İçeriğe atla

Polonya cumhurbaşkanları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Polonya Cumhurbaşkanı Flaması
Władysław Raczkiewicz'den Ignacy Jan Paderewski'ye 1939'da Ignacy Mościcki tarafından başkanlık yetkisinin devredildiğini bildiren bir mektup

Bu, Polonya cumhurbaşkanlarının ve 1918'den beri Polonya devletinin başkanlığını yürüten diğer kişilerin kronolojik listesidir.

Polonya'nın bağımsızlığı 7 Ekim 1918'de Naiplik Konseyi tarafından ilan edildi ve 11 Kasım'da ordu üzerindeki gücü Başkomutan olarak Józef Piłsudski'ye devretti (14 Kasım'da, daha önce Naiplik Konseyi tarafından daha önce kullanılan tam yetkiyi aldı). Polonya Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Gabriel Narutowicz, 11 Aralık 1922'de yemin etti (ofisi 14 Aralık'tan itibaren fiilen yürüttü).

No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf Yorumlar
Başı Sonu
-
100x100pik Naiplik Konseyi:

11 Kasım 1918'den itibaren silahlı kuvvetlerin başı olarak Józef Piłsudski ile birlikte.

14 Kasım 1918
-
-
139x139pik Józef Piłsudski - devlet başkanının ofisini şu şekilde tuttu:
  • Polonya Ordusu Başkomutanı ( 29 Kasım 1918'e kadar)
  • Geçici Devlet Başkanı (20 Şubat 1919'a kadar)
  • Devlet Başkanı
14 Kasım 1918 14 Aralık 1922 [a][1] partisiz, bağımsız sol kanat kampı ile desteklenmiş ve bağlantılı[2]
1.
151x151pik Gabriel Narutowicz 14 Aralık 1922 16 Aralık 1922 partisiz, Polonya Halk Partisi "Kurtuluş" tarafından bildirildi Eligiusz Niewiadomski tarafından öldürüldü
-
125x125pik Maciej Rataj 16 Aralık 1922 20 Aralık 1922 Polonya Halk Partisi "Piast" Sejm Mareşali olarak, görevinden ayrıldıktan sonra geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi.
2.
138x138pik Stanisław Wojciechowski 20 Aralık 1922 14 Mayıs 1926 Polonya Halk Partisi "Piast"
-
125x125pik Maciej Rataj 15 Mayıs 1926 4 Haziran 1926 Polonya Halk Partisi "Piast" Sejm Mareşali olarak, görevinden ayrıldıktan sonra geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi.
-
31 Mayıs 1926 Ulusal Meclis, Polonya Cumhurbaşkanı olarak Józef Piłsudski'yi seçti, ancak o, görevi kabul etmedi. Reform
3.
145x145pik Ignacy Mościcki 4 Haziran 1926 30 Eylül 1939 [b] partisiz, Reform kampıyla bağlantılı

1926'daki askeri darbeden sonra, Silahlı Kuvvetler Genel Müfettişliğini yürüten Józef Piłsudski, aslında ülkedeki en yüksek güce sahipti.

Sürgündeki Polonyalı yetkililer (1939–1990)

[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Eylül 1939'da, Başkan Ignacy Mościcki, iktidarı sürgündeki ilk başkan olan Władysław Raczkiewicz'e devretti. Bu ofis, İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin başkanlığını sürdürdü. 5 Temmuz 1945'e kadar Sürgündeki Polonya hükümeti tam uluslararası tanınırlığa sahipti (SSCB, Nazi Almanyası ve müttefikleri hariç), bu tarihten sonra uluslararası toplum tarafından Polonya'daki tek hükûmet olarak tanınmayı bıraktı. Çoğu ülke statükoyu hemen kabul etti ve yeni oluşturulan devletle uluslararası anlaşmalar imzaladı. Birkaç (birkaç düzine kadar) yıl boyunca az sayıda ülke (İrlanda, İspanya, Kolombiya, Küba, Lübnan, Vatikan, Venezuela) tarafından tanındı.

