctor's hands". Ohio State University. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Wilson, Robert Anton. The Game of Life (Hayat oyunu). New Falcon Publications. ISBN 1561840505.