Pertevniyal Lisesi
| Pertevniyal Lisesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Kuruluş | 1872 |
| Ülke | Türkiye |
| Şehir | İstanbul |
| Türü | Anadolu Lisesi |
| Müdür | Zekeriya Arslantürk |
| Eğitim dili | Türkçe |
| Yabancı dil(ler) | İngilizce, Fransızca, Almanca |
| Öğrenci sayısı | 956 |
| Resmî sitesi | Resmî sitesi |
| Koordinat | 41°00′39″K 28°57′11″D / 41.01083°K 28.95306°D |
Pertevniyal Lisesi (Valde Mektebi), İstanbul’da Fatih ilçesi merkezinde Pertevniyal Valide Sultan Camii yanında “Mahmudiye Mektebi” adıyla 1872’de hizmete giren ve halen Anadolu Lisesi olarak eğitime devam eden, Türkiye'nin en köklü öğrenim kurumlarından biridir. İstanbul'un ve Türkiye'nin en başarılı okullarından biri olarak gösterilen Pertevniyal Lisesi, 2013-2014 öğretim yılında 140 mezunundan 42'sini, 2014-2015 yılında 180 mezunundan 36'sını çeşitli tıp fakültelerine göndererek büyük bir başarıya imza atmıştır.
II. Mahmut'un eşi ve Abdülaziz'in annesi Pertevniyal Sultan tarafından yaptırılmıştır. Valde Mektebi adıyla da bilinir. 1998’den bu yana Anadolu Lisesi statüsüne geçmiştir. Karma eğitim vermektedir.
Tarihçe
Okulun inşaatı, Pertevniyal Valide Sultan tarafından Aksaray'da Pertevniyal Valide Sultan Camisi’nin inşaatı ile birlikte başlatıldı. Valide Sultan, kendi adına yaptırdığı caminin yanına çeşme, kütüphane ve eşi II. Mahmut adına bir okul yaptırdı. Böylece “Mahmudiye Mektebi” adı ile inşa edilen okulun günümüze gelemeyen 2 katlı, 8 odalı kagir binası 3530 altın harcanarak iki yılda tamamlandı.[1] Okul, 6 Nisan 1872’de tedrisata başladı. 1883 senesinde vefat eden Pertevniyal Valide Sultan okulun ihtiyaçlarını karşılaması için vakıf gelirleri bıraktı.
Eski okul binasının alt katı sübyan mektebi, üst katı rüşdiye olarak hizmet vermiştir. Sübyan kısmında okuma, Kur'an, Türkçe, tecvit, ilmihal, ahlak ve yazı dersleri; Rüştiye kısmında ise Arapça, Farsça, Matematik, imla ve inşa dersleri verilmekteydi. Bina, 1911 yılındaki Aksaray yangınında tamamen yandı. Okul, Aksaray'da Sinekli Bakkal Sokağı'ndaki bir konakta Mahmudiye Rüşdiyesi adı ile eğitim faaliyetlerine devam etti.
Valide Sultan’ın bıraktığı vakıf gelirinden sağlanan birikim ile 1930’da mimar Sırrı Arif (Bilen)’in tasarımına göre bugünkü binanın güney bölümündeki modern betonarme yapı inşa edildi. Yapıda bir okul için düşünülebilecek tüm ayrıntılar gözönüne alınmış; pencere tasarımına özel önem verilmiştir.[2] 17 sınıfı, 4 laboratuvarı, spor salonundan oluşan yeni bina ilkokul olarak inşa edilmişti ama çevre halkının isteği üzerine liseye dönüştürüldü.[1] “Pertevniyal Lisesi” adını alan okul 15 Ekim 1930’da tam devreli lise eğitimi (ortaokul ve lise bir arada) vermeye başladı.