No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
Başı Sonu
-
142x142pik Edward Rydz-Śmigły - 1 Eylül 1939'da Başkan Mościcki tarafından "barış sona ermeden önce ofisin boşalması durumunda onun halefi olarak" atandı. 24 Nisan Anayasası'nın kararı 25 Eylül 1939'da iptal edildi. [3] Ulusal Yeniden Birleşme Kampı
-
138x138pik Bolesław Wieniawa-Długoszowski - 25 Eylül 1939'da Başkan Mościcki tarafından "barış sağlanmadan önce ofisin boşalması durumunda halefi olarak" atandı. 24 Nisan Anayasası'nda, Polonya Cumhurbaşkanlığı'nın halefi görevinden istifa etti, halef atama kararı 29 Eylül 1939'da iptal edildi [4]
1. (4)
103x103pik Władysław Raczkiewicz 30 Eylül 1939 6 Haziran 1947 [c]
2. (5)
126x126pik August Zaleski 9 Haziran 1947 7 Nisan 1972
-
100x100pik Üçlü Konsey - Zaleski'nin görev süresi sona erdikten sonra Sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etmeyi reddetmesinin ardından kurulan bir organ. Anayasa hükümlerine aykırı hareket ederek, kendisini Polonya devletinin yardımcı başkanı ilan etti. Polonyalı göçmenlerin çoğu tarafından yasal kabul ediliyordu. Konsey şunlardan oluşmuştur: 3 Ağustos 1954 7 Nisan 1972
-
3. (6)
128x128pik Stanisław Ostrowski 9 Nisan 1972 8 Nisan 1979
4. (7)
130x130pik Edward Bernard Raczyński 8 Nisan 1979 8 Nisan 1986
5. (8)
126x126pik Kazimierz Sabbat 8 Nisan 1986 19 Temmuz 1989
6. (9)
145x145pik Ryszard Kaczorowski - Lech Wałęsa yemin ettikten sonra yetkilerini ona devretti ve sürgündeki hükûmet bir tasfiye komisyonu oluşturdu ve 31 Aralık 1991'de tüm göç gücü yapılarının faaliyetini sona erdirdi. 19 Temmuz 1989 22 Aralık 1990

Ulusal Konsey Başkanı [5]

[değiştir | kaynağı değiştir]
No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
Başı Sonu
1.
127x127pik Bolesław Bierut 31 Aralık 1944 4 Şubat 1947 Polonya İşçi Partisi


(resmen bağımsız) [6]

Başkanlık, Sejm'in başkan yardımcısı olarak görülebilir, Władysław Kowalski (Halk Partisi (Lublin)), 4-5 Şubat 1947'de - Sejm'in Mareşali seçildiği zamandan Bolesław Bierut'un Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak yemin etmesine kadar baştaydı. Ulusal Konsey, başkanının yetkilerine ilişkin 11 Eylül 1944 tarihli kanunun 2. maddesi, Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı makamının boş olması nedeniyle, yerine Ulusal Konsey Başkanı getirilmesini şart koşmuştur. Ancak, maddeye göre bu kanunun 5. maddesi, genel seçimler esasına göre seçilen milletvekillerinin anayasası ile kendiliğinden sona ermiştir. Bu nedenle, 17 Mart 1921 tarihli Kanunun 40. maddesi, - Polonya Cumhuriyeti Anayasası (Polonya Ulusal Kurtuluş Komitesi Manifestosu'na göre yürürlüktedir), buna göre, cumhuriyet cumhurbaşkanı göreve başlayamazsa ve cumhurbaşkanlığı görevi ölüm, istifa veya başka bir nedenle boşalırsa - yerine Sejm Mareşali geçer .

No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
Başı Sonu
1.
127x127pik Bolesław Bierut 5 Şubat 1947 20 Kasım 1952 Polonya İşçi Partisi



Ağustos 1948'e kadar resmi olarak partisiz,[7]



Ağustos 1948'den 15 Aralık 1948'e kadar resmi olarak PİP,


15 Aralık 1948'den itibaren, Polonya Birleşik İşçi Partisi

Polonya Halk Cumhuriyeti'nin 22 Temmuz 1952 Anayasası cumhurbaşkanlığı görevini kaldırmıştır. Onun rolü tarafından devralınan (zaten mevcut ofis altında 1947 Küçük Anayasası başkanlığındaki devletin anayasal üniversite başkanı) Danıştay Başkanı, Devlet Başkanı olarak görev yaptığı Devlet Konseyi'nin bir sonraki başkanı şunlardı:

No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
Başı Sonu
1.
Aleksander Zawadzki 20 Kasım 1952 7 Ağustos 1964 Polonya Birleşik İşçi Partisi
-
Boş - başkan vekili: 7 Ağustos 1964 12 Ağustos 1964
2.
136x136pik Edward Ochab 12 Ağustos 1964 11 Nisan 1968 Polonya Birleşik İşçi Partisi
3.
150x150pik Marian Spychalski 11 Nisan 1968 23 Aralık 1970 Polonya Birleşik İşçi Partisi
4.
154x154pik Józef Cyrankiewicz 23 Aralık 1970 28 Mart 1972 Polonya Birleşik İşçi Partisi
5.
122x122pik Henryk Jabłoński 28 Mart 1972 6 Kasım 1985 Polonya Birleşik İşçi Partisi
6.
Wojciech Jaruzelski 6 Kasım 1985 19 Temmuz 1989 Polonya Birleşik İşçi Partisi

1989 yılında, Devlet Konseyi, Polonya Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı ile değiştirildi. Danıştay, Polonya Halk Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı'nın seçildiği 19 Temmuz 1989'a kadar faaliyet gösterdi.