1937 yılında binanın yetersiz gelmeye başlaması üzerine inşa edilen dört dershaneli ek bina, 1938-1939 eğitim döneminde hizmete girdi. Aksaray Postanesi’nin yıktırılması üzerine Pertevniyal Lisesi’nin sözü edilen ek binası, 1954-1964 arasında postane olarak hizmet vermiş, 1964 Eylül’ünde yeniden liseye devredilmiştir.[1]
Okulun lise bölümü bakanlığın emri ile 1949-1950 yılında Çapa’daki lağvedilen Çapa Eğitim Enstitüsü’nün binasına “Çapa Lisesi” adıyla taşındı; Pertevniyel, bir ortaöğrenim kurumu haline geldi. Ancak 1950-1951 döneminde Çapa Lisesi lağvedilerek lise sınıfları tekrar Pertevniyal’a taşındı (Çapa’da Eğitim Enstitüsü ve Yüksek Öğretmen Okulu açılmıştır). 1952’de orta kısmı okulun bünyesi dışına çıkarıldı. Binanın yetersiz gelmesi üzerine 15 odalı yeni bir bina yaptırılarak 24 Eylül 1956’da tedrisata açıldı.
Artan öğrenci sayısı nedeniyle 1962-1963 döneminden itibaren çift öğrenim uygulandı. İstanbul Erkek Lisesi’nin Almanca tedrisata geçmesi Pertevniyal'e kayıtları çok fazla arttırdı.[1] Okulda koridorlar, bodrumlar, lâboratuvarlar, depolar sınıf haline getirildi. 1963-1964 döneminde sınıfların bir kısmına Oruçgazi İlkokulu’nda ders vermek; 1964-1965’ten itibaren iki kişilik öğrenci sıralarına dört öğrenci oturtulması, ayakta ders takip edilmesi söz konusu idi. Bu şartlar karşısında bina ihtiyacının karşılanması için yeni bir okul arsası arayışı başladı. Okula yakın uygun arasa bulunamayınca okulun mevcut dört dershaneli ek binasının yıkılıp okul bahçesine 17 dershaneli 4 laboratuvarlı yeni bir bina inşa edildi. Kapalı spor salonu ve Konferans salonu olan yeni bina 1969’da hizmete açıldı.
Okul 1986’da Çapa Anadolu Öğretmen Lisesi'nin binasına taşındı. Pertevniyal´in Aksaray´daki binasına Osmanlı Arşivi yerleştirildi. Okul yönetimi ve mezunların gayreti ile okul 1992’de Aksaray'daki binasına geri döndü. Milli Eğitim Bakanlığı'nın çeşitli çalışmalarıyla önce süper lise, 1998 yılında ise Anadolu lisesi oldu.
Mimarisi
Okulun tarihi binasının mimari özellikleri M. Vedat tarafından kaleme alınmış 1931 tarihli makalede şu şekilde anlatılmıştır.[3]
| “ | …Bu mektepte, bizde ilk defa olarak (endirekt) tenvir usulü tatbik edilmiş; pencereler tavana muttasıl yapılarak kuvvetli ışığa maruz beyaz tavanların inikâsile sınıfın her noktası mütecanisen aydınlatılmıştır. Sınıfın havasını teneffüs esnasında tecdit etmek için pencerelerin üstünde, aşağıda bulunan bir manivelâ ile hepsi birden açılan vasisdaslar yapılmıştır.
Üstüste bulunan sınıfların gürültüleri birbirine geçmemek için de betonarme tavanın altında hava bırakılarak ikinci bir tavan yapılmıştır. Merdivenlerin basamakları bütün çocuk mekteplerinde olması lâzımgeldiği veçhile 14 santim yüksekliğindedir. Merdivenin küpeşteleri de toz tutmasın diye betondan yapılmış yalnız el hizasından bir demir boru geçirilmiştir. Binanın antresi, bir çocuk mektebi yapıldığı düşünülerek basit ve hafif, kapının saçanı da ancak iki metre on santim yüksekliğinde yapılmıştır. Kapının iki yanında ve saçağın koltuğunda methali, göz kamaştırmadan tenvir eden iki ışık tertibatı yerleştirilmiştir. Binanın cephesinde büyük bir saat yeri görürüz. Bu yapılacak ayara göre ders saatlerini otomatik zil tesisatile mektep içinde çalmak üzere yapılmış ise de evkaf idaresince saat makinesi henüz ısmarlanmamıştır. Milli günlerde bir çok masraf yaparak mektebi donatmak ihtiyacına karşılık olmak üzere binanın cephesinde, bir düğme çevirmek suret ile yanacak elektrikli ışık tertibatı yapılmıştır. M. Vedat |
” |
Ünlü Mezunları
- Alâaddin Yüksel - Mülki amir
- Ali Esin - Meteorolog
- Ali Poyrazoğlu - Oyuncu
- Aydın Boysan - Mimar, gazeteci
- Cemil Meriç - Yazar
- Doğan Heper - Yazar
- Doğan Hızlan - Yazar
- Halit Kıvanç - Gazeteci, sunucu
- Hüsamettin Özkan - Siyasetçi
- Hüseyin Rahmi Gürpınar - Yazar
- Korkmaz Yiğit - İş adamı
- Masum Türker - Eski Devlet Bakanı, siyasetçi
- Metin Akpınar - Oyuncu
- Metin Erksan - Yönetmen
- Necati Tosuner - Yazar
- Neco - Şarkıcı
- Nuri Necipoğlu - Hukukçu, Anayasa Mahkemesi üyesi
- Osman Bülent Tulun - Büyükelçi
- Reha Yurdakul - Oyuncu, yapımcı, senaryo yazarı
- Sadık Demircioğlu - Hukukçu, Yargıtay üyesi
- Savaş Ay - Gazeteci
- Yaşar Okuyan - Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, siyasetçi
- Zihni Göktay - Oyuncu
Sivil Kuruluşlar
Okulun mezunları tarafından kurulan Pertevniyal Eğitim Vakfı, Pertevniyal Lisesi'nden Yetişenler Derneği, Pertevniyal Lisesi Öğrencilerine Yardım Derneği ve Pertevniyal Spor Kulübü gibi topluluklar camianın sivil kuruluşlarıdır; bu kuruluşların düzenlediği etkinlik ve organizasyonlar aracılığı ile mezunlar bir araya gelirler.
Etkinlikler
- Geleneksel Pilav ve Aşure Günü: Mezunları bir araya getirmek onların hasret gidermesini sağlamak amacıyla PLYD tarafından her yıl geleneksel olarak Ekim ayının sonunda düzenlenir.
- Pertevniyal Koşusu: 1997 yılından bu yana geleneksel olarak düzenlenen spor etkinliğidir. İl ve il dışından okullar yıldız kız, yıldız erkek ve genç kız, genç erkek gibi farklı kategorilerdeki takımları ile katılırlar, takım çalıştırmayan okulların öğrencileri ferdi olarak katılabilir. Öğretmenler arasında da bir yarışma düzenlenmektedir. Avrasya Maratonu'ndan sonra en çok katılımcısı olan koşudur.[kaynak belirtilmeli]
- Gençlik Festivali: Öğrencilerin eğlenmesi ve sosyalleşmesi için 2004 yılından bu yana konuk öğrenciler, veliler ve mezunların katılımı ile düzenlenen bir etkinliktir. Festival kapsamında konserler, yarışmalar, basketbol turnuvaları, film gösterimleri, içecek ve yiyecek ikramları yapılmaktadır.
- Satranç Turnuvası: Pertevniyal Lisesi’nin davetiyle Anadolu liseleri arasında gerçeleşen bir satranç turnuvasıdır.
- Kültür ve Sanat Günleri: Şiir, tiyatro, sinema, fotoğrafçılık, müzik gibi sanat dallarında çeşitli etkinlikleri kapsar.
- Yılın En İyileri Ödül Töreni: Her sene Pertevniyal Lisesi öğrencileri tarafından birçok kategoride oylanan "Yılın En İyileri" okula davet edilir ve ödülleri teslim edilir.
Ayrıca bakınız
Fotoğraflar
-
Pertevniyal Valide Sultan Üstgeçidi'nden görünüm. -
Pertevniyal Anadolu Lisesi'nin Atatürk Bulvar'ından görünümü. -
Pertevniyal Anadolu Lisesi'nin havadan görünümü. -
Atatürk Bulvarı yeni yeni ortaya çıkarken. -
Atatürk Bulvarı yapılmadan önce. -
Eski bir görüntü -
Pertevniyal Anadolu Lisesi'nin ön bahçesi; spor Salonu ve C Blok yapılmadan önce.
Kaynakça