Polonya Halk Cumhuriyeti Başkanı

[değiştir | kaynağı değiştir]
No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
Başı Sonu
1.
Wojciech Jaruzelski 19 Temmuz 1989 30 Aralık 1989 [d] Polonya Birleşik İşçi Partisi

1989-günümüz

[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Aralık 1989'da ülkenin ismini Polonya Cumhuriyeti olarak değiştiren anayasa yasası yürürlüğe girdi. Lech Wałęsa, Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak yemin edilene kadar, bu ofis Wojciech Jaruzelski (eski Polonya Halk Cumhuriyeti Başkanı) tarafından yürütülüyordu.

No. Resim Ad ve soyad Başkanlık süresi Parti bağlantısı veya destekleyici taraf Yorumlar
Başı Sonu
1.
Wojciech Jaruzelski 31 Aralık 1989 [d] 22 Aralık 1990 [e] Polonya Birleşik İşçi Partisi 30 Aralık 1989'a kadar Polonya Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
2.
187x187pik Lech Walesa 22 Aralık 1990 22 Aralık 1995 Solidarność, Merkez Anlaşması Demokratik bir seçimde seçilen Polonya Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı [8]
3.
173x173pik Aleksander Kwasniewski 23 Aralık 1995 23 Aralık 2005 Demokratik Sol İttifak 23 Aralık 2000'de ikinci dönemine başladı.
4.
154x154pik Lech Kaczynski 23 Aralık 2005 10 Nisan 2010 Hukuk ve Adalet Smolensk'te Polonya Tu-154 kazasında öldü
-
Bronislaw Komorowski 10 Nisan 2010 8 Temmuz 2010 Sivil Platform Sejm Mareşali olarak görevinin boşaltılmasının ardından geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı görevlerini yerine getirdi [9]
-
Bogdan Borusewicz 8 Temmuz 2010 8 Temmuz 2010 [10] bağımsız, Sivil Platform tarafından destekleniyor Senato Mareşali olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini geçici olarak yerine getirdi
-
Grzegorz Schetyna 8 Temmuz 2010 6 Ağustos 2010 Sivil Platform Sejm Mareşali olarak geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi
5.
Bronislaw Komorowski 6 Ağustos 2010 6 Ağustos 2015 Sivil Platform
6.
Andrzej Duda 6 Ağustos 2015 - Hukuk ve Adalet 6 Ağustos 2020'de ikinci dönemine başladı.

Dönemini bitirmemiş başkanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Görevdeyken ölenler:

  • İkinci Polonya Cumhuriyeti
  • Sürgündeki Polonya hükûmeti
    • Władysław Raczkiewicz
    • August Zaleski
    • Kazimierz Sabbat
  • 3. Polonya Cumhuriyeti

Görev süreleri dolmadan istifa edenler:

  • İkinci Polonya Cumhuriyeti

Anayasa kanununa göre görev süreleri kısaltılanlar:

  1. ^ 11 Aralık 1922'de Gabriel Narutowicz Polonya Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak yemin etti, ancak 14 Aralık'a kadar J. Piłsudski resmi protokolde yer alan Devlet Başkanı olarak yetkiyi ona devretti.
  2. ^ 8 Mayıs 1933'te ikinci dönem için seçilen cumhurbaşkanı 9 Mayıs'ta yemin etti.
  3. ^ 5 Temmuz 1945'e kadar, Başkan ve sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Hükümeti tam uluslararası tanınırlığa sahipti.
  4. ^ a b 31 Aralık 1989'da Polonya Halk Cumhuriyeti Anayasasını değiştiren yasa yürürlüğe girdi ve devlet dairelerine yeni isimler getirdi.
  5. ^ Polonya Cumhuriyeti Anayasasının Değiştirilmesine Dair 27 Eylül 1990 tarihli Kanun: Madde 2. 1. Ulusal Meclis tarafından 19 Temmuz 1989'da seçilen Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görev süresi kısaltılır ve genel seçimlerde seçilen Cumhurbaşkanının göreve başlamasıyla sona erer.
  1. ^ J. Piłsudski: Pisma zbiorowe, t. V. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937 s. 296.
  2. ^ Józef Piłsudski: marzyciel i strateg - 1. cilt. ISBN 83-7001-914-5. 
  3. ^ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. 1939 nr 213, poz. 2[ölü/kırık bağlantı]).
  4. ^ M.P. 1939 nr 214, poz. 3[ölü/kırık bağlantı].
  5. ^ a b Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89.
  6. ^ Faktycznie do sierpnia 1948 tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.
  7. ^ Faktycznie tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.
  8. ^ "Pierwsze powszechne wybory prezydenckie" [İlk genel başkanlık seçimi]. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Oświadczenie Marszałka Sejmu". 16 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Marszałek Borusewicz głową państwa. Do osiemnastej?". 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020.